АКТЫ́ЎНЫ ЎЧА́СТАК у касманаўтыцы,
адрэзак траекторыі палёту касм. лятальнага апарата, калі працуюць ракетныя рухавікі. Заканчваецца звычайна ў месцы, дзе касм. аб’ект аддзяляецца ад ракеты-носьбіта і выходзіць на зададзеную траекторыю руху. У залежнасці ад месца старту палёт касм. апарата можа складацца з чаргавання актыўнага ўчастка з пасіўнымі (без работы ракетных рухавікоў).
т. 1, с. 214
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
А́ЛІБІ
(ад лац. alibi у іншым месцы),
у крымінальным працэсе акалічнасць, якая сведчыць пра адсутнасць асобы на месцы злачынства ў момант яго ўчынення; бясспрэчны доказ невінаватасці абвінавачанага па справе, дзе ён прыцягваецца да адказнасці за фізічны ўдзел у злачынстве. Алібі не выключае абвінавачання ў саўдзельніцтве (напр., падбухторванне, дапамога і інш.).
т. 1, с. 254
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пракіда́цца несов.
1. пробива́ться;
2. (на короткое время или кое-где) появля́ться;
3. (о сыпи) проступа́ть, появля́ться;
1-3 см. пракі́нуцца;
4. и́зредка встреча́ться;
у ле́се дзе-нідзе́ ~да́ецца дуб — в лесу́ ко́е-где́ встреча́ется дуб;
5. страд. пробра́сываться; проки́дываться; см. пракіда́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Або́рт (БРС). Запазычанне праз рускую мову ў XX ст. (Крукоўскі, Уплыў, 88), дзе ў другой палавіне XIX ст. з лац. abortus. Гл. Шанскі, 1, А, 17.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Акраба́т (БРС). Новае запазычанне з рускай мовы (гл. Крукоўскі, Уплыў, 80), дзе з французскай (XVIII ст.). Франц. acrobate < ст.-грэч. ἀκροβάτης ’канатаходзец’. Шанскі, 1, А, 65.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валішча 1 ’ўпаўшае струхлелае дрэва’ (КСТ). Да валіць 1.
Валішча 2 ’месца, дзе робяць, валяць лес’ (КТС, КЭС, Мат. Гом.). Да валіць 1. Параўн. папялішча, іржышча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віло́к ’качан капусты’ (Растарг.) — пранікненне з рус. моўнай тэрыторыі, дзе вилок ’тс’ < вил < вить (Фасмер, 1, 315; Шанскі, 1, В, 98; Праабражэнскі, 1, 84; КЭСРЯ, 81).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Закля́ва ’завадзь’ (Сл. паўн.-зах.). Няясна. Магчыма, ад закла з суф. ‑ʼава (параўн. качава ’месца, дзе качаўся конь’, Сцяцко, Афікс. наз., 34), але што выражае суфікс?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лупе́ш ’перхаць’ (навагр., Жыв. сл.). Да лупе́ж (гл.). Аднак у гэтым значэнні лексема, відавочна, запазычана з польск. мовы, дзе яшчэ ст.-польск. łupież ’тс’ (XVI ст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маёўка ’вясенняя прагулка на ўлонні прыроды’ (ТС, Нас.). Запазычана з рус. або польск. мовы, дзе з’яўляецца новаўтварэннем (канец XIX — пачатак XX ст.). Да май 1, 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)