мэтазго́дны, ‑ая, ‑ае.

Які адпавядае вызначанай мэце, разумны, карысны. Кожная група падпальшчыкаў выходзіла на свой участак, брала на прыцэл свае аб’екты. Такая тактыка была найбольш мэтазгоднай і эфектыўнай. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

артагана́льнасць

(ад артаганальны)

абагульненне паняцця перпендыкулярнасці, распаўсюджанае на розныя матэматычныя аб’екты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

абагу́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Зрабіць асабістае, уласнае (сродкі вытворчасці, гаспадарчыя аб’екты і пад.) калектыўным, грамадскім. Абагуліць зямлю. Абагуліць маёмасць. □ [Мікіта:] — Не гневайся, бабка. А калгас будзе. Абагулім тваю карову, авечку, свінню з парасятамі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гіпастазава́ць

(ад гр. hypostasis = сутнасць)

філас. прыпісваць адцягненым паняццям самастойнае існаванне, напр. разглядаць мысленне, волю як самастойныя аб’екты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

радыёастрано́мія

(ад радыё- + астраномія)

раздзел астраноміі, які вывучае розныя касмічныя аб’екты шляхам аналізу выпрамененых ці адбітых імі радыёхваляў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дазіме́трыя

(ад гр. dosis = порцыя + -метрыя)

галіна прыкладной ядзернай фізікі, што вывучае велічыню ўздзеяння радыеактыўных выпрамяненняў на розныя аб’екты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

spatial [ˈspeɪʃl] adj. fml

1. прасто́равы;

the changing spatial distribution of the population зме́нлівае тэрытарыя́льнае размеркава́нне насе́льніцтва;

We are temporal and spatial. Мы існуем у часе і прасторы.

2. касмі́чны;

spatial objects касмі́чныя аб’е́кты

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

афі́нны

(лац. affinis)

сумежны, суседні;

а-ая геаметрыя — раздзел матэматыкі, які вывучае велічыні і геаметрычныя аб’екты, якія застаюцца нязменнымі пры пераўтварэннях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Тра́са ‘лінія на карце ці на зямлі, якая намячае кірунак’, ‘дарога, якая злучае два аб’екты, населеныя пункты’, ‘след трасіруючай кулі, снарада’ (ТСБМ). Праз польскую (trasa) ці рускую (трасса) мовы з нованям. Trásse ‘траса’, якое з франц. tracé ‘тс’ < tracer ‘намячаць, пазначаць калочкамі дарогу’, ‘пракладваць лыжню’, якое ўзыходзіць да нар.-лац. tractiare < tractare < лац. trahere ‘цягнуць’ (Чарных, 2, 258; Голуб-Ліер, 487; SWO, 1980, 772; ЕСУМ, 5, 623; Арол, 4, 96).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Наці́нка ’прымус да яды і работы’ (Нік., Оч.), ’зацён, нораў (у каня)’ (Бяльк.), сюды ж націна́ць ’настойваць’ (Сл. ПЗБ). Да цяць, тну, параўн. аця́цца ’згубіць жаданне есці’ (гл.), заці́н ’прымус’, заці́нлівы ’наравісты’ (Гарэц., Сцяц.), затну́цца ’занатурыцца’ (Сцяц.), заця́ты ’ўпарты’ і інш.; развіццё семантыкі ад ’рэзаць, біць’ да ’стаць упартым’ або ’пераадолець упартасць’ звязана, відаць, з архаічным спосабам уздзеяння на аб’екты, што характарызуюцца незвычайнымі паводзінамі, параўн. палес. зацінаць ’заткнуўшы нож у дрэва, чараваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)