траглады́т

(лац. troglodyta, ад гр. troglodytes = які жыве ў пячоры)

1) першабытны пячорны чалавек;

2) перан. грубіян, некультурны чалавек.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

вы́радак, ‑дка, м.

1. Той, хто страціў станоўчыя фізічныя або псіхічныя якасці пакалення; крэцін; пачвара. // Нікчэмны, непрыязны чалавек; вылюдак. Маральны вырадак.

2. Найгоршы ці найлепшы сярод пэўнай групы людзей. [Аляксей Іванавіч:] — Хлопец гэты па-сапраўднаму дружыў з намі, з галыцьбой, за што ў сваёй сям’і яго лічылі вырадкам. Скрыпка.

3. Жорсткі чалавек; гвалтаўнік; садыст. Фашысцкія вырадкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няста́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не дасягнуў сталасці, поўнага развіцця. Па гэтых сваіх слязах.. [Чыжык] раптам адчуў, якое ён усё ж, па сутнасці, яшчэ дзіця, яшчэ юнак, яшчэ нясталы чалавек, яшчэ падлетак. Лупсякоў.

2. Несур’ёзны, легкадумны. Нясталыя паводзіны. □ [Люба:] — Дык што.. [муж] нясталы чалавек? Пстрыкун? Бесклапотны матыль? Франт? Чорны.

3. Няўстойлівы ў сваіх поглядах, схільнасцях, зменлівы, непастаянны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Стаўды́р ‘плот, агароджа’ (Сцяшк. Сл.), ‘упарты, някемлівы чалавек’ (Сл. рэг. лекс.), сталды́р ‘высокі, няўклюдны чалавек’ (кір., Нар. сл.), сто́ўдыр ‘валацуга’ (Сцяшк. Сл.), стаўду́р ‘тупы, разумова недаразвіты чалавек’ (Скарбы, Сцяшк. Сл.), сюды ж стаўдырава́ты ‘высокі’ (Сцяшк. Сл.). Няясна. Магчыма, набліжанае да папярэдняга слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Непутны́ ’разбэшчаны, непаслухмяны’ (Яўс.), непутньш ’малапутны, бесталковы’ (Бяльк., Янк. Мат.), нёпуць ’бязладны чалавек, шалапут’ (Мат. Маг.), непуцьцё ’шалапутны, распусны, бяспутны чалавек’ (мсцісл., З нар. сл.), ’недарэчнасць’ (Бяльк.). Да путны (гл.), шлях семантычнага развіцця дэманструе тураўск. нёпуць ’распусніца, бездараж’ і ’бесталковы чалавек’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

казуіст, ✂, м. (кніжн.).

  1. Юрыст, вопытны і ўмелы ў разборы заблытаных, складаных судовых спраў, казусаў.

  2. Чалавек, схільны да казуістыкі (у 2 знач.; неадабр.).

|| ж. казуістка, ✂.

|| прым. казуістычны, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

матэрыяліст, ✂, м.

  1. Паслядоўнік матэрыялізму.

  2. Чалавек, вельмі практычны па сваіх інтарэсах, які падыходзіць да ўсяго з пункту гледжання матэрыяльных выгад для сябе (разм.).

|| ж. матэрыялістка, ✂.

|| прым. матэрыялісцкі, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

мізэрны, ✂.

  1. Вельмі малы, нязначны.

    • М. тэрмін.
    • Мізэрныя інтарэсы.

  2. Схуднелы, худы, чэзлы.

    • Мізэрнае дзіця.
    • Мізэрныя ўсходы.

  3. Несамавіты на выгляд, убогі.

    • Ля ганка стаяў м. ўбогі чалавек.

|| наз. мізэрнасць, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

бакала́ўр, ✂, м.

У некаторых краінах: вучоная ступень, а таксама асоба, што мае гэту ступень, а ў Францыі — чалавек, які здаў экзамен за курс сярэдняй школы.

|| прым. бакалаўрскі, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

невідзімка, ✂, м.; ✂, ж..

  1. Нябачная істота.

    • Чалавек-н.

  2. Маленькая тонкая шпілька або заколка для жаночай прычоскі.

◊

  • Шапка-невідзімка — у казках: шапка, якая робіць нябачным таго, хто яе надзене.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)