дэцылі́тр

(ад дэцы- + літр)

мера ёмістасці, роўная 1/10 літра.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

l

1. = litr — літр, л;

2. = lata — гады; гг.

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

гекталі́тр

(ад гекта- + літр)

мера вадкасцей або сыпкіх рэчываў у метрычнай сістэме мер, роўная 100 літрам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Мэтра 1 ’метр’ (брасл., Сл. ПЗБ), ’дровы, складзеныя так, каб усе вымярэнні мелі 100 см’, ’цэнтнер’ (Сцяц.). Як навуковы тэрмін з II пал. XIX ст. Паводле аналогіі да лі́тра ’літр’, якое, аднак, узыходзіць яшчэ да с.-лац. мовы (litra). Да метр (гл.).

Мэтра 2 ’землямер’ (Бес.). Да метр (гл.). Перанос значэння з nomen instrumentis на nomen agentis.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ВАДАРО́ДНЫ ПАКА́ЗЧЫК

(pH),

велічыня, якая характарызуе канцэнтрацыю (актыўнасць) іонаў вадароду ў растворах. Лікава роўны адмоўнаму дзесятковаму лагарыфму канцэнтрацыі [H​+] (актыўнасці) вадародных іонаў H​+, якая выражана ў молях на літр (моль/л): pH=-lg[H​+]. Водныя растворы маюць pH ад 1 да 14: у нейтральных pH=7, у кіслых pH < 7, у шчолачных pH > 7. Пастаянства вадароднага паказчыку падтрымліваецца буфернымі растворамі. Вызначаюць pH з дапамогай кіслотна-асноўных індыкатараў, больш дакладна — патэнцыяметрычна (гл. Патэнцыяметрыя). Гл. таксама Кіслотна-шчолачная раўнавага.

т. 3, с. 434

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

адлі́ць¹, адалью́, адалье́ш, адалье́; адальём, адальяце́, адалью́ць і адлію́, адліе́ш, адліе́; адліём, адліяце́, адлію́ць; адліў, адліла́, адліло́; адлі́; адліты; зак.

1. што і чаго. Выліць частку вадкасці з чаго-н.

А. літр малака.

А. вады з вядра.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адхлынуць (пра кроў).

Кроў адліла ад твару.

3. каго. Абліўшы вадой, прывесці каго-н. да прытомнасці (разм.).

А. хворага халоднай вадой.

4. Ліць, ісці на працягу якога-н. часу (пра дождж); скончыць ліць.

Цэлы тыдзень адлілі дажджы.

|| незак. адліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).

|| наз. адліва́нне, -я, н. (да 1—3 знач.) і адлі́ў, -ліву, м. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аб’ём м Úmfang m -s; матэм Ráuminhalt m -(e)s; Volúmen [vo-] n -s, - і -mina (скар V);

агу́льны аб’ём Gesámtvolumen n;

аб’ёмам з адзі́н літр mit éinem Fássungsvermögen von éinem Líter;

аб’ём ве́даў Úmfang des Wíssens, Wíssensschatz m -es;

аб’ём вы́пушчанай праду́кцыі эк Output [´aʊtpʊt] m -s;

аб’ём па́мяці камп Spéicherkapazität f -;

чы́сты аб’ём падатко́вых паступле́нняў фін, эк réines Stéuereinnahmevolumen n -s;

аб’ём по́пыту эк Náchfragevolumen;

чы́сты аб’ём трансфе́ртных плацяжо́ў фін Néttotransfer , -s;

аб’ём паво́дле ко́штаў камерц wértmäßiger Úmfang;

ва ўсім аб’ёме in vóllem Úmfang

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

fássen

1.

vt

1) хапа́ць, браць, лаві́ць

éinen Verbrécher ~ — cхапі́ць [арыштава́ць] злачы́нца

2) устаўля́ць у апра́ву [ра́му]

3) змяшча́ць

das Glas fasst ein Líter — у шкля́нку ўвахо́дзіць (адзі́н) літр

das können kéine Wórte ~ — гэ́тага не́льга вы́казаць ніцкімі сло́вамі

4) перан. разуме́ць, ахо́пліваць (розумам)

5) вайск. паража́ць, накрыва́ць агнём

6)

zu j-m Vertráuen ~ — прася́кнуцца даве́рам да каго́-н.

Hóffnung [Mut] ~ — акрыя́ць; ажы́ць ду́хам [душо́й]

sich (D) ein Herz ~ — сабра́цца з ду́хам, набра́цца хра́брасці

j-n ins Áuge ~ — сачы́ць за кім-н.

éinen Beschlúss ~ — прыня́ць рашэ́нне

Wúrzel ~ — пусці́ць карані́; перан. укарані́цца, прыві́цца

2.

vi схо́пліваць, схва́тваць

der Mörtel fasst — раство́р схва́твае [цвярдзе́е]

der Nágel fasst nicht — цвік не трыма́ецца

3.

(sich)

1) супако́йвацца, браць сябе́ ў ру́кі, сабра́цца з ду́мкамі

2)

sich kurz ~ — быць сці́слым

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)