Не́будзь ’зло; хвароба’ (Ян.). З не і быць, параўн. небулі́ца (= *небыліцы) ’небыццё’ (ТС), хутчэй за ўсё табуізаваны выраз для паняцця ’смерць’, параўн. не́мач ’хвароба’, не́жыць ’тс’, небы́т ’смерць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
небезоби́дный
1. (достаточно обидный) небяскры́ўдны; (оскорбительный) абра́злівы;
небезоби́дное выраже́ние небяскры́ўдны (даво́лі абра́злівы) вы́раз;
небезоби́дный челове́к чалаве́к, які́ (што) мо́жа пакры́ўдзіць (абра́зіць);
2. см. небезвре́дный.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ходово́й в разн. знач. хадавы́;
ходово́й това́р хо́дкі (хадавы́) тава́р;
ходово́й винт хадавы́ вінт;
ходова́я систе́ма автомоби́ля хадава́я сістэ́ма аўтамабі́ля;
ходово́е выраже́ние хадавы́ вы́раз.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДАНА́ЙЦАЎ ДАРЫ́,
выраз, які абазначае каварную паслугу з мэтай прычыніць зло, загубіць. У гамераўскім эпасе ўдзельнікі Траянскай вайны данайцы, не ўзяўшы Трою штурмам, пайшлі на хітрасць: знялі аблогу, каля сцен горада пакінулі драўлянага каня, куды схаваліся воіны з Адысеем. Нягледзячы на перасцярогу жраца Лаакоана («Баюся данайцаў, нават якія прыносяць дары»), траянцы перацягнулі каня ў горад. Ноччу Д. выйшлі з каня, адчынілі гар. вароты, упусцілі свае войскі і ўзялі Трою.
т. 6, с. 35
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУКЕЦІРО́ЎКА,
механічнае прарэджванне шыракарадных пасеваў, калі ў радку на аднолькавай адлегласці застаюцца «букеты» з некалькіх раслін; агратэхн. прыём Выкарыстоўваюць пры апрацоўцы прапашных культур (цукр. буракоў, кукурузы і інш.).
Букеціроўку звычайна праводзяць лапчастым культыватарам упоперак радкоў. Букеціроўку цукр. буракоў пачынаюць у перыяд утварэння першай пары сапраўдных лістоў, кукурузы — 3—4-га ліста, выконваюць на працягу 6—8 дзён. Найб. пашырана схема, калі выраз роўны 27 см, а даўж. «букета» 18 см.
т. 3, с. 325
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
варвары́зм
(гр. barbarismos)
запазычанае ці створанае па ўзору якой-н. іншай мовы слова або выраз, які парушае нормы дадзенай мовы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дэтэрміна́нт
(лац. determinans, -ntis = які вызначае)
выраз, які складаецца з элементаў матрыцы 2 і служыць для рашэння лінейных сістэм ураўненняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
жаргані́зм
(ад жаргон)
слова або выраз любога жаргону, якія выкарыстоўваюцца за яго межамі (толькі ў гутарковай мове і мастацкай літаратуры).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Рэ́гты адз. л. няма ’гучны смех’ (Янк.). Славацк. rehot ’рогат; іржанне’, польск. rechot ’кваканне; рогат’, чэш. řeht ’тс’. Параўн. яшчэ укр. выраз реготы беруть ’вельмі смешна’. Бязафікснае ўтварэнне ад рэхтаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Со́рыць ‘траціць, губляць’ (Касп.). Відаць, з рус. сор ‘смецце’, сори́ть ‘раскідваць смецце’, параўн. выраз сори́ть деньга́ми ‘бязмэтна траціць грошы’; аднак у гэтым выпадку цяжка вытлумачыць змену націску. Параўн. пасорыць, распасорыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)