агале́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. агаляць — агаліць (у 1, 5 знач.); дзеянне і стан паводле дзеясл. агаляцца — агаліцца (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аго́лены I прям., перен. оголённый, обнажённый; см. агалі́ць I
аго́лены II обри́тый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абгалі́ць, ‑галю, ‑голіш, ‑голіць; зак.
Тое, што і агаліць (у 7 знач.). Пакуль нашы разведчыцы і праважатыя з’ядуць крупнік, абгалю ўсіх не горш, як у гарадской цырульні. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарубі́ць², -ублю́, -у́біш, -у́біць; -у́блены; зак., што.
1. Зрабіць зарубку або зарубкі на чым-н. (разм.).
2. Агаліць паверхню пласта, прызначанага для адбойкі (спец.).
З. пласт вугалю.
◊
Зарубі сабе на носе (разм.) — добра запомні на будучае.
|| незак. зару́бліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. зару́бка, -і, ДМ -бцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аго́льваць I несов., прям., перен. оголя́ть, обнажа́ть; см. агалі́ць I
аго́льваць II несов. обрива́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
entblößen
1.
vt агаля́ць
das Schwert ~ — агалі́ць меч
2.
(sich) агаля́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
расхрыста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Расхінуць шырока (адзенне, часткі адзення). [Крушынскі] расхрыстаў скураную жакетку. Бядуля. // Раскрыць, агаліць (цела), расхінуўшы адзенне. Блукае [Фенька], як здань, — сухаплечы, рабрысты, Чупрыну ўскудлачыў, грудзіну расхрыстаў. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціш, ‑часціць; зак., што.
Спец. Зрабіць гладкім, роўным, зняўшы частку паверхні, няроўнасці. З ачысціць шклом гронкі нажа. // Спецыяльна апрацаваць якую‑н. паверхню (для склейвання і пад.). Зачысціць гуму рашпілем. // Агаліць, зняўшы ізаляцыю, акаліну і пад. Зачысціць кантакты. □ Ігнат Пятровіч.. адвінціў нейкія вінцікі, агледзеў лямпы, зачысціў правады,.. і прыёмнік загаварыў нармальна. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарубі́ць 1, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
Загнуўшы, падшыць краі чаго‑н. Зарубіць хусцінку. Зарубіць ручнік.
зарубі́ць 2, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
1. Разм. Зрабіць зарубку (зарубкі) на чым‑н.
2. Спец. Агаліць паверхню пласта, прызначанага для адбойкі. Зарубіць пласт вугалю.
•••
Зарубіць (сабе) на носе — добра запомніць. — Не, брат, ты павінен жыць! .. Зарубі сабе на носе — жыць!.. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прага́л, прагалак, прага́ліна, прога́ліна, прогу́ліна, прага́н, праго́л ’незарослае дрэвамі месца ў лесе, палянка’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Мік., Шат.; в.-дзв., Сл. ПЗБ; Мат. Гом., ТС), ’праталіна’, ’абсеў’, ’лапіна з вымаклым збожжам’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.). Рус. прога́л, прога́ль, прога́лина ’прагаліна’, укр. прога́лина ’просека ў лесе, палянка’, прога́льовина ’палянка ў лесе’, прага́люватина ’абсеў сярод збожжа’. Дэрыват ад усх.-слав. прогалити, параўн. рус. прога́лить ’агаліць, ачысціць месца ад хмызняку’, звязана чаргаваннем з голы (гл. Фасмер, 3, 372). Гл. яшчэ гала.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)