віцэ-

(ад лац. vice = узамен, замест)

першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «намеснік», «памочнік».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

амо́ній, ‑ю, м.

1. Аднавалентная група атамаў азоту і вадароду, якая ўваходзіць у састаў многіх солей (сернакіслы амоній, хлорысты амоній і інш.).

2. Парашок, які ўжываецца замест дражджэй.

[Ад грэч. ammoniakhon — смалістая камедзь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уза..., прыстаўка (гл. уз...).

Ужываецца замест «уз...»: 1) перад збегам зычных, напрыклад: узабрацца, узарвацца, узаткнуць; 2) перад зычнымі, пасля якіх пішацца мяккі знак або апостраф, напрыклад: узалью, узаб’ю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Паса́р ’пасаг’ (стол., Сл. Брэс.). Няясна. Відаць, апіска (‑р замест ‑г) (?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пратэ́з, ‑а, м.

Штучная частка цела (рука, нага, зубы і інш.), зробленая ўзамен страчанай прыроднай. [Вадзім] падпісваў.. свой апошні зборнічак. Падпісваў левай рукой — на правай замест кісці быў пратэз. Мехаў.

[Ад грэч. próthesis — дадатак, прыбаўка, далучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саматра́с, ‑а, м.

1. Спец. Аўтаматычна механізм у самаходным камбайне, прызначаны для вытрасання зерня з саломы.

2. Зімовая рыбалоўная снасць, якая нагадвае паплаўковую вуду, дзе замест кручка прымацавана блясна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паадса́джваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. Пра многае — апдзяліўшы, пасадзіць на новае месца.

П. буракі.

2. што. Пра многае — замест таго, што прапала, згінула, пасадзіць зноў.

П. бульбу.

3. каго. Пра многіх — прымусіць сесці асобна.

П. вучняў за асобныя парты.

4. каго. Пра многіх — адняць ад маці.

П. цялят.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жырава́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ру́е; незак.

1. Карміцца, нагульваць тлушч (пра звяроў, птушак, рыбу).

2. Разрастацца ў ствол замест плоданашэння (пра расліны) (разм.).

|| наз. жырава́нне, -я, н. (да 1 знач.), жыро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж. (да 1 знач.) і жыр, -у, м. (да 1 знач.; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

антанамазі́я

(гр. antonomasia)

від метаніміі, замена агульнага слова ўласным іменем і наадварот (напр. «заіл» замест «злосны крытык»).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

банкно́ты

(англ. banknotes)

папяровыя грошы, якія ўжываюцца замест металічных і павінны забяспечвацца золатам і іншымі каштоўнымі металамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)