Вале́шнік ’абгароджанае месца для жывёлы ў полі або ў лесе’ (Яшк.). Да валіць, валяцца. Параўн. рус. вальнище ’месца, дзе адпачываюць дзікія жывёлы’. Магчыма, слова збліжана з вольха або валежнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Адвака́т (БРС, Шат., Нас.). Новае запазычанне з рускай мовы, дзе з ням. Advokat (XVII ст.). Ням. Advokat паходзіць ад лац. advocatus (< advocare ’клікаць на дапамогу’), Шанскі, 1, А, 46.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пераналёчнік ’маруна (павіліца) сапраўдная, Galiam verum L.’ (вілен., Кіс.). Кантамінаваная назва з перад полем + урочнік (іншая назва гэтай расліны) — расліна любіць расці на сухіх ускрайках лесу, дзе шмат святла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Печаліска ’месца, дзе стаяла печ’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Відаць, ад незафіксаванага тпена ’печ’ (параўн. пск., наўг. пена, пена ’печ’) і суф. ‑іена з менай ‑гі‑ > л V печачка > печаліска.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плу́стаць ’бадзяцца невядома дзе, марма хадзіць’ (рагач., Рам. 3), рус. бранск. плу́стать ’бадзяцца без справы’. Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем плутщъ/плутатъ і плусшпь ’блудзіць, ехаць не той дарогай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пра́тва ’месца на рэчцы, дзе пяруць бялізну’ (Янк. 1, ТС), ’старое рэчышча’ (Сл. Брэс.). Да пра́таць 2 у значэнні ’біць бялізну’. Аб суфіксе ‑ва гл. Сцяцко, Афікс. наз., 85.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Про́ціва, про́цьва ’месца на беразе вадаёма, дзе мылі бялізну’ (уздз., Сл. ПЗБ). Гл. пратва, працьва < праць. О ў корані гіперкарэктнага характару пры пераносе націску або, магчыма, пад уплывам проці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
pański
pańsk|i
1. панскі;
~a rezydencja — панская рэзідэнцыя;
2. ваш;
gdzież są ~ie buty? — дзе ж вашыя чаравікі?;
3. Божы; Госпадаў;
Roku Pańskiego 1791 — у 1791 годзе ад нараджэння Хрыстова
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Напапа́ ’вертыкальна’ (Яўс.), па рари ’тс’ (Пятк.), напопи ’стаймя’ (ТС). Са спалучэння *на nona, дзе назоўнік суадносяць з поп ’святар’ і ’цурка ў гульні, якую збіваюць палкамі’ (Фасмер, 3, 327).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лагво ’логава, месца, дзе знаходзіцца воўчы вывадак’ (Сцяшк., Яўс., Мат. Гом., Др.-Падб., Бяльк., Янк. II; браг., Шатал.), укр. ло́гво, лі́гво, рус. ло́гво ’тс’ (Даль). Усходнеславянскі варыянт лексемы логава (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)