даста́ць, -а́ну, -а́неш, -а́не; -а́нь; зак.

1. што. Узяць што-н. такое, што знаходзіцца на адлегласці.

Д. талерку з паліцы.

2. да каго-чаго, што або чаго. Дацягнуцца, дакрануцца да чаго-н. аддаленага.

Д. рукой да бэлькі.

Д. дно ў рацэ.

3. Выняць, выцягнуць, набыць што-н., здабыць.

Д. кнігу з партфеля.

Д. асколак з раны.

4. што. Раздабыць што-н.

Д. білет у тэатр.

5. што і чаго. Нажыць што-н. непрыемнае (часцей пра здароўе; разм.).

Д. запаленне лёгкіх.

◊

Дастаць з-пад зямлі (разм.) — любым спосабам адшукаць.

Зімой лёду не дастанеш у каго (разм.) — пра вельмі скупога чалавека.

Крукам носа не дастанеш каму (разм.) — не падступішся да каго-н.

|| незак. дастава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

dosięgnąć

dosięg|nąć

зак.

1. дастаць; дацягнуцца;

2. дагнаць; нагнаць;

nieszczęście go ~ło — з ім здарылася (яго напаткала) няшчасце;

3. дайсці; дасягнуць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

reach​2 [ri:tʃ] v.

1. дасяга́ць, дахо́дзіць (да чаго-н.); даязджа́ць;

reach the summit of the mo untain дабра́цца да вяршы́ні гары́;

The sum total reaches hundred francs. Агульная сума складае сто франкаў.

2. праця́гваць, выця́гваць; распасціра́ць;

reach one’s hand across the table працягну́ць руку́ праз стол

3. дастава́ць, браць; дацягну́цца (да чаго-н.);

I saw him reach for the gun. Я бачыў, як ён схапіўся за зброю.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

даста́ць

1. (дацягнуцца) erréichen vt; lángen vt bis (A);

даста́ць руко́й да сто́лі mit der Hand bis an die Décke réichen;

2. (прыдбаць) verscháffen vt; áuftreiben* vt, fínden* vt (знайсці);

гэ́тую кні́гу ця́жка даста́ць díeses Buch ist schwer zu bekómmen;

3. (узяць аднекуль) nehmen* vt; heráusnehmen* vt; heráusziehen* vt (выцягнуць); herúnternehmen* vt (зняць)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

даста́ць, ‑стану, ‑станеш, ‑стане; зак.

1. што. Узяць што‑н. такое, што знаходзіцца на некаторай адлегласці. Калі Ігнась дастаў з палічкі жоўценькі сшытак, Люба запыталася: — Мабыць, малюнкі? Мурашка.

2. да чаго, чаго. Дацягнуцца, дакрануцца да чаго‑н. аддаленага. Дастаць рукой да бэлькі. □ Цені ад яблынь дасталі да хаты і павольна папаўзлі па сцяне ўверх. Шамякін. Стаіць дуб, аднагодак мой, І мне ўжо не дастаць рукой Пад воблакам яго вяршыні. Танк.

3. што. Выняць, выцягнуць што‑н. адкуль‑н., з чаго‑н.; здабыць. Дастаць сшытак з партфеля. □ Рыгор дастаў з кішэні капейку і падаў яе хлапчуку. Гартны. Слава першым буравым майстрам, якія дасталі з цёмных глыбінь першыя грамы калійнай солі! Паслядовіч.

4. што і чаго. Раздабыць, набыць, расстарацца. Дастаць важныя звесткі. □ Саша кожны дзень прасіла брата схадзіць да чырвонаармейцаў і дастаць газету. Шамякін. // Разм. Атрымаць, нажыць. Дастаць хваробы.

•••

Дастаць (выкапаць) з-пад зямлі — абавязкова раздабыць, адшукаць што‑н., дзе б яно ні было.

Зімой лёду (снегу) не дастаць у каго — пра дужа скупога чалавека.

Крукам (шастом) галавы (носа) не дастаць каму — пра вельмі ганарыстага чалавека.

Рукой дастаць — вельмі блізка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)