агалі́ць, агалю́, аго́ліш, аго́ліць; аго́лены; зак., каго-што.
1. Зняць адзенне, покрыва, верхні слой і пад.
Вясною аголіцца і выгарыць на сонцы бераг.
2. Пазбавіць дрэвы лісця і пад.
Віхор агаліў таполі.
3. перан. Зрабіць безабаронным, адкрытым для ворага.
А. фронт.
А. левы фланг.
4. перан. Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.
|| незак. агаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і аго́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. агале́нне, -я, н. і аго́льванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агалі́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
агалю́ |
аго́лім |
| 2-я ас. |
аго́ліш |
аго́ліце |
| 3-я ас. |
аго́ліць |
аго́ляць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
агалі́ў |
агалі́лі |
| ж. |
агалі́ла |
| н. |
агалі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
агалі́ |
агалі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
агалі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
агалі́ць I сов., прям., перен. оголи́ть, обнажи́ть;
а. руку́ — обнажи́ть (оголи́ть) ру́ку;
ве́цер ~лі́ў дрэ́вы — ве́тер оголи́л (обнажи́л) дере́вья;
а. ра́ну — обнажи́ть ра́ну;
а. фла́нгі — оголи́ть фла́нги
агалі́ць II сов. (бритвой) обри́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агалі́ць, агалю, аголіш, аголіць; зак., каго-што.
1. Зрабіць голым, зняўшы адзенне, покрыва і пад. Шэя адсунуў на патыліцу сваю чорную высокую, з абшытым казырком, шапку і агаліў высокі маршчыністы лоб. Гартны.
2. Зрабіць бачным што‑н. раней скрытае, зняўшы покрыва. Перасохла.. [рэчка], апала, агаліла крутыя свае берагі і прысмірнела. Галавач.
3. перан. Давесці да галечы, разарыць. [Немцы] агалілі нашчэнт, у морак ахуталі сёлы, Над краем прыйшлі панаваць Расстрэлы, пакуты, турма... Броўка.
4. Раскрыць сутнасць, сапраўдны змест чаго‑н., зрабіць яўным, відавочным. — Ты занадта агаліў сэнс жыцця, — сказаў Турсевіч. Колас.
5. перан. Пакінуць без людзей, без зброі, зрабіць даступным, адкрытым для ворага. Агаліць фронт. □ [Ермашоў:] А вам, таварышы, не шкодзіць павучыцца ў Наганава, як трэба трымаць заняты рубеж. А то, сапраўды: агалілі яго флангі і — бывай здароў... Губарэвіч.
6. Выняць з ножнаў. Агаліць шаблю.
7. Зрэзаць брытвай валасы, пабрыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
оголи́ть сов. агалі́ць;
оголи́ть фланг воен. агалі́ць фланг;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обри́ть сов. агалі́ць, абры́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абгалі́ць сов., см. агалі́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агаля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да агаліць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)