Пухо́ны ’пухлы, пышны (пра хлеб, булкі, аладкі)’ (Шат.; бяроз., Сл. ПЗБ), пуха́ны ’тс’: пуханы хлеп у дзірачках (віл., Сл. ПЗБ). Дзеепрыметнік ад пу́хаць або прыметнік ад пух ’мякіна, высеўкі’ (< *pux‑ъnъ), параўн. пушо́ны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
давяршэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. давяршаць — давяршыць.
•••
У давяршэнне чаго — у дадатак да таго, што папярэднічала, было раней. Снедалі. Бульба ў лупінах, падагрэтая.. учарашняя капуста, хлеб, як зямля, і халодныя аладкі.. У давяршэнне роскашы старая прынесла з прыпека .. гаршчок з соллю. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расто́плены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад растапіць.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў вадкім стане. Снеданне заўсёды гатовае чакала іх [Кастуся і Ліпу] на прыпечку: суп, аладкі, растопленае масла на патэльні. Гаўрылкін. У лесе пахла растопленай смалой. І ўсё жывое хавалася ў цень. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ры́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Абл. Кухонная чыгунная пасудзіна на ножках і з доўгай ручкай. Пасярэдзіне, у вялікай рынцы, дыміцца бульба. Лупсякоў. Снедалі. Бульба ў лупінах, падагрэтая ў рынцы ўчарашняя капуста, хлеб, як зямля, і халодныя аладкі, таксама ўчарашнія. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́ддзя (зб.) ’дранікі’. З рус. оладьи. Да аладкі (гл.).
◎ Ладдзя́ ’лодка з дошак’ (мядз., Нар. словатв.). Ст.-бел., ст.-рус. лодьж, ст.-слав. ладий (і больш рэдкае алдий — літ. aldija, eldija ’човен’), прасл. oldbji ’човен’. Да лодка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БЛІНЫ́,
традыцыйны бел. мучны выраб; вядомы і інш. слав. народам. Лакальная назва блінцы. Пшанічную, жытнюю, ячную, грэцкую ці аўсяную муку замешваюць на малацэ або сыраквашы, сыроватцы. Бліны рабіліся кіслыя, на рошчыне, і прэсныя, на содзе. У цеста часам дадаюць яйкі, цукар. Пякуць на подмазцы. Падаюць з мачанкай, падсмажаным салам, малаком, смятанай. З пшанічнай мукі пякуць невял. тоўстыя бліны — аладкі і тонкія — наліснікі. Шырока вядомы на ўсёй Беларусі.
т. 3, с. 193
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Пу́здрыкі ’аладкі, спечаныя з толькі што замешанага хлебнага цеста’ (Скарбы). Відаць, да пузды́р ’пухір’, параўн.: папячэ тых пуздрыкаў, яны такія наздраватыя (там жа); параўн., ад-нак, рус. пуздырять ’есці з прагнасцю’, якое Тапароў (Балтийские яз., 45) лічыць літуанізмам — літ. pūzras, pūzdras ’спарахнелае дрэва’. Гл. папярэдняе слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пало́нік 1, ‑а, м.
Тое, што і апалонік 1. Словы ветэрынара ўзрадавалі хлопцаў. Яны збегалі да сажалкі, накапалі чар вякоў, налавілі палонікаў. І жаўтароцік крыху пажвавеў. Сіняўскі.
пало́нік 2, ‑а, м.
Тое, што і апалонік 2. Мужык узяў палонік, якім аладкі наліваюць, разоў дзесяць апусціў яго ў чыгунок, і той адразу апусцеў. Сергіевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дра́ны
1. прич. рва́ный, дра́ный;
2. прич. трёпанный, дра́ный;
1, 2 см. драць 1, 2;
3. прил. (о картофеле) тёртый;
~ныя ала́дкі — ола́дьи из тёртого карто́феля (драники)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АДВЕ́ДКІ,
традыцыйны звычай бел. радзіннай абраднасці — наведванне парадзіхі пасля родаў; лакальныя назвы водведы, адведзіны, провідкі, наведы. У адведкі ішлі звычайна замужнія жанчыны ў першыя 2—3 дні (на Палессі — у 2 тыдні і болей) пасля родаў, каб дапамагчы парадзісе і яе сям’і. Паводле звычаю ў адведкі неслі з сабою яешню, хлеб, кашу, сыр, мёд, на Палессі яшчэ боршч, аладкі, варэнікі і інш. Звычай захаваўся, але ў адведкі сталі хадзіць і мужчыны, і незамужнія.
т. 1, с. 99
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)