адаро́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць адаронага; даравітасць, здольнасць. Характар Максіма Астаповіча яскрава адбівае ў сабе некаторыя істотныя рысы працоўнага беларуса — яго адаронасць, працавітасць, высакароднасць. Луфераў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднавале́нтны, ‑ая, ‑ае.
Які мае здольнасць адным атамам утрымліваць адзін атам вадароду. Калі атам элемента далучае або замяшчае адзін атам вадароду, элемент называецца аднавалентным.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абязво́лець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Страціць здольнасць валодаць сабою; стаць бязвольным. Калі Ціхану стала горш і ён абязволеў, Мальвіна перастала рагатаць і свавольнічаць. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каларату́ра, ‑ы, ж.
1. Упрыгожванне вакальнай партыі тэхнічна цяжкімі пасажамі, трэлямі, руладамі.
2. Здольнасць голасу выконваць такія пасажы, трэлі, рулады. У спявачкі выдатная каларатура.
[Іт. coloratura.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́ўкі 1, ‑ая, ‑ае.
Які мае здольнасць плавіцца. Плаўкія металы.
пла́ўкі 2, ‑аў; адз. няма.
Кароткія, шчыльныя мужчынскія трусы, якія звычайна надзяваюцца для плавання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спалуча́льнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць спалучальнага.
2. Здольнасць, магчымасць спалучэння чаго‑н. з чым‑н. Высокай спалучальнасцю з якаснымі прыметнікамі характарызуецца.. прыслоўе вечна. «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
храматафо́р, ‑а, м.
Спец.
1. У жывёл — пігментныя клеткі ў скурным покрыве, якія абумоўліваюць здольнасць жывёл зменьваць колер.
2. Бялковае цела пратаплазмы клетак водарасцей.
[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і phorós — носьбіт.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ро́зум ’здольнасць мысліць, разумець’, ’разумовыя здольнасці чалавека, інтэлект’ (ТСБМ, Нас., Шат., Бяльк., Касп., Стан., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ), розымъ ’тс’ (шымк. Собр.), ст.-бел. розум ’тс’. Укр. ро́зум, рус. ра́зум (< ц.-слав. разумъ), дыял. ро́зум, польск. rozum, н.-луж. rozym, в.-луж. rozum, rozom, rozym, чэш., славац. rozum, славен. razȗm, rezum, серб. ра̏зум, харв. rȁzum, макед. разум, балг. ра́зум, ст.-слав. разоумъ. Прасл. *orzumъ, утворанае з прыстаўкі *orz‑ > бел. раз‑/роз‑ (гл.), якая тут выражае адрознівальную здольнасць мыслення (Рэйзак, 548) і *umъ > ум > умець (гл.) < і.-е. (H)au̯‑mó‑ (Міклашыч, 372; Покарны, 78; Фасмер, 3, 435; Шустар-Шэўц, 2, 1244; Бязлай, 3, 160; БЕР, 6, 161–162). Сюды ж разумны, разумовы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пакупны́ эк Kauf -;
эк пакупна́я цана́ Káufpreis m -es, -e, Káufgeld n -(e)s, -er;
пакупна́я здо́льнасць Káufkraft f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
лята́льны Flug-;
лята́льны апара́т Flúgapparat m -(e)s, -e, Flúgkörper m -s, -;
лята́льная здо́льнасць Flúgfähigkeit f -, Flúgvermögen n -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)