Ку́ба1 ’род шаблі’ (Гарб.). Няясна. Ці не запазычана з цюрк. (параўн. тур.kubur ’футляр, калчан’)? Тады першаснае значэнне для куба — ’род ножан’.
Ку́ба2 ’матэрыял бурачковага колеру’ (Нар. сл.). Скарочаная форма да кубавы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перабушма́чванне (пірібушма́чывыньня) ’пусты пераказ’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і ⁺бушма́чыць — экспрэсіўнага ўтварэння з суф. ‑ма(к/ч), магчыма, першапачаткова ў выразе бушма бушаваць, як крычма крычаць, лежма ляжаць і пад., тады да бушава́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Акэ́шкаць ’ачысціць’ (Шат.), няясна, гл. кешкацца ’варушыцца’. Магчыма, запазычанне з балтыйскага. Параўн. літ.kèkšti, keškù ’біць, штурхаць’ і kẽgždalas ’мякіна, высеўкі’. Калі акэшкаць азначала ’ачысціць зерне’, тады два значэнні беларускіх слоў можна аб’яднаць. Фрэнкель, 236, 234.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кундо́біць ’біць’ (Сцяшк. Сл.). Фармальна да *кундоба < с < *кунд‑оба, якое аднаго паходжання з кундыль (гл.). Тады першапачатковае значэнне кундобіць было ’кудлачыць’, параўн. кундосіць (гл.). Значэнне ’біць’ магло узнікнуць па аналогіі з заключнай часткай слова кундо‑біць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hübsch
a
1) (пры)го́жы, мі́лы, прыва́бны
sich ~ máchen — выстро́йвацца
2) ужываецца ў разм. мове для ўзмацнення і тады не перакладаецца:
~ sáuber — чы́сценькі, чысцю́ткі
~ rúhig — ці́ха, ці́хенька
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
віро́к, ‑рка, м.
1.Памянш.да вір (у 1 знач.); малы вір. На чорнай плыні ўсюль віры і віркі.Пташнікаў.
2. Прыстасаванне для звівання нітак. Часам мужчыны памагалі Ганне змотваць ручайкі. Тады ў хаце стаяў ціхі і аднастайны трэск вірка.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адро́ддзе, ‑я, н.
Зневаж. Чый‑н. патомак, нашчадак. [Ганна:] — Тут жа яго [маёра] расстраляць! Каб нідзе не пакідаць за сабой адроддзе панскае!Нікановіч.[Чачык:] — Падумаеш, начальнікам вялікім зрабіўся.. Калі я злодзей, то ты тады адроддзе зладзейскае.Пташнікаў./ Ужываецца як лаянка. [Агата:] — Ідзі, адроддзе воўчае, адгэтуль!Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адтараба́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Разм. Адцягнуць, завалачы куды‑н. што‑н. [Майбарада:] — Адтарабанілі мы.. [машыну] тады ў механічную майстэрню ў саўгас, заключылі ўмову на капітальны рамонт.Скрыган.// Завезці, адвезці. Позняй восенню бацька запрог каня і адтарабаніў мяне ў вёску Цюцькі.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бако́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы; Рмн. ‑ковак; ж.
Разм. Бакавы пакойчык у хаце; бакавая прыбудова пры чым‑н. [Дубравец] падаў госцю руку, затрымаў яго ў дзвярах, вярнуўся загасіць у сваім пакоі святло і тады ўжо запрасіў госця за сабой у бакоўку.Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звадыя́ш, ‑а, м.
Разм. Зводнік, падбухторшчык. Наперадзе стаяла некалькі чалавек, якія борзда ўмелі звесці Сымона з Міколам. А другія толькі пазіралі. Калі звадыяшы бачылі, што бойка раскідаецца, тады ўмешваліся яны.Колас.— А болей за ўсё гэтага чорта, Кузьму, трэба пакараць. Ён звадыяш.Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)