Verbum

плюралі́зм

(фр. pluralisme, ад лац. pluralis = множны)

1) філасофскае вучэнне, паводле якога ў аснове свету ляжыць мноства незалежных духоўных сутнасцей (параўн. дуалізм, манізм);

2) прызнанне права на існаванне множнасці метадаў, падыходаў, партый, напрамкаў (напр. п. думак).

патало́гія

(ад гр. pathos = боль, пакута + logos = вучэнне)

1) навука аб хваробных працэсах, адхіленнях ад нормы ў арганізме, а таксама самі такія адхіленні;

2) перан. адхіленне ад нормы ў чым-н. (напр. п. паводзін, п. развіцця грамадства).

тэхнало́гія

(ад гр. techne = майстэрства + logos = навука, вучэнне)

1) сукупнасць метадаў апрацоўкі матэрыялаў у працэсе вытворчасці і іх навуковае апісанне (напр. т. зваркі);

2) перан. сукупнасць прыёмаў, якія выкарыстоўваюцца ў якой-н. справе, майстэрстве (напр. т. творчасці).

касме́тыка

[фр. cosmétique, ад гр. kosmetike (techne) = (майстэрства) упрыгожвання]

1) вучэнне аб сродках і метадах падтрымання здаровага стану і прыгожага выгляду скуры і валасоў чалавека (напр. лячэбная к., дэкаратыўная к.);

2) сродкі для надання свежасці і прыгажосці твару, целу (пудра, крэм, масаж і інш.).

ёга

(англ. yoga, ад санскр. yoga = засяроджанне, сузіранне)

вучэнне аб метадах і прыёмах кіравання псіхікай чалавека на аснове старажытнаіндыйскіх рэлігійна-філасофскіх сістэм; сцвярджае, што шляхам дыхальных, фізічных і маральных трэніровак можна выйсці з-пад улады пачуццяў і законаў прыроды.

метафі́ізіка

(лац. metaphysica, ал гр. meta ta physika = пасля фізікі)

1) філасофскае вучэнне, якое сцвярджае нязменнасць раз назаўсёды дадзеных пачаткаў свету;

2) спосаб мыслення, які разглядае з’явы без уліку іх узаемнай сувязі і развіцця;

3) перан. што-н. малазразумелае, туманнае.

уто́пія

(англ. utopia, ад гр. u = не + topos = месца)

1) пазбаўленае навуковага абгрунтавання вучэнне аб ідэальным грамадскім ладзе, а таксама літаратурны твор з паказам ідэальнага грамадскага ладу будучага;

2) нерэальны, неажыццявімы на практыцы план; фантазія, мара, якая не можа быць здзейснена.

хранало́гія

(лац. chronologia, ад гр. chronos = час + logos = вучэнне)

1) дапаможная гістарычная дысцыпліна, якая ўстанаўлівае гістарычныя даты, час з’яўлення дакументаў і інш.;

2) пералік падзей у парадку іх паслядоўнасці ў часе;

3) паслядоўнасць з’яўлення чаго-н. у часе (напр. х. выданняў Скарыны).

эпікурэі́зм

(ад гр. epikureios)

1) філасофска-этычнае вучэнне, якое заснавана на сістэме поглядаў старажытнагрэчаскага філосафа Эпікура, для якога разумная асалода — найвышэйшая радасць;

2) светапогляд, які ўзнік на глебе скажонага тлумачэння вучэння Эпікура як імкненне да задавальнення пачуццёвых інстынктаў і дасягнення асабістых выгад;

3) перан. схільнасць да пачуццёвага задавальнення, распешчанага жыцця.

дыяле́ктыка

[гр. dialektike (techne) = майстэрства весці размову, спрэчку]

1) філасофскае вучэнне аб усеагульных законах руху і развіцця прыроды, чалавечага грамадства і мыслення, навуковы метад пазнання з’яў прыроды і грамадства ў іх вечным руху і зменах;

2) працэс руху, развіцця чаго-н. (напр. д. падзей).