пору́шить сов., прост.
1. разбуры́ць, пабуры́ць; (обрушить) абвалі́ць, абуры́ць;
2. (сдирая шелуху, очистить) спец. абадра́ць, ашатрава́ць;
3. уст. (нарушить) пару́шыць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обру́шитьI сов.
1. (развалить, разрушить) абвалі́ць, мног. паабва́льваць, абру́шыць, абуры́ць;
2. перен. абру́шыць;
обру́шить угро́зы пача́ць сы́паць пагро́зы;
обру́шить ого́нь на врага́ абру́шыць аго́нь на во́рага.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
oberwać
oberwa|ć
зак.
1. абарваць; адарваць;
2. абваліць; абрынуць;
3. разм. атрымаць;
mocno za to ~ł — ён здорава атрымаў (яму папала) за гэта
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
аблажы́ць, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак.
1. каго-што. Палажыць што-н. вакол каго-, чаго-н.
А. хворага грэлкамі.
А. градку дзёрнам.
2. што. Аздабляючы, умацоўваючы што-н., пакрыць паверхню чым-н.
А. печ кафляй.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пакрыць суцэльнай масай чаго-н., абвалачы.
Хмары аблажылі неба.
Язык аблажыла (безас.: пра налёт на языку пры захворванні).
4. каго-што. Акружыць (звера на паляванні, які-н. умацаваны пункт войскам).
А. мядзведзя.
А. крэпасць.
5. каго-што. Абавязаць да выплаты чаго-н.
А. падаткамі.
6. што. Адвярнуць, апусціць.
А. каўнер.
7. што. Абшыць чым-н.
А. аксамітам.
8. каго-што. Паваліць, абваліць; забіць (разм.).
А. дрэва.
А. кабана.
9. каго-што, чым і без дап. Груба аблаяць (разм.).
А. моцным словам.
|| звар. аблажы́цца, -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца (да 1 знач.).
|| наз. абкла́дка, -і,
ДМ -дцы, ж. (да 1 і 2 знач.) і аблажэ́нне, -я, н. (да 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
завали́ть сов.
1. в разн. знач. завалі́ць, мног. пазава́льваць;
завали́ть пала́тку ве́тками завалі́ць пала́тку галлём;
ка́мни завали́ли пеще́ру камяні́ завалі́лі пячо́ру;
завали́ть стол кни́гами завалі́ць стол кні́гамі;
завали́ть магази́ны това́рами завалі́ць (пазава́льваць) магазі́ны тава́рамі;
его́ завали́ли рабо́той яго́ завалі́лі рабо́тай;
он завали́л всё де́ло ён завалі́ў усю́ спра́ву;
2. (запрокинуть) разг. закі́нуць, адкі́нуць;
завали́ть го́лову наза́д закі́нуць (адкі́нуць) галаву́ наза́д;
3. (обрушить) разг. абвалі́ць, абуры́ць, абру́шыць;
завали́ть сте́ну абвалі́ць (абуры́ць, абру́шыць) сцяну́;
4. (заложить — горло, уши и т. д.) безл., прост. залажы́ць;
у него́ от стра́ху и го́рло завали́ло у яго́ ад стра́ху і го́рла залажы́ла;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увалі́ць 1, увалю, уваліш, уваліць; зак.
1. што. Укінуць, унесці куды‑н. што‑н. цяжкае, грувасткае. Уваліць камень у канаву. Уваліць мяшок жыта ў сенцы. // Разм. Усыпаць што‑н. адразу, у вялікай колькасці. Уваліць шчэбень у яму. // Вывезці на поле ў вялікай колькасці для ўгнаення глебы. Столькі гною ўвалілі пад азімыя.
2. што. Увагнуць, уціснуць унутр чаго‑н., зрабіць упалым. Уваліць страху.
3. што. Разм. Праваліць, абваліць; абрушыць што‑н. унутр чаго‑н. Такой жа моцы і столь: за метровай мураванай кладкай падвешан пераплёт сталёвых прутоў, залітых цэментам .. Вось чаму бомбы ўвалілі столь толькі там, дзе ўпалі. Лужанін.
4. без дап. Разм. Увайсці, убегчы гуртам, натоўпам, неарганізавана. І раптам у двор уваліла гурба дзяцей. Шамякін.
5. Разм. Моцна пабіць. Яму так увалілі, што ледзь жывы.
6. Разм. З’явіцца, сесці (аб фурункуле, скуле і пад.). Скула ўваліла.
7. Спец. Адхіліць ад якога‑н. кірунку, курсу. Уваліць нос карабля пад вецер.
увалі́ць 2, увалю, уваліш, уваліць; зак., што.
Апрацаваць сукно, шэрсць валеннем. Уваліць лямец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблажы́ць, ‑лажу, ‑ложыш, ‑ложыць; зак., каго-што.
1. Абкласці каго‑, што‑н. з усіх бакоў; акружыць чым‑н. Аблажыць градку дзёрнам. Аблажыць хворага падушкамі.
2. Аздабляючы, упрыгожваючы, пакрыць паверхню чаго‑н., чым‑н.; абліцаваць. Аблажыць сцены мармурам. // Абкантаваць, абшыць па краях. Аблажыць аксамітам рукавы і каўнер.
3. Пакрыць, ахінуць суцэльнай заслонай; абвалачы. Ён [цягнік] збавіў ход імклівы трошкі, Адхоны дымам аблажыў. Калачынскі. / у безас. ужыв. Усё неба аблажыла. // безас. Пры хваробе пакрыць (горла, язык) белым налётам. Горла аблажыла.
4. Акружыць войскам; асадзіць. Аблажыць крэпасць. □ Мала таго, што рэспубліку аблажылі з усіх бакоў інтэрвенты і белагвардзейцы, — на яе насоўваецца жахлівая здань голаду. Гамолка.
5. Абавязаць да выплаты чаго‑н. Аблажыць падаткам.
6. Адвярнуць, апусціць, расправіць. Аблажыць каўнер.
7. Разм. Паваліць, абваліць; забіць. Сабак жа завёў, што каня аблажыць могуць. Кірэйчык. Ён слухаў разам з намі воўчыя песні і расказваў, як учора ноччу конюх у іх на участку з кладоўкі праз акно аблажыў аднаго старога канятніка. Пташнікаў. // Зрэзаць, ссячы. Аблажыць сасну. □ Гектараў трыццаць мужчыны ўжо аблажылі, і яна [трава] ляжыць у пракосах. Сабаленка.
8. Разм. Груба аблаяць. Гальяш, не вытрымаўшы, аблажыў сялян моцным слаўцом. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)