*Нячэ́ўны, нечэ́ўны ’нікуды не варты, заняпалы’ (ТС). Магчыма, звязана з нячы́віль (гл.), што дае падставы для рэканструкцыі дыял.*ne‑čevenъ, гл. чо́віць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ménschenschlag
m -(e)s паро́да [тып] людзе́й
verkümmerter ~ — заняпа́лы род
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Гі́рма ’кудла, кудлатая, непрычэсаная жанчына’ (гродз., гл. Цыхун. Лекс. балтызмы, 52), ’непрычэсаная жанчына’ (Сцяшк.). Паводле Цыхуна (там жа), запазычанне з літ. мовы. Ён параўноўвае бел. лексему з літ.gyrmaušà ’заняпалы чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
upadły
upadł|y
1. які ўпаў (зваліўся);
2. распусны;
3.заняпалы;
do ~ego — да ўпаду
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
расстро́йства, ‑а, н.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. расстройваць — расстроіць і расстройвацца — расстроіцца.
2. Замяшанне, разгубленасць. Калона прыйшла ў расстройства.
3. Няспраўны, заняпалы стан (у эканоміцы, гаспадарцы і пад.); беспарадак. Расстройства ў фінансавых справах.// Разлад, нелады паміж кім‑н. Сямейнае расстройства.
4. Захворванне, выкліканае парушэннем дзейнасці якіх‑н. органаў, сістэмы. Расстройства страўніка. Расстройства нервовай сістэмы.
5. Благі настрой, парушэнне душэўнай раўнавагі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уще́рбный
1.(о луне) ушчэ́рбны (ме́сяц); ве́тах;
2.(пришедший в упадок)заняпа́лы; (неполноценный) непаўнацэ́нны;
3.(убыточный) стра́тны;
уще́рбная эконо́мика стра́тная экано́міка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ракло́ ’заняпалы чалавек’ (зах.-бранск., Растарг.). Сярод адпаведнікаў параўнальна тэрытарыяльна блізкія рус.дан.ракло́ ’прайдзісвет, нягоднік’, ра́клый ’жулікаваты, прайдошысты’ і ўкр.харк. (Грынч., 3, 4, у прыкладзе падае менавіта Харкаў) ракло́ ’басяк’, ракля́цький ’басяцкі’, што, як быццам, асабліва з улікам фактычна аднолькавай семантыкі, паказвае на адзіную крыніцу — імаверна, запазычання з цыганскай мовы, параўн. Горбач, Арго, 30.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кару́за ’асоба, што без прычыны чапляецца, каб распачаць зваду’ (КЭС, лаг.), ’задзіра’ (Бяльк.), ’задзірысты, неадчэпны чалавек’ (Янк. 1, Янк. Мат.), ’задзіра, забіяка’ (Янк. Мат.). Ад каруза паходзіць карузлы (гл.), шэраг значэнняў якога, як і значэнні рускіх паралелей (параўн. рус.скорузлик ’заморак, замораная жывёла, чалавек’), даюць магчымасць параўнаць яго са славен.koruze ’кляча, дрэнны, благі конь’ (Куркіна, Этимология, 1970, 95). Але паходжанне суфікса ‑uza застаецца праблематычным. Значэнне ’задзіра’ ў лексеме каруза, такім чынам, спалучаецца са значэннем ’нярослы, чахлы, заняпалы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́нця ’бесхарактарны, заняпалы чалавек’ (Цых.). Няясна, параўн., аднак, фармальна і семантычна блізкія балг.пу́нчо ’ненармальны, дурны чалавек’ (няяснага паходжання, гл. БЕР, 5, 854), в.-луж.punca, риса, н.-луж.punca ’weibliche Scham’ (з ням.Bume, puncen ’тс’, гл. Шустар-Шэўц, 2, 1186), славен.punca ’лялька, дзяўчына, каханка’ (з італ.pulcella ’дзяўчына, дзеўка’ < лац.pullus ’юнак’, гл. Бязлай, 3, 136) і пад., у аснове якіх, магчыма, экспрэсіўныя словы дзіцячай мовы, параўн. рус.дыял.пуня ’плаксівы чалавек, недарэка; ахламон’.