verstllen

1.

vt

1) перасо́ўваць, перастаўля́ць

2) загаро́джваць, застаўля́ць

3) змяня́ць (голас, почырк)

2.

(sich)

прыкі́двацца, удава́ць з сябе́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

кружы́ць, кружу, кружыш, кружыць; незак.

1. каго-што. Прыводзіць у кругавы рух, застаўляць рухацца па кругу; круціць, вярцець. [Кавалеры] хвацка кружылі сваіх дам. Колас. Кружыць лісце вецер, Рве салому з хаты. Астрэйка.

2. Разм. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.). Высока ў паднябессі, сумна і адзінока, кружыць коршак — няўжо адтуль выглядае сабе здабычу? Сачанка.

3. Ісці, зварочваючы ў бакі, часта мяняючы напрамак руху; блукаць. Пятнаццаць дзён мы кружылі бясконцымі дарогамі па пярэстых і залатых лясах, па карчэўю балот, па зжатых і сумных палях, дзе на іржэўніку завівалася павуціна і пражэрліва крычала вараннё. Каваль. Лявонка пабег на голас. Доўга кружыў па сцяжынках, прабіраўся праз густы бярэзнік. Шуцько.

4. Узнімаць снег, пыл, месці (пра мяцеліцу, завіруху і пад.). На двары кружыла мяцеліца. Галавач.

•••

Кружыць галаву — а) выклікаць галавакружэнне. Кружылі мядовым водарам галаву ліпы. Васілевіч; б) перан. пазбаўляць магчымасці разважаць, аб’ектыўна адносіцца да навакольнага. Поспех кружыць галаву.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Журы́цца ’сумаваць’, журы́ць ’дакараць’, журлівы. Рус. жури́ть, дыял. жури́ться ’тс’, укр. жури́ти ’выклікаць сум’, рэдк. ’дакараць’, жури́тися ’сумаваць’, журли́вий, ст.-польск. żurzyć się ’гневацца, злавацца’, польск. дыял. żurzyć się ’спрачацца’, чэш. žúřit ’гневацца, сварыцца’, славац. žuriť ’сварыцца, дакараць’, н.-луж. žuriś ’рабіцца злым’, žuriś se ’кіснуць, злавацца, гневацца’, славен. žúriti1застаўляць’, žúriti se ’паспяшаць, старацца’, žúriti2 ’ачышчаць ад скуры’, серб.-харв. жу́рити ’падганяць’. Ст.-рус. журити ’дакараць’ (з 1673 г.). Фасмер (2, 68), Мартынаў–Міхневіч (Маладосць, 1970, 3, 145) прымаюць думку Развадоўскага (Wybór, 2, 172) пра сувязь журыцца з серб.-харв. гу́рати ’пхаць’, славен. gúrati ’напружваць, мучыць’. Развадоўскі лічыць роднасным гоц. gáurjan ’рабіць смутным’ і ўзводзіць да і.-е. *geur‑. Магчыма лічыць, што гэта той жа корань, што ў слове жураць ’тлець’ (гл.). Сувязь ’гаварыць’ — ’гарэць’ вядомая і для іншых выпадкаў, а Краўчук (Зб. Крапіве, 195–196) адзначыў яе для пары балг. жевря се ’хныкаць, выпрошваць’, укр. жевріти ’тлець’, якая суадносіцца па кораню з журыццажураць. Журыць азначала першапачаткова моўную дзейнасць, а сувязь ’гарэць — паліць — пячы’ з ’дакараць’ — ’сумаваць’ адлюстроўваецца і ў іншых выпадках. Супрун, Бюлетин за съпоставително изследване на български език с други езици, 1976, 5, 76–78; Непакупны, Балтійскі родичі слов’ян, 1979, 100–101. Гл. яшчэ Фасмер, 2, 68; Праабражэнскі, 1, 238–239; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 229; Пятлёва, Этимология, 1967, 178; Младэнаў, ГСУ ИФФ, 13–14 (1917/18), 61–62.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

mhnen

vt

1) (an, um A, wegen G) напамі- на́ць (пра што-н.)

2) (vor D) перасцерага́ць (ад чаго-н.)

vor Srglosigkeit ~ — папярэ́джваць ад бесклапо́тнасці

3) (zu D) закліка́ць (да чаго-н.)

zur rdnung ~ — закліка́ць да пара́дку

zur ile ~ — застаўля́ць спяша́цца, прыспе́шваць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ntreiben

*

1.

vt

1) падганя́ць, прыспе́шваць

2) прыво́дзіць у рух (машыну)

3) заахво́чваць; застаўля́ць; прымуша́ць, падахво́чваць

die Not treibt ihn daz an — патрэ́ба застаўля́е яго́ пайсці́ на гэ́та

4) прыганя́ць, прыно́сіць цячэ́ннем

2.

vi (s)

1) (часцей ngetrieben kmmen*) прыплыва́ць

2) пуска́ць расткі́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

bestllen

i

vt

1) зака́зваць, замаўля́ць сабе́

2) урабляць (поле)

3) перадава́ць, перака́зваць (прывітанне)

4) (mit D) абстаўля́ць, застаўля́ць (чым-н.)

5)

es ist gut [schlecht] um ihn, um etw. (A) [mit ihm, mit etw.] bestllt — яго́ спра́вы [спра́вы нако́нт гэ́тага] іду́ць до́бра [дрэ́нна]

die Zitung ~ — вы́пісаць [падпіса́цца на] газе́ту

II

vt прызнача́ць (на якую-н. пасаду, выконваць функцыі)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

instellen

I

1.

vt

1) устаўля́ць, застаўля́ць

2) прыма́ць (на працу)

3) спыня́ць (працу, плацяжы)

4) тэх. рэгулява́ць

2.

(sich)

1) з’яўля́цца, прыбыва́ць (у пэўны час, у пэўнае месца)

2) пачына́цца, наступа́ць (пра мароз, кашаль і г.д.)

3) (auf a) арыентава́цца, настро́йвацца (на што-н.); прыстасо́ўвацца (да чаго-н.)

II

vt спыня́ць (работу, стральбу і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

lssen

*

1.

vt

1) пакіда́ць, кі́нуць; не чапа́ць

ußer Acht ~ — не звярта́ць ува́гі, пакі́нуць без ува́гі

lass mich in Rhe! — не чапа́й мяне́!

sich (D) Zeit ~ — не спяша́цца

wo hast du das Buch gelssen? — куды́ ты дзеў кні́гу?

~ wir es dabi (bewnden) — пакі́нем гэ́та так

2) кі́нуць, перастава́ць

lass das Winen! — кінь [пераста́нь] пла́каць

das Ruchen ~ — кі́нуць [пераста́ць] куры́ць

lass das! — кінь гэ́та

ich weiß nicht, was ich tun oder ~ soll — я не ве́даю, што мне рабі́ць

2.

vi (von D) адмаўля́цца (ад чаго-н.), расста́цца (з кім-н.)

von sinem Entschlss ~ — адмо́віцца ад свайго́ рашэ́ння

er kann nicht von ihr ~ — ён не мо́жа расста́цца з ёю

3.

з мадальным значэннем

1) дава́ць магчы́масць, дазваля́ць, распараджа́цца, зага́дваць, прымуша́ць, застаўля́ць

er hat mich schriben ~ — ён даручыў мне напіса́ць

lass das Kind spelen! — няха́й дзіця́ гулце

sich (D) inen nzug mchen ~ — заказа́ць (пашы́ць) сабе́ кася́рм

es daruf nkommen ~ — не спыні́цца ні пе́рад чым

sich shen ~ — пака́звацца (у грамадстве)

von sich hören ~ — падава́ць ве́сткі аб сабе́

lass uns ghen! — дава́й по́йдзем! (суразмоўцаў двое)

lasst uns ghen! — дава́йце по́йдзем! (суразмоўцаў не менш трох)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

sgen

vt

1) гавары́ць, каза́ць

man sagt — ка́жуць

das lässt sich leicht ~ ! — лёгка каза́ць!

gesgt – getn — сказа́ў – зрабі́ў

wie man zu ~ pflegt — як ка́жуць, як гаво́рыцца, як той каза́ў

so zu ~ — так бы мо́віць

wenn man so ~ darf — калі́ мо́жна так сказа́ць [вы́разіцца]

das muss man ~ — гэ́та трэ́ба прызна́ць

daggen ist nichts zu ~ — су́праць гэ́тага не прыхо́дзіцца пярэ́чыць

j-m etw. ~ lssen* — перада́ць каму́-н. (на словах, праз трэцюю асобу)

lssen Sie sich gesgt sein! — ма́йце гэ́та на ўва́зе, по́мніце пра гэ́та! (з пагрозай)

sich (D) etw. nicht zwimal ~ lssen* — не застаўля́ць сябе́ ўпро́шваць

damit ist lles gesgt — гэ́тым усё ска́зана

es ist nicht zu viel gesgt — без перабо́льшвання мо́жна сказа́ць

2) зна́чыць

das hat nichts zu ~ — гэ́та нічо́га не зна́чыць

◊ sge und schribe — літара́льна, сло́ва ў сло́ва; сама́е ма́лае, ні даць, ні ўзяць

sge und schribe hndert uro — пішу́ про́піссю: сто е́ўра

das hat mich, sge und schribe, hndert uro gekstet — я за гэ́та заплаці́ў ні мно́га, ні ма́ла – сто е́ўра

ich hbe ihn, sge und schribe, zhnmal gefrgt — я пыта́ўся ў яго́ літара́льна дзе́сяць разо́ў

er hat hier nichts zu ~ — ён тут не распараджа́ецца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)