Бу́дні, бу́дзень, будзённы. Рус.бу́дни, бу́день, бу́ддень, бу́дний, укр.бу́ддень, буде́нний. З будьнъ дьнь (параўн. польск.budny dzień) да *budьnъ : *buditi. Гл. Фасмер, 1, 229 (там і агляд іншых версій); Шанскі, 1, Б, 212.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паўшэ́да ’неадукаваны чалавек, хам’ (КЭС, лаг.). З польск.powszedni, powszedny ’звычайны, штодзённы, будзённы, ардынарны, неэлегантны, нявытанчаны’ ці са ст.-бел.повшед‑ ний, повшедный ’паўсядзённы’ (1552 г.), якое са ст.-польск.powszedni ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 194).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бу́дны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і будзённы (у 1 знач.). Чую звон я нудны, Рэдкі, невясёлы. Дзень сягоння будны, Не святкуюць сёлы.Колас.Руту-мяту палівала [дзяўчына] У будны дзень і ў свята...Трус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Wóchentag
m -(e)s, -e будзённы дзень, рабо́чы [працо́ўны] дзень
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
распрапагандава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., што.
Прапагандуючы, канчаткова пераканаць каго‑н. у чым‑н. Адзінае — распрапагандаваць салдат, ад якіх маглі ўтаіць, куды і для чаго іх накіроўваюць.. Трэба будзе паведаміць усю праўду. Так Будзённы і дзейнічаў.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
everyday
[,evriˈdeɪ]
adj.
1) штодзённы
2) бу́дні, будзённы, звыча́йны
3) надзённы
in everyday life — у штодзённым жыцьці́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
будзёнавец, ‑наўца, м.
Баец Першай Коннай арміі, якой камандаваў С.М. Будзённы ў гады грамадзянскай вайны. Сцёпа і цешыўся з жарэбчыка, і пяшчотна гладзіў па лысінцы, і называў яго самымі ласкавымі словамі. А гэта дзядзьку Мікалаю, старому будзёнаўцу, надта спадабалася.Якімовіч.Ішла будзёнаўцаў калона, Спынілася ля нашых хат.Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штодзённы, ‑ая, ‑ае.
1. Які бывае, адбываецца кожны дзень. Штодзённая гімнастыка. □ Паляванне дало добры адпачынак Міколу ад штодзённага клопату.Краўчанка.Музыка, песні чутны з палаца .. Мучыцца ж бедны думкай штодзённай, Каб голад са свету не звёў.Купала.
2. Звычайны, будзённы. Аўгіня пераапранулася ў сваю штодзённую рабочую вопратку.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАГАМО́ЛАЎ Уладзімір Восіпавіч
(н. 3.7.1926, в. Кірылаўка Маскоўскай вобл.),
рускі пісьменнік. Удзельнік Вял. Айч. вайны. Першая аповесць «Іван» (1958; фільм «Іванава дзяцінства», 1962). Аўтар кароткіх апавяданняў-прытчаў «Першае каханне», «Сэрца майго боль», «Могілкі пад Беластокам» і інш., аповесці «Зося» (1965, аднайм. фільм 1967). У рамане «У жніўні сорак чацвёртага...» (другая назва — «Момант ісціны», 1974) паказаў работу сав.ваен. контрразведчыкаў, будзённы прафесіяналізм якіх узняты да ўзроўню гераічнага подзвігу. Простая і лаканічная мова Багамолава ўзмацняе псіхал. напружанасць і амаль дакумент. дакладнасць падзей, што апісваюцца. На бел. мову яго творы перакладалі А.Жук, У.Паўлаў.
Тв.:
Роман;
Повести;
Рассказы. М., 1986;
Бел.пер. — Зося // Далягляды. Мн., 1981;
Момант ісціны (У жніўні сорак чацвёртага...). Мн., 1984.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
звыча́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Заўсёды ўласцівы каму‑, чаму‑н.; які заўсёды бывае; пастаянны, прывычны. Дарога пашыбавала на горку, калёсы мякка пакаціліся па жоўценькім пясочку, і лес прыняў звычайны свой выгляд.Колас.Маці — высокая, хударлявая — ішла звычайным, шырокім крокам.Сіняўскі.
2. Які не вылучаецца сярод іншых, нічым не знамянальны. Быў звычайны будзённы дзень, калі Паходню прынеслі паведамленне ад Ваўчка.Хадкевіч.Звычайная вёска стаяла, а ў вёсцы — звычайная хата, якіх і на свеце нямала, і на Беларусі багата.Дубоўка.— Які ж ты лоўкі! — з захапленнем сказала.. [Паліна]. — Звычайны, — адказаў Антон.Кавалёў.
•••
Звычайная ступень параўнаннягл. ступень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)