1. Мікраскапічны грыбок, які развіваецца на заражанай гніллю вадкасці або волкай паверхні чаго‑н.; плесня. Смятана пакрылася тоўстым слоем бросні.
2. Зялёная паверхня з водарасцей, якой пакрываецца застаялая вада. Ні параходы, ні баржы, ні плыты не плылі па Дзвіне; бросняй зарасталі рачныя затокі.Хадкевіч.//перан. Атмасфера застойнасці, праяўленне адмоўных з’яў, пошласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вірава́ць, ‑руе; незак.
1. Утвараць віры, круціць; бурліць. Вада плюскоча і віруе аж ля самых дзедавых ног.Крапіва.Плыт перагарадзіў пратоку, і вада клекатала, віравала.Савіцкі.
2.перан. Бурліць; кіпець. Кроў віруе. Жыццё віруе. □ Гнеў віруе. Помсты мора Захлынае берагі.Дзяргай.Дарэмна Грыбок.. спрабаваў сцішыць людзей — гоман, крыкі, абурэнне, злосць, смех віравалі ў хаце.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fungus
[ˈfʌŋgəs]
n., pl. -gi, -guses
1) грыб, пле́сьня f., губа́-грыб (на дрэ́вах)
2) не́шта, што ху́тка зьяўля́ецца або́ расьце́, як грыб
3) Med.грыбо́к -ка́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Pilz
m -es, -e грыб; мед.грыбо́к
~e súchen — хадзі́ць па грыбы́
schíeßen* [wáchsen] wie ~e aus Érde — расці́ як грыбы́ пасля́ дажджу́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
grzybek
grzyb|ek
м.грыбок;
pójść na ~ki разм. а) застацца ні з чым (ні пры чым);
пайсці ў адстаўку
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пле́сня, ‑і, ж.
1. Мікраскапічны грыбок у выглядзе пушыстага налёту розных колераў, які ўтвараецца на харчовых прадуктах, рэчах хатняга ўжытку, на жывёльных і раслінных рэштках пры пэўнай тэмпературы і вільготнасці. Накрытая плесняю, стаяла ў канале жоўтая, падобная на чай, тарфяная вада.Краўчанка.Сцены і столь ад вільгаці пакрыліся плесняй, абвальваецца тынкоўка.«Звязда».
2.перан. Пра элементы распаду, разлажэння ў псіхіцы, ідэалогіі і пад. [Пракоп] не бачыць плесні заскарузлага ў сваёй старадаўнасці вясковага жыцця.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гніль, ‑і, ж.
1. Што‑н. гнілое, сапсаванае гніеннем. Выразаць гніль у яблыку. □ Марыля ўлезла ў яму, наскрэбла .. кошык гразі з бульбяной гніллю.Брыль.// Гнілы пах, затхлае паветра. У падвале было цёмна, пахла гніллю.Новікаў.//перан. Пра што‑н. састарэлае, непрыгоднае, нездаровае. Гніль старога свету.
2. Цвіль, грыбок. Гніль лезла і вышэй, падтачыла падаконнік, — ён хістаўся пад локцямі ў Аркадзя.Пташнікаў.
3. Назва многіх грыбковых або бактэрыяльных хвароб у раслін. Чорная гніль морквы. Мокрая гніль бульбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
флю́гер, ‑а, м.
1. Рухомае прыстасаванне, якое паказвае кірунак ветру. Сонца, якое заходзіла, залаціла самы верх цаглянай вежы і маленькі флюгер, выразаны з бляхі Карнеевым сынам Пятром.Даніленка.// Метэаралагічны прыбор для вызначэння сілы і змянення хуткасці ветру.
2.Уст. Флажок, які прымацоўваўся да пікі кавалерыста.
3.перан.Зневаж. Пра непастаяннага чалавека, які хутка мяняе свае погляды і перакананні. — Правільна, Сяргей Сяргеевіч! — у момант згадзіўся Грыбок. «Ну і флюгер!» — ужо без злосці і абурэння падумаў Шыковіч.Шамякін.
[Ад ням. Flügel — крыло.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Саба́чы, прым. ад сабака1; часта як састаўная частка назваў некаторых раслін і грыбоў: саба́ччая мята ’мята палявая’ (Шат.), саба́ча, саба́чая, саба́ччая, саба́чча мята, соба́ча мнята ’мята вадзяная і палявая’ (Сл. ПЗБ), саба́ча мята ’мята перцавая’ (Жыв. сл.), саба́чы рамон ’рамонак’ (Бяльк.), саба́чы рамонак, саба́чы румянак ’тс’ (Сл. ПЗБ), саба́чча мыла ’вятроўнік вязалісты’ (Жыв. сл.), саба́чы баравік ’воўчы грыб’ (Сл. ПЗБ), саба́чыя грыбы ’неядомыя грыбы’ (Сцяшк. Сл., Жыв. сл.), саба́чы грыбок ’від грыба’ (Байк. і Некр.). Як заўважае Мяркулава (Очерки, 89), назвы такога тыпу існуюць у большасці індаеўрапейскіх моў. Значэнне прыметніка, утворанага ад назваў жывёл і птушак, звычайна выпустошана; ён указвае толькі на неядомасць або непрыдатнасць для чалавека гэтай расліны. Пра сінанімію сабачы — воўчы гл. Жураўлёў, Язык и миф, 378–380.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нама́цаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Абмацваючы, адчуць наяўнасць чаго‑н. Намацаць запалкі ў кішэні. Намацаць цвёрдую глебу пад нагамі. Намацаць пульс. □ Грыбок ўпоцемку намацаў конаўку, зачарпнуў вады.Мележ.У вушах у Мішкі ўсё звінела, рукі калаціліся і ніяк не маглі намацаць аўтамата.Паслядовіч.Кладкі аселі на балотнае дно, зараслі мохам, і цяпер не ўсякі ўмее намацаць іх пад вадой.Галавач.
2.перан. Знайсці, адшукаць у выніку пошукаў. На самым краі лесу фары намацалі воз скіданага абы-як бераваку.Лобан.Штаб вырашыў намацаць.. найбольш слабае месца ў варожым кальцы.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)