жа́лаванне, ‑я, н.

Уст. Заработная плата. Зарплаты, альбо, як тады гаварылі, «жалавання», акцёрам ніхто не плаціў, і яны задавальняліся выручкамі ад спектакляў і танцаў. Рамановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Aut Caesar, aut nihil

Альбо Цэзар, альбо нішто.

Или Цезарь, или ничто.

бел. Альбо повен двор, альбо корань вон. Альбо грай, альбо грошы аддай.

рус. Либо пан, либо пропал. Либо рыбу съесть, либо на мель сесть. Или грудь в крестах, или голова в кустах. Либо дупель влёт, либо стрелка в лоб. Либо мёд пить, либо биту быть. Либо зайца поймать, либо в тенета попасть.

фр. César ou rien (Цезарь или ничто).

англ. Neck or nothing (Всё или ничего).

нем. Alles oder nichts (Всё или ничего).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

аметы́ст, ‑у, М ‑сце, м.

Каштоўны камень фіялетавага альбо фіялетавага з блакітным адценнем колеру. У шкатулцы, у чыстай мокрай анучцы, ляжаў рэдкай прыгажосці цёмна-фіялетавы аметыст. «Маладосць».

[Грэч. amethystos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падпра́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што і чаго.

Пражачы, прыгатаваць для яды. [Іван Сцяпанавіч:] — Гэтае ж самае насенне, калі яго падпражыць і пасля змалоць альбо стаўчы, спажываецца як кава. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Aut vincere, aut mori

Альбо перамагчы, альбо памерці.

Или победить, или умереть.

Гл.: Aut Caesar...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

сена́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сенатара, належыць яму. [Містэр Лаян] марыў ужо аб сенатарскім альбо кангрэсменаўскім крэсле, нават думаў часам над тым, як пачуваў бы ён сябе ў ролі губернатара. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́панік, ‑а, м.

Разм. Полаз з дрэва, выкананага з коранем. Тут [у Сымона] ішлі самыя гарачыя дыскусіі на самыя разнастайныя тэмы: з якога дрэва лепш зрабіць капыл, які полаз трывалейшы — гнуты альбо копанік. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

амні́стыя, ‑і, ж.

Поўнае альбо частковае вызваленне ад пакарання засуджаных судом асоб, якое праводзіцца актам вярхоўнай улады. Бабейку судзілі за махлярства, ён прасядзеў гады са тры, вызваліўся па амністыі і вярнуўся дахаты. Хадкевіч.

[Ад грэч. amnēstia — дараванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абы-дзе́, прысл.

Дзе ўздумаецца, дзе папала. [Аўдоцця Раманаўна:] — Вядома, сустракаюцца людзі, якія не пасаромеюцца абы-дзе кінуць акурак альбо паперку. Паслядовіч. Каму з бацькоў не прыемна, што яго дзіця.. не бадзяецца абы-дзе. Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

згламэ́здаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. неадабр. Зрабіць, прыгатаваць што‑н. няўмела, абы-як. Зімою [дзед Агей] яшчэ сталяркаю трохі займаўся: таму заслон зробіць, таму прасніцу альбо матавіла, а часамі і куфэрак які згламэздае. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)