ю́р’еў

прыметнік, адносны

адз.
м.
Н. ю́р’еў
Р. ю́р’евага
Д. ю́р’еваму
В. ю́р’еў
ю́р’евага
Т. ю́р’евым
М. ю́р’евым

Крыніцы: krapivabr2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дванаццаціпе́рсны

прыметнік, адносны

адз. мн.
ж. -
Н. дванаццаціпе́рсная -
Р. дванаццаціпе́рснай
дванаццаціпе́рснае
-
Д. дванаццаціпе́рснай -
В. дванаццаціпе́рсную дванаццаціпе́рсных (адуш.)
Т. дванаццаціпе́рснай
дванаццаціпе́рснаю
-
М. дванаццаціпе́рснай -

Крыніцы: piskunou2012, prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мезазо́йскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
ж. -
Н. мезазо́йская -
Р. мезазо́йскай
мезазо́йскае
-
Д. мезазо́йскай -
В. мезазо́йскую мезазо́йскіх (адуш.)
Т. мезазо́йскай
мезазо́йскаю
-
М. мезазо́йскай -

Крыніцы: piskunou2012, prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бертале́таў

прыметнік, адносны

адз. мн.
ж. -
Н. бертале́тава -
Р. бертале́тавай
бертале́тавае
-
Д. бертале́тавай -
В. бертале́таву бертале́тавых (адуш.)
Т. бертале́тавай
бертале́таваю
-
М. бертале́тавай -

Крыніцы: dzsl2007, piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

безадхо́дны

прыметнік, адносны

адз. мн.
ж. -
Н. безадхо́дная -
Р. безадхо́днай
безадхо́днае
-
Д. безадхо́днай -
В. безадхо́дную безадхо́дных (адуш.)
Т. безадхо́днай
безадхо́днаю
-
М. безадхо́днай -

Крыніцы: piskunou2012, prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

азо́йскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
ж. -
Н. азо́йская -
Р. азо́йскай
азо́йскае
-
Д. азо́йскай -
В. азо́йскую азо́йскіх (адуш.)
Т. азо́йскай
азо́йскаю
-
М. азо́йскай -

Крыніцы: piskunou2012, prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

фузулі́навы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. -
Н. фузулі́навы -
Р. фузулі́навага -
Д. фузулі́наваму -
В. фузулі́навы (неадуш.)
фузулі́навага (адуш.)
фузулі́навых (адуш.)
Т. фузулі́навым -
М. фузулі́навым -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

стрыгу́чы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. -
Н. стрыгу́чы -
Р. стрыгу́чага -
Д. стрыгу́чаму -
В. стрыгу́чы (неадуш.)
стрыгу́чага (адуш.)
стрыгу́чых (адуш.)
Т. стрыгу́чым -
М. стрыгу́чым -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ушчэ́рбны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. -
Н. ушчэ́рбны -
Р. ушчэ́рбнага -
Д. ушчэ́рбнаму -
В. ушчэ́рбны (неадуш.)
ушчэ́рбнага (адуш.)
ушчэ́рбных (адуш.)
Т. ушчэ́рбным -
М. ушчэ́рбным -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Акно́1 (БРС, Касп.), вакно (Нас.), акно ’акно, вока’ (Дабр.), ст.-рус. окъно, рус. окно, укр. вікно, польск. okno, чэш. okno, славац. okno, в.-луж. wokno, н.-луж. hokno, серб.-харв. о̀кно (RHSJ, 8, 821), макед. окно. Хутчэй за ўсё прасл. okno — архаічны прыметнік на ‑no, утвораны ад назоўніка око. Гл. Мерынгер, IF, 16, 125–126, які прыводзіць іншыя індаеўрапейскія прыклады ўтварэння назвы акна ад назвы вока. Фактычна, калі выключыць няўстойлівыя метафары, толькі ў германскіх і славянскіх мовах акно называлася словам, вытворным ад вока (Бак., 469–470). Магчыма, прасл. okno ўзнікла як калька з гоц. augadaúrō (= ’вочныя дзверы’). Прасл. *okna dvьrь з наступным спрашчэннем і вызначэннем родавага паказчыка па зыходнаму назоўніку.

Акно́2 ’глыбокае месца ў балотных крыніцах, азёрах’ (КЭС), окна сольныя салёныя азёры’ (Гарб.), вокнішча ’небяспечнае месца ў возеры ці рацэ, што зацягвае ў глыбіню’ (Нас.). Рус. арх. окно ’глыбокае месца ў возеры’, укр. вікно, серб.-харв. о̀кно ’месца на багнах, якое не зарастае і не замярзае’. Усе гэтыя словы звязаны з прасл. oko ’глыбокае месца ў вадзе’ (гл. Безлай, SR, 5–8, 140–141; Ісачанка, Зб. Младэнаву, 313). Параўн. славац. morské oko, серб.-харв. о̏ко ’глыбокае месца ў вадзе’ і літ. ãkis, akatė̃ ’возера, палонка’. Гэта яшчэ балта-славянскае слова Махэк₂ (411–412) звязвае з лац. aqua ’вада’ і іншымі роднаснымі індаеўрапейскімі лексемамі. Не менш верагоднай застаецца сувязь з прасл. oko ’вока’. Параўн. арм. akn дзірка’, ст.-грэч. ὀπή ’адтуліна’ (Покарны, 775–777).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)