гукавая - Пошук

вымаўле́нне, ‑я, н.

Перадача голасам гукаў ці слоў мовы. Вымаўленне зычных гукаў. Правільнае вымаўленне. Выразнае вымаўленне. Каларытнае вымаўленне. // Гукавая сістэма мовы. Беларускае літаратурнай вымаўленне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інструменто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (спец.).

1. Выклад музычнага твора для выканання аркестрам, камерным ансамблем, а таксама хорам.

2. Аддзел тэорыі музыкі, які вывучае прынцыпы такога выкладу і спалучэнне музычных інструментаў у аркестры.

3. перан. Гукавая арганізацыя мастацкай мовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іо́нна-гукавы́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	іо́нна-гукавы́	іо́нна-гукава́я	іо́нна-гукаво́е	іо́нна-гукавы́я
Р.	іо́нна-гукаво́га	іо́нна-гукаво́й іо́нна-гукаво́е	іо́нна-гукаво́га	іо́нна-гукавы́х
Д.	іо́нна-гукаво́му	іо́нна-гукаво́й	іо́нна-гукаво́му	іо́нна-гукавы́м
В.	іо́нна-гукавы́ (неадуш.) іо́нна-гукаво́га (адуш.)	іо́нна-гукаву́ю	іо́нна-гукаво́е	іо́нна-гукавы́я (неадуш.) іо́нна-гукавы́х (адуш.)
Т.	іо́нна-гукавы́м	іо́нна-гукаво́й іо́нна-гукаво́ю	іо́нна-гукавы́м	іо́нна-гукавы́мі
М.	іо́нна-гукавы́м	іо́нна-гукаво́й	іо́нна-гукавы́м	іо́нна-гукавы́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лі́тарна-гукавы́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	лі́тарна-гукавы́	лі́тарна-гукава́я	лі́тарна-гукаво́е	лі́тарна-гукавы́я
Р.	лі́тарна-гукаво́га	лі́тарна-гукаво́й лі́тарна-гукаво́е	лі́тарна-гукаво́га	лі́тарна-гукавы́х
Д.	лі́тарна-гукаво́му	лі́тарна-гукаво́й	лі́тарна-гукаво́му	лі́тарна-гукавы́м
В.	лі́тарна-гукавы́ (неадуш.) лі́тарна-гукаво́га (адуш.)	лі́тарна-гукаву́ю	лі́тарна-гукаво́е	лі́тарна-гукавы́я (неадуш.) лі́тарна-гукавы́х (адуш.)
Т.	лі́тарна-гукавы́м	лі́тарна-гукаво́й лі́тарна-гукаво́ю	лі́тарна-гукавы́м	лі́тарна-гукавы́мі
М.	лі́тарна-гукавы́м	лі́тарна-гукаво́й	лі́тарна-гукавы́м	лі́тарна-гукавы́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

во́бразна-гукавы́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	во́бразна-гукавы́	во́бразна-гукава́я	во́бразна-гукаво́е	во́бразна-гукавы́я
Р.	во́бразна-гукаво́га	во́бразна-гукаво́й во́бразна-гукаво́е	во́бразна-гукаво́га	во́бразна-гукавы́х
Д.	во́бразна-гукаво́му	во́бразна-гукаво́й	во́бразна-гукаво́му	во́бразна-гукавы́м
В.	во́бразна-гукавы́ (неадуш.) во́бразна-гукаво́га (адуш.)	во́бразна-гукаву́ю	во́бразна-гукаво́е	во́бразна-гукавы́я (неадуш.) во́бразна-гукавы́х (адуш.)
Т.	во́бразна-гукавы́м	во́бразна-гукаво́й во́бразна-гукаво́ю	во́бразна-гукавы́м	во́бразна-гукавы́мі
М.	во́бразна-гукавы́м	во́бразна-гукаво́й	во́бразна-гукавы́м	во́бразна-гукавы́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Tónkopf

m -(e)s, köpfe радыё гу́кавая гало́ўка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Ля́скалка ’скрыпень вузкалісты, Epilobium angustifolium Scop.’ (лельч., Нар. лекс.). Відаць, да ля́скаць. Аднак матывацыя застаецца няяснай. У часткі назваў пераважае «гукавая» прыкмета: скрыпень, скрыпнік, скрыпун. Сюды ж і ля́скалка. Магчыма, паводле гука пры ляску, трэску плода-каробачкі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сігналіза́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. сігналізаваць.

2. Сістэма сігналаў, якая прымяняецца дзе‑н. Гукавая сігналізацыя. Марская сігналізацыя.

3. Прыстасаванне для падачы сігналаў. Загадалі выключыць святло [немцы] па ўсёй пуцявой сігналізацыі, у семафорах, у стрэлках, у воданапорных калонках. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пентато́ніка

(ад пента- + тоніка)

муз. гукавая сістэма, якая ўключае пяць гукаў рознай вышыні ў межах актавы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фане́ма

(гр. phonema = гук)

лінгв. найменшая гукавая адзінка мовы, якая ў розных пазіцыях выконвае сэнсаадрознівальную функцыю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Verbum