◎ Падсу́чча ’канат, які прывязваецца за лапу якара’ (Інстр. III), ’канат’ (Мат. Гом.), подсучьʼе ’тс’ (ТС). Укр.підсу́чча ’павадок, на якім прывязаны паплавок (сучка) к якару лодкі’. Да сучкай (гл.) у розных тэхнічных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hastily
[ˈheɪstɪli]
adv.
1) сьпе́хам, насьпе́х; ху́тка, бо́рзда
2) неабду́мана, неразва́жліва, на ху́ткую руку́; пасьпе́шліва, цапу́ -лапу́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
соса́тьнесов.
1.(грудь, соску) ссаць;
2.(всасывать, втягивать) смакта́ць;
◊
соса́ть кровь смакта́ць кроў;
соса́ть ла́пу смакта́ць ла́пу;
соса́ть сок (со́ки)(из кого) смакта́ць со́кі (з каго);
червь сосёт(кого) чарвя́к то́чыць (каго).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́па, ‑ы, ж.
1. Ступня або ўся нага ў некаторых жывёл і птушак. Гусіная лапа. □ [Стралец:] — Чмыхае мядзведзь носам ды абараняецца пярэднімі лапамі ад чмялёў.Якімовіч.//Разм.груб. Аб руцэ або назе чалавека.
2.Разм. Пышная галіна. Многа снегу на лапах вялікіх ялін.Брыль.
3.Спец. Расплюшчаны і загнуты канец у некаторых інструментах, прыстасаваннях; інструмент, прыстасаванне з такім канцом. Шавецкая лапа. Лапы культыватара. □ Хлопцы з чыгункі даставілі на ўмоўленае месца некаторыя інструменты: лапы, гаечныя ключы.Лынькоў.
4.Спец. Шып на канцы бервяна, які ўстаўляецца ў выемку другога бервяна пры звязванні іх у вянец. Рубіць у лапу.
5.Уст. Удар лінейкай па далоні як від пакарання ў дарэвалюцыйнай школе. // Лінейка, якой білі. [Дзед:] — Лапа, ну як табе сказаць: лінейка такая дубовая або кляновая. Некалі настаўнікі білі ёю вучняў па далоні, па лапе.. Таму і лапай празвалі.Якімовіч.
•••
Даць (сунуць) у лапугл. даць.
Запусціць лапуўштогл. запусціць.
Налажыць лапунаштогл. налажыць.
Папасціся (трапіць) у лапыкаго,чые,камугл. папасціся.
У лапахкаго,чыіх,укаго — у поўнай залежнасці, ва ўладзе (быць, знаходзіцца, апынуцца і г. д.).
Хадзіць на мяккіх лапахгл. хадзіць.
Як курыца лапайгл. курыца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смакта́цьнесов., в разн. знач. соса́ть;
с. малако́ — соса́ть молоко́;
с. цуке́рку — соса́ть конфе́ту;
с. цыгарэ́ту — соса́ть сигаре́ту;
п’я́ўка смо́кча кроў — пия́вка сосёт кровь;
◊ с. кроў — соса́ть кровь;
с. ла́пу — соса́ть ла́пу;
чарвя́к смо́кча — (каго) червь сосёт (кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
1. Уцягваць у рот губамі і языком (што-н. вадкае).
С. малако.
2. Трымаючы што-н. у роце, рабіць смактальныя рухі.
С. соску.
С. лапу.
С. палец.
3.безас. Пра тупы, ныючы боль у жываце (ад голаду, хваробы і пад.).
|| наз.сса́нне, -я, н. (да 1—3 знач.); прым.сса́льны, -ая, -ае.
Ссальныя рухі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
першапрасто́льны, ‑ая, ‑ае.
Уст. Які з’яўляецца самым старажытным стольным горадам, сталіцай. //узнач.наз.першапрасто́льная, ‑ай, ж. Ужываецца замест уласнага імя Масква. [Грыбаў:] Кожны афіцэр, у якім яшчэ жыве сумленне, абавязаны, не марудзячы ні хвіліны, кінуцца ратаваць.. [Маскву]! Рассекчы брудную лапу, што душыць святую, першапрастольную нашу!Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зло́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.зніж. З’есці што‑н. — Э, бацька, не ўмееце вы па-лагернаму есці, — адказаў Кісяленка.. — Трэба тут без спеху, з пачуццём, толкам і расстаноўкаю. А вы цапу-лапу і няма! Так можна ўвесь бохан злопаць і не адчуць смаку...С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лапча́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Падобны па форме на лапу, лапы. Лапчастае лісце. □ Стаіць вялізны стары лось, гарбаносы, з цёмнаю шэрсцю на спіне, са здаравеннымі лапчастымі рагамі.Колас.
2. Пакрыты мноствам лап (у 2 знач.); з вялікімі пышнымі лапамі. Млее над хатаю светлы, лапчасты маньчжурскі арэх.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
lizać
незак. лізаць;
palce lizać! — пальчыкі абліжаш!; смаката!;
lizać łapę уст. смактаць лапу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)