вы́даць, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасце, ‑дадуць; заг. выдай; зак., каго-што.

1. Даць што‑н. з запасаў, адпусціць са сховішча для пастаяннага ці часовага карыстання. Выдаць грашовы аванс. Выдаць кніжку з бібліятэкі. □ — Трэба залічыць дзеда ў рады Чырвонай Арміі і выдаць яму стрэльбу, як чырвонаармейцу, — не то жартаўліва, не то сур’ёзна заўважыў адзін з ротных камандзіраў. Колас. // Забяспечыць чым‑н., уручыць што‑н. Выдаць даведку, мандат. □ Сёлета мне бясплатную пуцёўку выдалі. У Сочы. Грамовіч. // Аддаць, вярнуць назад. Выдаць асабістыя рэчы іх уладальнікам. // Заплаціць за работу. На працадні, што намецілі, — выдалі. Пташнікаў.

2. Здабыць, зрабіць, вырабіць. Не ладзілася справа з вынаходствам — Андрэй адводзіў душу работай: размахнецца, што называецца, на ўсё плячо, выдасць норму ды і да другой наблізіцца, і не сорамна глядзець людзям у вочы. Шахавец.

3. за каго і са словам «замуж». Аддаць замуж. Пасватаўся Алесь, і бацькі выдалі дзяўчыну. С. Александровіч. З Ганнай Лявонаўнай душа ў душу пражылі мы дваццаць год. Выгадавалі дачку, выдалі замуж. Корбан.

4. Выпусціць з друку, надрукаваць. Выдаць поўны збор твораў пісьменніка. Выдаць кніжку масавым тыражом. □ Магчыма, што паэт думаў выдаць гэтыя вершы асобным зборнікам, у які хацеў уключыць перакладзеныя ім творы рускіх паэтаў. «Весці».

5. Прыняць, абвясціць. Выдаць закон. □ Дырэктар выдаў спецыяльны загад. Карпаў.

6. Раскрыць, зрабіць вядомым што‑н. сакрэтнае, тайнае; удаць. Выдаць змову. □ Асцерагаліся партызаны да пары да часу выдаць свой баявы сакрэт. Лынькоў. Аднак, і пасля васьмі гадзін катавання Тадора.. не выдала нікога. Брыль. Як ні трымалася Іна, а вочы яе выдалі. Ваданосаў.

7. Назваць каго‑, што‑н. не тым, кім, чым яны з’яўляюцца. Выдаць сябра за брата. Выдаць чутае за бачанае. □ [Наташа] мела намер выдаць сябе за бежанку. Шамякін. Асцерагайцеся гэтых, — Гусар паказаў пальцам на суседні пакой. — Я вас выдам за сваю даўнюю знаёмую. Краўчанка.

•••

Выдаць на рукі — а) аддаць што‑н. непасрэдна каму‑н.; б) даць наяўнымі пасля вылічэння падаткаў.

Выдаць сябе — выкрыць, выявіць уласныя тайныя пачуцці, намеры і пад.

Выдаць (сябе) з галавой — выкрыць сваю або чыю‑н. віну, памылку, тое, што старанна хаваецца.

Не выдай(це)! — выручы(це)!

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ująć

зак.

1. узяць;

2. схапіць, арыштаваць;

ująć złodzieja — схапіць злодзея;

3. выклікаць прыхільнасць да сябе, схіліць на свой бок;

4. перан. падысці;

5. адбавіць, зменшыць;

ująć masła — адбавіць масла;

ująć na wadze — збавіць у вазе

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

pierś

pier|ś

ж.

1. грудзі;

zapadnięta ~ś — запалыя грудзі;

2. грудзі; цыцкі;

karmić dziecko ~sią — карміць дзіця грудзьмі;

3. кул. грудка;

~ś kurza (indycza) — курыная (індычыная) грудка;

bić się w ~si — біць сябе ў грудзі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

злаваць, злавацца, гневацца, абурацца, ненавідзець, лютаваць, вар'явацца, сердаваць, шалець (разм.); кіпець, успыхваць, зелянець (перан.) □ мець злосць, мець зуб, мець вока, запаляцца гневам, выходзіць з сябе, глядзець коса, зелянець ад злосці, бялець ад злосці, лезці на сцяну, вастрыць зубы, тачыць зубы

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

свобо́дно нареч.

1. во́льна, свабо́дна;

2. (без затруднений) лёгка;

он свобо́дно чита́ет по-англи́йски ён лёгка чыта́е па-англі́йску;

3. (просторно) прасто́рна, раско́шна;

в за́ле свобо́дно у за́ле прасто́рна (раско́шна);

4. (непринуждённо) во́льна;

чу́вствовать себя́ свобо́дно на сце́не адчува́ць сябе́ во́льна на сцэ́не;

5. (без опоры) во́льна;

свобо́дно держа́ться в во́здухе во́льна тры́мацца ў паве́тры;

6. (не прилегая, не обтягивая) сла́бка;

свобо́дно подпоя́сать сла́бка падпераза́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

разби́тый в разн. знач. разбі́ты;

разби́тая ча́шка разбі́ты ку́бак;

разби́тая маши́на разбі́тая машы́на;

разби́тая голова́ разбі́тая галава́;

разби́тая жизнь перен. разбі́тае жыццё;

разби́тый враг разбі́ты во́раг;

разби́тый параличо́м разбі́ты пара́лічам, спаралізава́ны;

разби́тые до́воды разбі́тыя до́вады;

кни́га разби́та на гла́вы кні́га разбі́та на раздзе́лы;

сад, разби́тый на скло́не горы́ сад, разбі́ты на схі́ле гары́;

чу́вствовать себя́ разби́тым адчува́ць сябе́ разбі́тым;

◊

оказа́ться у разби́того коры́та заста́цца ля разбі́тага кары́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

überbíeten

*

1.

vt

1) прапанава́ць [дава́ць] больш высо́кую цану́ (чым хто-н.)

j-n mit [um] húndert Éuro ~ — даць на сто е́ўра бо́лей, чым хто-н.

2) перавыша́ць, перавыко́нваць (план, норму)

éinen Rekórd ~ — пале́пшыць рэко́ры́

2.

~ sich перасягну́ць само́га сябе́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Berúfung

f -, -en

1) вы́клік; запрашэ́нне (да сябе)

2) прызначэ́нне (на працу)

3) (auf A) спасы́лка (на што-н.)

únter ~ auf j-n, auf etw. — спасыла́ючыся на каго́-н., на што-н.

4) апеля́цыя

5) склі- ка́нне (сходу)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Próbe

f -, -n

1) узо́р

2) спро́ба, во́пыт, выпрабава́нне

j-n auf die ~ stéllen — выпрабо́ўваць каго́-н

éine ~ néhmen* — браць про́бу

éine ~ ánstellen — рабі́ць во́пыт, право́дзіць эксперыме́нт

éine ~ bestéhen* [áblegen] — вы́трымаць выпрабава́нне, паказа́ць сябе на спра́ве

3) тэатр. рэпеты́цыя

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Háltung

f -, -en

1) вы́гляд, по́за, мане́ры, паста́ва

2) самавало́данне

3) паво́дзі- ны, мане́ра трыма́ць сябе́

sich (D) éine gúte ~ ángewöhnen — засво́іць до́брыя мане́ры

4) адно́сіны, ста́ўленне, пазі́цыя; дачыне́нне

éine kláre ~ háben — мець выра́зную пазі́цыю

5) утрыма́нне (жывёл)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)