Застарэлая з’ява, перажытак мінулага. І сам.. [дзяк], прапахлы царкоўнымі канонамі, выпетранымі і бяздушнымі, лампадным алеем і воскам царкоўных свечак, здаецца нейкім прыкрым архаізмам, варожым да ўсяго, што свежа і молада.Колас.// Слова, моўны выраз, граматычная форма, што выйшла з агульнага ўжывання.
[Грэч. archaismos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэкальтэ́, нескл., н.
1. Вялікі выраз у верхняй частцы жаночага адзення. Вячэрняя сукенка з цёмнага аксаміту, з вялікім дэкальтэ, яшчэ больш падкрэслівала матава-белы, крыху з ружовым адценнем колер скуры, акругласць грудзей, шыі, плячэй.Карпюк.
2.узнач.нязм.прым. Дэкальтаваны. Плацце дэкальтэ.
[Фр. décolleté.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памуці́цца, ‑муціцца; зак.
1. Зрабіцца мутным (у 1, 2 знач.), страціць празрыстасць; памутнець (у 1 знач.). // Стаць мутным, прыняць неасэнсаваны выраз, пацямнець (пра вочы). /убезас.ужыв.Ад болю ўваччу памуцілася.Беразняк.
2.перан. Страціць яснасць, зацямніцца (пра свядомасць, розум і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трафарэ́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да трафарэта (у 1 знач.). Трафарэтная пласцінка.// Прызначаны для работы з трафарэтам. Трафарэтны пэндзаль.// Зроблены пры дапамозе трафарэта. Трафарэтны ўзор.
2.перан. Заснаваны на трафарэце (у 2 знач.); шаблонны. Трафарэтнае пытанне. Трафарэтны выраз. Трафарэтнае рашэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
frazes, ~u
м.
1.перан. фраза;
puste ~y — пустыя словы;
2.уст. фраза; выраз; зварот
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пажа́р, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Агонь, які ахоплівае і знішчае ўсё, што можа гарэць.
Лясны п.
Не на п. (выраз, які ўжыв. ў знач.: няма куды спяшацца; разм.).
2.перан., чаго. Ужыв. ў некаторых выразах для абазначэння падзей, якія бурна развіваюцца, праяўляюцца (высок.).
П. вайны.
П. рэвалюцыі.
◊
Як на пажар — вельмі хутка (бегчы, імчацца); спяшацца.
|| прым.пажа́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Пажарная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Áusschnitt
m -(e)s, -e
1) вы́раз, вы́кат, вы́крайка
2) дэкальтл
3) уры́вак
4) матэм. се́ктар
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
варвары́зм
(гр. barbarismos)
запазычанае ці створанае па ўзору якой-н. іншай мовы слова або выраз, які парушае нормы дадзенай мовы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэтэрміна́нт
(лац. determinans, -ntis = які вызначае)
выраз, які складаецца з элементаў матрыцы 2 і служыць для рашэння лінейных сістэм ураўненняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
жаргані́зм
(ад жаргон)
слова або выраз любога жаргону, якія выкарыстоўваюцца за яго межамі (толькі ў гутарковай мове і мастацкай літаратуры).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)