путь м.

1. в разн. знач. шлях, род. шля́ху м.; (дорога) даро́га, -гі ж.;

зи́мний путь зі́мняя даро́га;

са́нный путь са́нная даро́га;

во́дный путь во́дны шлях;

пути́ сообще́ния шляхі́ зно́сін;

избра́ть путь че́рез го́ры вы́браць шлях це́раз го́ры;

путь сле́дования даро́га, маршру́т, шлях;

око́льным путём а) кружны́м шля́хам; б) перен. абхо́дным шля́хам;

пусти́ться в путь пусці́цца ў даро́гу;

нам по пути́ нам па даро́зе (у адну́ даро́гу);

на обра́тном пути́ па даро́зе наза́д, наза́д ідучы́ (е́дучы);

по́езд в пути́ цягні́к у даро́зе;

не сто́йте на пути́! а) (на железнодорожном) не сто́йце на пуці́!; б) перен. не сто́йце на даро́зе!;

идти́ по пути́ чего́ ісці́ па шляху́ (шля́хам) чаго́;

Мле́чный Путь Мле́чны Шлях;

2. анат., мн. шляхі́, -хо́ў;

дыха́тельные пути́ дыха́льныя шляхі́;

пищевари́тельные пути́ стравава́льныя шляхі́;

3. ж.-д. пуць, род. пуці́ м.;

железнодоро́жный путь чыгу́начны пуць;

ре́льсовый путь рэ́йкавы пуць;

поста́вить по́езд на запасно́й путь паста́віць цягні́к на запасны́ пуць;

4. (способ) шлях, род. шля́ху м., спо́саб, -бу м.;

ми́рным путём мі́рным шля́хам;

таки́м путём такі́м спо́сабам (шля́хам);

5. разг. (прок, толк) толк, род. то́лку м.; (польза) кары́сць, -ці ж.;

пути́ в нём не́ было то́лку ў ім не было́;

сби́ться с пути́ а) збі́цца з даро́гі; б) перен. збі́цца з даро́гі (збі́цца з то́лку, з тро́пу);

жи́зненный путь жыццёвы шлях;

на ве́рном пути́ на пра́вільным шляху́ (на пра́вільнай даро́зе);

вступи́ть на путь стаць на шлях;

счастли́вого пути́! (счастли́вый путь!) шчаслі́вай даро́гі!;

после́дний путь (к могиле) апо́шні шлях;

на пути́ к чему́ на шляху́ да чаго́;

держа́ть путь браць кіру́нак;

идти́ свои́м путём ісці́ сваёй даро́гай;

поперёк пути́ упо́перак даро́гі;

пути́-доро́ги нар.-поэт. шляхі́-даро́гі;

забы́ть путь (куда) забы́ць даро́гу (куды);

никому́ пути́ не зака́заны ніко́му шляхі́ не забаро́нены;

напра́вить путь накірава́цца;

проби́ть себе́ путь прабі́ць сабе́ даро́гу;

проложи́ть путь пракла́сці даро́гу;

быть на пути́ (к чему) быць на шляху́ (да чаго);

встать на путь стаць на шлях;

вы́вести на путь вы́весці на даро́гу;

напра́вить (наста́вить) на и́стинный путь накірава́ць (наста́віць) на пра́вільны шлях;

стать на пути́ (чьём) стаць на шляху́ (чыім);

стать поперёк (на) пути́ (кому) стаць упо́перак даро́гі (каму);

стоя́ть на ло́жном пути́ стая́ць на няпра́вільным (памылко́вым) шляху́;

пойти́ по пути́ наиме́ньшего сопротивле́ния пайсці́ па шляху́ найме́ншага супраціўле́ння;

сбить с пути́ збіць з даро́гі (з то́лку, з тро́пу, з панталы́ку);

сби́ться с пути́ збі́цца з даро́гі (з то́лку, з панталы́ку);

избра́ть путь вы́браць шлях.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

так

1. нареч. (таким образом) так; (этак) гэ́так, так; (в сочетании с прил. в знач. сказ.) такі́, гэ́такі, гэ́ткі;

писа́ть на́до так, а не и́на́че піса́ць трэ́ба так (гэ́так), а не іна́чай;

он всё так сде́лал ён усё так зрабі́ў;

он не так уж добр ён не такі́ ўжо до́бры; (до такой степени) так;

так (насто́лько) жи́зненно, так (насто́лько) вырази́тельно так жыццёва, так выра́зна; (без последствий, без особенной цели, без усилий) так;

оста́вить э́то де́ло так нельзя́ пакі́нуць гэ́ту спра́ву так не́льга;

я сказа́л э́то про́сто так я сказа́ў гэ́та про́ста так;

2. союз дык; (так что) так што; (поэтому) таму́; (итак) так;

рабо́ту сде́лал, так мо́жно отдыха́ть рабо́ту зрабі́ў, дык мо́жна адпачыва́ць;

рабо́тать, так рабо́тать працава́ць, дык працава́ць;

так ты мне не ве́ришь? дык ты мне не ве́рыш?;

так согла́сен? дык зго́дзен?;

не зна́ете, так и скажи́те не ве́даеце, дык так і скажы́це; (в составе сложных подчинительных союзов) / так как таму́ што;

я спешу́, так как пора́ идти́ на рабо́ту я спяша́юся, таму́ што час (пара́) ісці́ на рабо́ту (пра́цу);

так что так што, такі́м чы́нам;

жгло со́лнце, так что вы́держать бы́ло невозмо́жно пякло́ со́нца, так што вы́трымаць было́ немагчы́ма;

так, что́бы… так, каб…;

на́до вы́йти пора́ньше, так, что́бы не опозда́ть на по́езд трэ́ба вы́йсці ране́й, так, каб не спазні́цца на цягні́к;

3. част. (ничего особенного) так;

что с ва́ми? — Так, ничего́ што з ва́мі? — Так, нічо́га; (утверд.) так, ага́;

все в сбо́ре? — Так усе́ ў збо́ры? — Так (ага́); (усил.) так; дык (усил. при указании на противопоставление, возражение);

так, так, ну и дела́! так, так, ну і спра́вы!;

она́ так во́все не измени́лась яна́ дык зусі́м не змяні́лася;

ну так что же? ну дык што ж?;

там кли́мат о́чень суро́вый, так, моро́зы дохо́дят до сорока́ гра́дусов там клі́мат ве́льмі суро́вы, так, маразы́ дахо́дзяць да сарака́ гра́дусаў; (ограничительная) так, (этак) гэ́так;

лет, так (э́так) де́сять тому́ наза́д гадо́ў, так (гэ́так) дзе́сяць таму́;

и так і так;

и так да́лее (сокращённо и т. д.) і гэ́так дале́й (сокращённо і г. д.);

когда́ (е́сли) так калі́ так;

не так ли? хі́ба (ці) не так?;

так вот дык вось;

я так и знал! я так і ве́даў!;

так и быть няха́й бу́дзе так, (ладно) до́бра;

так и есть так і ёсць;

так и зна́й(те) так і ве́дай(це);

так и́ли и́на́че так ці іна́чай (іна́кш);

(и) так и сяк (і) так і сяк;

та́к себе та́к сабе́;

так и так (мол) так і так;

пусть так няха́й так;

как же так? як жа так?;

вот так так! вось дык так!;

(и) так и э́так (і) так і гэ́так;

давно́ бы так даўно́ б так;

так то́чно воен. так то́чна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ум м.

1. ро́зум, -му м.;

склад ума́ склад ро́зуму;

здра́вый ум здаро́вы (разва́жны) ро́зум;

челове́к с умо́м чалаве́к з ро́зумам;

2. чаще мн. (общественная мысль) ро́зум, -му м.; (грама́дская) свядо́масць, грама́дская ду́мка; (общество) грама́дства, -ва ср.; (люди) лю́дзі, -дзе́й ед. нет;

броже́ние в ума́х хвалява́нне грама́дскай ду́мкі;

направле́ние умо́в кіру́нак (грама́дскай) свядо́масці, грама́дскай ду́мкі;

настрое́ние умо́в настро́й грама́дскай ду́мкі (грама́дства, людзе́й);

3. (мыслитель) ро́зум, -му м.;

лу́чшие умы́ челове́чества ле́пшыя ро́зумы чалаве́цтва;

све́тлый ум све́тлы ро́зум;

без ума́ быть (от кого-, чего-л.) у захапле́нні быць, тра́ціць ро́зум (вар’яце́ць) (ад каго-, чаго-небудзь);

бра́ться за ум бра́цца за ро́зум;

(быть) в уме́ мець ро́зум;

в уме́ ли ты? ці ма́еш ты ро́зум?;

в здра́вом уме́ и твёрдой па́мяти пры сваі́м ро́зуме і цвёрдай па́мяці;

вы́жить из ума́ вы́жыць з ро́зуму, здурне́ць;

держа́ть в уме́ трыма́ць у галаве́, по́мніць;

из ума́ вон з ро́зуму сышло́; з галавы́ вы́лецела;

за́дним умо́м кре́пок мо́цны за́днім ро́зумам;

коро́ткий ум каро́ткі ро́зум;

на ум наста́вить даве́сці да ро́зуму, вы́весці на пра́вільную даро́гу;

на уме́ (в уме́) наўме́, у ду́мках, у галаве́;

и в уме́ не́ было і наўме́ (і ў ду́мках, і ў галаве́) не было́;

и на ум нейдёт і ў галаву́ не ідзе́ (не ле́зе);

у него́ друго́е на уме́ у яго́ і́ншае наўме́ (у ду́мках, у галаве́);

у него́ что на уме́, то и на языке́ у яго́ што наўме́ (у галаве́), то́е і на языку́; ён што ду́мае, то́е і гаво́рыць;

не его́ (моего́, твоего́) ума́ де́ло не з яго́ (з маі́м, з тваі́м) ро́зумам (рабі́ць што-не́будзь, разважа́ць пра што-не́будзь); не яго́ (мая́, твая́) спра́ва;

не в по́лном уме́ не ў по́ўным ро́зуме;

(не) в своём уме́ (не) пры сваі́м ро́зуме;

в уме́ (считать, прикинуть) у галаве́;

счёт в уме́ падлі́к у галаве́;

не выхо́дит из ума́ не выхо́дзіць з галавы́;

от большо́го ума́ ад вялі́кага ро́зуму;

повреди́ться в уме́ крану́цца з ро́зуму;

повреждённый в уме́ ненарма́льны, вар’я́т;

раски́нуть умо́м паварушы́ць мазга́мі;

с умо́м з ро́зумам;

свести́ с ума́ з ро́зуму зве́сці;

сойти́ с ума́ звар’яце́ць, стра́ціць ро́зум, з глу́зду з’е́хаць;

вы с ума́ сошли́! вы звар’яце́лі!;

он (она́) себе́ на уме́ ён (яна́) хі́тры (хі́трая), яго́е́) не ашука́еш;

ско́лько голо́в, сто́лько умо́в што галава́, то і ро́зум;

те́рять ум тра́ціць ро́зум;

ум за ра́зум захо́дит ро́зум за ро́зум захо́дзіць;

ум хорошо́, а два лу́чше адна́ галава́ до́бра, а дзве яшчэ́ лепш;

ума́ не приложу́ ро́зуму не дабяру́;

ума́ пала́та ве́льмі разу́мны;

научи́ться уму́а́зуму навучы́цца ро́зуму;

уму́ непостижи́мо ро́зуму недасту́пна, ро́зум не мо́жа зне́сці, незразуме́ла;

уму́ помраче́ние про́ста дзі́ва.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

узя́ць сов.

1. в разн. знач. взять; (о рыбах — ещё) клю́нуть;

у. па́лку ў руку́ — взять па́лку в ру́ку;

у. тэ́му для дысерта́цыі — взять те́му для диссерта́ции;

у. з сабо́ю дзяце́й — взять с собо́й дете́й;

у. хло́пчыка на выхава́нне — взять ма́льчика на воспита́ние;

у. у салда́тыуст. взять в солда́ты;

у. го́рад — взять го́род;

у. ула́ду — взять власть;

узя́ў страх — взял страх;

у. хі́трасцю — взять хи́тростью;

ко́лькі ён узя́ў за рабо́ту? — ско́лько он взял за рабо́ту?;

у. перашко́ду — взять препя́тствие;

у. на ўлік — взять на учёт;

у. жо́нку — взять жену́;

у. адка́знасць на сябе́ — взять отве́тственность на себя́;

у. пад абаро́ну — взять под защи́ту;

у. у рот — взять в рот;

у. но́ту — взять но́ту;

у. уле́ва — взять вле́во;

у. кіру́нак (напра́мак) — взять направле́ние;

у. пад руку́ — взять по́д руку;

2. задра́ть, заре́зать;

воўк узя́ў аве́чку — волк задра́л (заре́зал) овцу́;

3. (пад што, на што) приня́ть (во что), подве́ргнуть (чему), взять (на что);

у. пад ува́гу — приня́ть во внима́ние;

у. пад сумне́нне — подве́ргнуть сомне́нию;

4. (поместить) взять, заключи́ть;

у. у ду́жкі — взять (заключи́ть) в ско́бки;

у. сваё — взять своё;

у. за каўне́р — взять за ши́ворот;

у. на прыцэ́л — взять на прице́л;

у. у абцугі́ — взять в кле́щи́;

у. у рабо́ту — взять в рабо́ту;

у. у пераплёт — взять в переплёт;

у. за го́рла — взять за го́рло;

у. верх — взять верх;

у. грэх на душу́ — взять грех на́ душу;

у. быка́ за ро́гі — взять быка́ за рога́;

у. сло́вы наза́д — взять слова́ обра́тно;

узяло́ за сэ́рца — взяло́ за́ сердце;

у. за душу́ — взять за́ душу;

у. на буксі́р — взять на букси́р;

у. на му́шку — взять на му́шку;

у. на заме́тку (на каранда́ш) — взять на заме́тку (на каранда́ш);

у. бо́га за бараду́ — взять (ухвати́ть) бо́га за бо́роду;

у. за жыво́е — взять за живо́е;

у. за жа́бры (шчэ́лепы) — взять за жа́бры;

у. сабе́ за пра́віла — взять (положи́ть) себе́ за пра́вило;

у. курс — взять курс;

у. ула́ду — взять власть;

у. за бакі́ — взять за бока́;

у. шлюб — вступи́ть в брак;

у. на ланцу́г — взять на цепь;

у. го́лымі рука́мі — взять го́лыми рука́ми;

у. ле́йцы ў ру́кі — взять во́жжи в ру́ки;

у. мо́ду —: а) пова́диться; б) приобрести́ привы́чку; привы́кнуть;

у. сябе́ ў ру́кі — взять себя́ в ру́ки;

у. во́чы ў ру́кі — смотре́ть в о́ба;

што з яго́ во́зьмеш — с него́ взя́тки гла́дки;

у. ініцыяты́ву ў свае́ ру́кі — взять инициати́ву в свои́ ру́ки;

на́ша ўзяло́! — на́ша взяла́!;

ні ўцяць ні ўзяць — хоть шаро́м покати́;

чорт не во́зьме — чёрт не возьмёт;

каб яго́ чорт узя́ў — чёрт бы его побра́л;

у. нагу́воен. взять но́гу;

не́льга ў ру́кі ўзяць — нельзя́ в ру́ки взять;

у рот не ўзяць — в рот не взять

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

даць сов.

1. в разн. знач. дать; (что-л. в чьё-л. распоряжение — ещё) предоста́вить; (доставить как результат — ещё) принести́; (плату — ещё) назна́чить; (преподнести — ещё) поднести́; (ввести в действие — ещё) откры́ть;

д. гро́шы — дать де́ньги;

д. прэ́мію — дать пре́мию;

на вы́гляд ёй не́льга д. больш за тры́ццаць — по ви́ду ей нельзя́ дать бо́льше тридцати́;

д. у зу́быпрост., груб. дать в зу́бы;

д. паспа́ць — дать поспа́ть;

д. канцэ́рт — дать конце́рт;

д. арты́кул у за́ўтрашнім ну́мары газе́ты — дать статью́ в за́втрашнем но́мере газе́ты;

д. адка́з — дать отве́т;

д. кля́тву — дать кля́тву;

д. звано́к — дать звоно́к;

сцяна́ дала́ трэ́шчыну — стена́ дала́ тре́щину;

д. кватэ́ру — дать (предоста́вить) кварти́ру;

д. сло́ва — дать сло́во;

сад даў вялі́кі дахо́д — сад дал (принёс) большо́й дохо́д;

д. гасці́нец — дать (поднести́) пода́рок;

д. ток — дать ток;

д. ваду́ — дать (откры́ть) во́ду;

2. (што) подве́ргнуть (чему); наложи́ть (что);

д. спагна́нне — подве́ргнуть наказа́нию; наложи́ть взыска́ние;

д. зразуме́ць — дать поня́ть;

д. во́лю сляза́м — дать во́лю слеза́м;

д. во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;

без дай прычы́ны — ни за что ни про что;

д. аб сабе́ знаць — дать о себе́ знать;

д. галаву́ на адсячэ́нне — дать го́лову на отсече́ние;

не д. (сябе́) у кры́ўду — не дать (себя́) в оби́ду;

не д. хо́ду — не дать хо́ду;

д. пу́дла — промахну́ться; дать ма́ху;

і паню́хаць не д. — и поню́хать не дать;

д. по́ўху — дать затре́щину, отве́сить оплеу́ху;

д. во́лю сваі́м пачу́ццям — дать во́лю свои́м чу́вствам;

д. бяро́завай ка́шы — дать берёзовой ка́ши;

дае́ сябе́ адчува́ць — даёт себя́ знать;

д. даро́гу — дать доро́гу;

д. ход (спра́ве) — дать ход (де́лу);

д. дзёру (дра́ла, драпака́, лататы́) — дать (зада́ть) дёру (дра́ла, тя́гу, лататы́, стрекача́, стречка́);

д. дразда́ирон. разойти́сь (в та́нцах, рабо́те и т.п.);

д. адбо́й — дать отбо́й;

д. спако́й — оста́вить в поко́е;

д. ве́ры — пове́рить, дать ве́ру;

д. круг — дать крю́ку;

(не) д. дыхну́ць — (не) дать дух перевести́; (не) дать вздохну́ть;

дай бо́жа — дай бог;

д. ду́лю — показа́ть фи́гу (ку́киш);

д. газ — дать газ;

д. ду́бапрост. сыгра́ть в я́щик; отда́ть концы́; окочу́риться;

д. га́сла — дать знать; оповести́ть;

я табе́ дам! — я тебе́ (те) дам!;

як бог дасць — как бог даст;

д. пе́рцу (чо́су) — (каму) дать пе́рцу (кому);

до́рага б даў (заплаці́ў) — до́рого бы дал (уплати́л);

д. па ша́пцы — дать по ша́пке;

д. фо́ру — дать фо́ру;

д. за́дні ход — дать за́дний ход;

д. пача́так — (чаму) дать нача́ло (чему);

д. пы́тлю (жа́ру) — дать жару;

д. храпака́ — зада́ть храпови́цкого;

д. ды́хту — дать взбу́чку (нагоня́й), намы́лить (намя́ть) хо́лку;

д. ма́ху — дать ма́ху;

д. (зае́хаць) у ву́ха — дать (съе́здить) в у́хо;

д. зда́чы — дать сда́чи;

д. у ла́пу — дать в ла́пу;

д. па ла́пах — дать по рука́м;

ра́ды не д. — а) не упра́виться, не сла́дить (с кем-, чем-л.); б) ума́ не приложи́ть;

д. у галаву́ — уда́рить в го́лову;

дай ты ра́дывводн. сл. скажи́ пожа́луйста (на ми́лость);

д. па ка́рку (у ка́рак) — дать по ше́е;

д. сябе́ ашука́ць (падману́ць) — да́ться в обма́н;

д. ла́зню — зада́ть ба́ню;

д. лазы́ — зада́ть пе́рцу;

не д. спу́ску — не дать спу́ску;

д. у ко́сці — всы́пать; дать взбу́чку;

як піць д. — как пить дать;

бог дасць — бог даст;

дай бог но́гі — дай бог но́ги;

бог ро́зуму не даў — бог ума́ лиши́л;

д. наганя́й (прачуха́нку, прачуха́нец) — дать нагоня́й; протере́ть с песо́чком;

д. прабо́рку — дать нахлобу́чку;

да́йце час — да́йте срок;

д. падста́ву — дать по́вод;

д. нагу́воен. дать но́гу;

д. жыццё — (каму) дать жизнь (кому);

д. лад — привести́ в поря́док;

дай бо́жа, ды не ве́даю — ви́лами по воде́ пи́сано;

як піць д. — как пить дать;

дай бо́жа на́шаму цяля́ці во́ўка спайма́ціпосл. дай бо́же на́шему теля́ти во́лка пойма́ти;

сам не гам і друго́му не дампогов. соба́ка на се́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

рука́ в разн. знач. рука́;

р. балі́ць — рука́ боли́т;

паці́снуць руку́ каму́е́будзь — пожа́ть ру́ку кому́-л.;

уме́лыя ру́кі — уме́лые ру́ки;

падрабі́ць чыю́е́будзь руку́ — подде́лать чью́-л. ру́ку;

адда́ць каго́-, што-не́будзь у чужы́я ру́кі — отда́ть кого́-, что́-л. в чужи́е ру́ки;

узя́ць ула́ду ў свае́ ру́кі — взять власть в свои́ ру́ки;

вы́даць гро́шы на ру́кі — вы́дать де́ньги на́ руки;

ру́кі па швах!воен. ру́ки по швам!;

ру́кі ў бо́кіспорт. ру́ки на бёдра;

сярэ́дняй рукі́ — сре́дней руки́;

пра́вая р. — пра́вая рука́;

до́ўгія ру́кі — (у каго) дли́нные ру́ки (у кого);

пэ́цкаць ру́кі — мара́ть (па́чкать) ру́ки;

ру́кі каро́ткія — ру́ки ко́ротки;

ру́кі свярбя́ць — ру́ки че́шутся;

ру́кі прыкла́сці — ру́ки приложи́ть;

умы́ць ру́кі — умыть ру́ки;

злажы́ць ру́кі — сложи́ть ру́ки;

ру́кі апуска́юцца — (у каго) ру́ки опуска́ются (у кого);

махну́ць руко́й — (на каго, што) махну́ть руко́й (на кого, что);

разво́дзіць рука́мі — разводи́ть рука́ми;

ісці́ руко́ю — идти́ успе́шно; везти́;

на руку́ — на́ руку;

пад руку́ — (говорить и т.п.) по́д руку;

прасі́ць рукі́ — проси́ть руки́;

руко́й пада́ць — руко́й пода́ть;

ру́кі прэч! — ру́ки прочь!;

лёгкая р. — лёгкая рука́;

ця́жкая р. — тяжёлая рука́;

браць у ру́кі — брать в ру́ки;

біць па рука́х — бить по рука́м;

вы́пусціць з рук — вы́пустить из рук;

вы́рваць з рук — вы́рвать из рук;

на рука́х насі́ць — на рука́х носи́ть;

трыма́ць руку́ — (чыю) держа́ть ру́ку (чью);

тра́піцца пад руку́ — попа́сться по́д руку;

трыма́ць у рука́х — (каго) держа́ть в рука́х (кого);

браць го́лымі рука́мі — брать го́лыми рука́ми;

адбі́цца ад рук — отби́ться от рук;

сысці́ з рук — сойти́ с рук;

прыбра́ць да рук — прибра́ть к рука́м;

даць во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;

р. не падыма́ецца — рука́ не поднима́ется;

з пусты́мі рука́мі — с пусты́ми рука́ми;

на ско́рую руку́ — на ско́рую ру́ку;

з рука́мі адарва́ць — с рука́ми оторва́ть;

ісці́ мі́ма рук — плыть ми́мо рук;

як руко́й зняло́ — как руко́й сня́ло;

на рука́х паме́рці — на рука́х умере́ть;

абе́дзвюма рука́мі падпіса́цца — обе́ими рука́ми подписа́ться;

абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца — обе́ими рука́ми ухвати́ться;

трыма́цца рука́мі і зуба́мі — держа́ться зуба́ми;

мець на рука́х — (каго) име́ть на рука́х (кого);

узя́ць сябе́ ў ру́кі — взять себя́ в ру́ки;

ма́йстар на ўсе ру́кі — ма́стер на все ру́ки;

не з тваі́мі рука́мі — не с твои́ми рука́ми;

па кане́ц рук — лишь бы с рук;

набі́ць руку́ — (на чым) наби́ть ру́ку (на чём);

падня́ць руку́ — (на каго) подня́ть ру́ку (на кого);

нячы́сты на руку́ — нечи́стый на́ руку;

па рука́х хадзі́ць — по рука́м ходи́ть;

як без рук — как без рук;

абы́ з рук — лишь бы с рук;

не з рукі́ — не с руки́;

з рук у ру́кі — из рук в ру́ки;

налажы́ць руку́ — (на што) наложи́ть ру́ку (на что);

налажы́ць на сябе́ ру́кі — наложи́ть на себя́ ру́ки;

сядзе́ць злажы́ўшы (скла́ўшы) ру́кі — сиде́ть сложа́ ру́ки;

сустрака́ць з распасцёртымі рука́мі — встреча́ть с распростёртыми объя́тиями;

р. не задрыжы́ць — рука́ не дро́гнет;

не апуска́ючы (не склада́ючы) рук — не поклада́я рук;

ру́кі не дахо́дзяць — (да чаго) ру́ки не дохо́дят (до чего);

як не сваі́мі рука́мі — как не свои́ми рука́ми;

рук не падло́жыш — (пад каго) не спасёшь от сме́рти;

ліза́ць ру́кі — (каму) лиза́ть ру́ки (кому);

лама́ць ру́кі — лома́ть ру́ки;

запля́міць ру́кі крывёй — обагри́ть ру́ки кро́вью (в крови́);

апусці́ць ру́кі — опусти́ть ру́ки;

прапанава́ць руку́ (і сэ́рца) — (каму) предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому);

прылажы́ць руку́ — (да чаго) приложи́ть ру́ку (к чему);

звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;

плыць у ру́кі — плыть в ру́ки;

запусці́ць руку́ — (у што) запусти́ть ру́ку (во что);

тра́піць у ру́кі — попа́сть в ру́ки;

шчо́драй руко́й — не скупя́сь;

па рука́х! — по рука́м!;

з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;

узя́ць ле́йцы ў ру́кі — взять во́жжи в ру́ки;

во́ля рук — свобо́да рук;

ско́ры на руку́ — ско́рый на́ руку;

з рук дало́ў — с рук доло́й;

вы́пусціць ле́йцы з рук — вы́пустить во́жжи из рук;

аста́цца без рук — оста́ться без рук;

адбі́цца ад рук — отби́ться от рук;

адбіра́ць ру́кі (но́гі) — парализова́ть;

адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;

браць но́гі ў ру́кі — дава́ть стрекача́я́гу);

быць за́баўкай у чыі́х рука́х — быть игру́шкой в чьих рука́х;

выкру́чванне рук — выкру́чивание рук;

з фа́ктамі ў рука́х — с фа́ктами в рука́х;

з лёгкай рукі́ — с лёгкой руки́;

глядзе́ць з чыі́х рук — смотре́ть с чьих рук;

даць руку́ на шча́сце — дать ру́ку на сча́стье;

збыць з рук — сбыть с рук;

звяза́ць сабе́ ру́кі — связа́ть себе́ ру́ки;

ігра́ць на руку́ — игра́ть на́ руку;

(і) ка́рты ў ру́кі — (и) ка́рты в ру́ки;

няма́ за што рук заця́ць — не́ к чему ру́ки приложи́ть;

не ве́даць, куды́ ру́кі дзець — не знать, куда́ ру́ки деть;

свая́ р. — своя́ рука́;

руплі́вая р. — забо́тливая рука́;

сваёй (ула́снай) руко́й — свое́й (со́бственной) руко́й;

уда́рыць па рука́х — уда́рить по рука́м;

у адны́ ру́кі — в одни́ ру́ки;

усе́ ко́зыры ў рука́х — все ко́зыри в рука́х;

спры́тнасць рук — ло́вкость рук;

ру́кі не адва́ляцца — ру́ки не отва́лятся;

развяза́ць ру́кі — (каму) развяза́ть ру́ки (кому);

пада́ць руку́ дапамо́гі — протяну́ть (пода́ть) ру́ку по́мощи;

пад гара́чую руку́ — под горя́чую ру́ку;

пад п’я́ную руку́ — под пья́ную ру́ку;

нагрэ́ць (пагрэ́ць) ру́кі — нагре́ть (погре́ть) ру́ки;

не́льга ў ру́кі ўзяць — нельзя́ в ру́ки взять;

папа́сціся пад руку́ — попа́сться (подверну́ться) по́д руку;

мо́цная р. — си́льная рука́;

лаві́ць рука́мі паве́тра — лови́ть рука́ми во́здух;

рабо́та з рук ва́ліцца — рабо́та из рук ва́лится;

рабо́та гары́ць у рука́х — рабо́та гори́т в рука́х;

гэ́та не міне́ яго́, яе́ і г.д. рукэ́то не пройдёт ми́мо его́, её и т.д. рук;

дзіра́выя ру́кі — дыря́вые ру́ки;

ру́кі атрэ́сці — отказа́ться от чего́-л.; устрани́ться;

мець руку́ — име́ть ру́ку;

палажы́ўшы руку́ на сэ́рца — положа́ ру́ку на́ сердце;

з пе́ршых рук — из пе́рвых рук;

р. руку́ мы́епогов. рука́ ру́ку мо́ет;

свая́ р. ўлады́капогов. своя́ рука́ влады́ка;

чужы́мі рука́мі жар заграба́цьпогов. чужи́ми рука́ми жар загреба́ть;

кармі́ муко́ю, дык по́йдзе руко́юпосл. не гони́ кнуто́м, а гони́ овсо́м;

у чужы́х рука́х піро́г вялі́кіпосл. в чужи́х рука́х пиро́г вели́к;

лепш сіні́ца ў рука́х, чым жураве́ль у не́бепосл. лу́чше сини́ца в рука́х, чем жура́вль в не́бе;

языко́м мялі́, а рука́м во́лі не дава́йпогов. языко́м мели́, а рука́м во́ли не дава́й;

ры́бка ў рацэ́, ды не ў руцэ́погов. ви́дит о́ко, да зуб неймёт;

плы́сці з рук — плыть из рук; плыть сквозь па́льцы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)