магніта-

(гр. magnetes = магнетычны)

першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццю «магнітныя з’явы».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АВІЯКО́МПАС,

аэранавігацыйная прылада, якая паказвае курс лятальнага апарата адносна магн. і геагр. мерыдыянаў, зададзенага напрамку ці напрамку на радыёмаяк. Бываюць магнітныя, гіраіндукцыйныя, астранамічныя. Гл. таксама Радыёкомпас.

т. 1, с. 64

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

абмо́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Усякі матэрыял для абмотвання чаго‑н.

2. звычайна мн. (абмо́ткі, ‑так). Палоска матэрыі для абмотвання нагі вышэй чаравіка. [Чалавек] быў.. у салдацкіх чаравіках з абмоткамі. Чорны.

3. Сістэма праваднікоў у электрычнай машыне, па якой праходзяць токі, што ствараюць магнітныя палі. Абмотка ротара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парапрацэ́с

(ад пара- + працэс)

завяршальны этап працэсу намагнічвання, калі моцнае магнітнае поле паварочвае ў напрамку свайго дзеяння апошнія неарыентаваныя магнітныя моманты атамаў ферамагнетыка.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

магнето́н

(ад гр. magnetes = магнетычны)

адзінка вымярэння магнітнага моманту (велічыні, якія характарызуе магнітныя ўласцівасці цел і часцінак рэчываў), прынятая ў атамнай і ядзернай фізіцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ферымагнеты́зм

(ад ферыт + магнетызм)

сукупнасць магнітных уласцівасцей рэчываў (ферымагнетыкаў), у якіх магнітныя моманты суседніх атамаў (іонаў) накіраваны насустрач адзін аднаму і ўзаемна не скампенсаваны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сообщи́ть сов.

1. (уведомить) паве́даміць;

2. (передать качество, свойство) перада́ць; (придать) нада́ць;

сообщи́ть интере́с к нау́кам перада́ць ціка́васць да наву́кі;

сообщи́ть желе́зу магни́тные ка́чества нада́ць жале́зу магні́тныя я́касці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ВА́КУУМНАЯ ПО́МПА,

прыстасаванне для стварэння і падтрымання вакууму. Бываюць форвакуумныя (поршневыя, пласцініста-ротарныя, залатніковыя), бустэрныя (двухротарныя, параструменныя), высокавакуумныя (дыфузійныя, турбамалекулярныя), звышвысокавакуумныя (крыягенныя, магнітныя электраразрадныя). Асн. параметры вакуумнай помпы — гранічны астаткавы ціск (у паскалях) і хуткадзеянне (літы за секунду). Выкарыстоўваюцца пры вытв-сці асвятляльных лямпаў, кінескопаў, касм. апаратаў, пры нанясенні вакуумных пакрыццяў, у вакуумнай металургіі, харч. прам-сці і інш.

т. 3, с. 466

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ферамагнеты́зм

(ад фера- + магнетызм)

фіз. сукупнасць магнітных уласцівасцей рэчываў (ферамагнетыкаў), у якіх магнітныя моманты суседніх атамаў (іонаў) арыентаваны ў адным напрамку, што прыводзіць да самаадвольнай (спантаннай) намагнічанасці рэчываў (параўн. дыямагнетызм, парамагнетызм).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

по́люс, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Адзін з двух пунктаў перасячэння ўяўнай восі вярчэння Зямлі з зямной паверхняй, а таксама мясцовасць вакол гэтых пунктаў.

Паўночны п.

2. Адзін з двух супрацьлеглых канцоў электрычнага ланцуга або магніта (спец.).

Дадатны, адмоўны п.

3. перан. Што-н. зусім супрацьлеглае чаму-н. іншаму (кніжн.).

Гэтыя характары — два полюсы.

○

Полюсы свету (спец.) — пункты перасячэння нябеснай сферы т.зв. воссю свету, вакол якой адбываецца сутачнае вярчэнне гэтай сферы.

Паўночны і Паўднёвы полюсы свету.

Полюсы холаду (спец.) — вобласці найбольш нізкіх зімовых тэмператур на зямной паверхні.

Магнітныя полюсы Зямлі (спец.) — пункты на зямной паверхні, у якіх магнітная стрэлка з гарызантальнай воссю вярчэння прымае вертыкальнае становішча.

|| прым. по́люсны, -ая, -ае (да 2 знач.).

П. ток.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)