паспа́ць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.
Спаць некаторы час. Добра, што заснуў хлапец, каб толькі ўдалося яму паспаць. Кулакоўскі. — Цяпер бы паспаць з гадзінку, — пацягнуўшыся, сказаў Сяргей. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
першынствава́ць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.
Быць першым у чым‑н., у якім‑н. спаборніцтве. Першынстваваць у спартыўных гульнях. □ Цяпер ужо не .. [Ілля] першынстваваў на тралёўцы, а іншыя. Мяжэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагрэсі́руючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад прагрэсіраваць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які ўзмацняецца, павялічваецца, рухаецца ўперад. Прагрэсіруючая хвароба.
3. Дзеепрысл. незак. ад прагрэсіраваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праскавыта́ць, ‑вычу, ‑вычаш, ‑выча; зак.
1. Абазвацца скавытаннем. «Я гаспадыніна Балонка! — Праскавытала сучка звонка, — Цяпер ты [Барбос] ўсё, напэўна, зразумеў?» Корбан.
2. Скавытаць некаторы час. Праскавытаць усю ноч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́кравіца, ‑ы, ж.
Жаўтаватая вадкасць з дамешкай крыві, якая выдзяляецца з пашкоджаных тканак і поласцей цела. З раны на галаве нават і цяпер яшчэ сачылася сукравіца. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уразнабо́й, прысл.
Разм. Нязладжана. нядружна, паасобку. Цяпер усе [хлопцы] гаварылі голасна, уразнабой. Мележ. Жанчыны крычаць уразнабой, просяць адпусціць іх. Ад карты падымае галаву афіцэр, штосьці гаворыць унтэру. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хупа́вы, ‑ая, ‑ае.
Прыгожы, спрытны. Дзіва дый годзе: неаднойчы ён бачыў Зосю і толькі цяпер угледзеў такою, якая яна ёсць — стройную, хупавую і, галоўнае, добрую-добрую. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падазе́р'е Месца каля возера (Слаўг.).
□ в. Падазер'е (1827 ЦДГА БССР, ф. 2349, воп. 1, адз. зах. 4, л. 157), а цяпер вуліца ў в. Шаламы́ Слаўг., ур. Падазер'е або х. Андрэеўка Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
како́в мест. які́;
како́в он собо́й? які́ ён з сябе́;
уже́ сейча́с ви́дно, како́в бу́дет урожа́й ужо́ цяпе́р віда́ць, які́ бу́дзе ўраджа́й;
а пого́да-то какова́! а надво́р’е ж яко́е!, а паго́да ж яка́я!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Атачы́ць ’акружыць’ (Гарэц.). У рускай пашырана на захадзе, укр. оточити, польск. otoczyć ’тс’, чэш. otočiti, славац. otočiť ’акружыць, павярнуць, пакрыць, абвязаць’, славен. otočati ’акружаць’. Дзеяслоў точити засведчаны ў ст.-рус. у значэнні ’гнаць, ездзіць’, аналагічныя значэнні вядомыя сучаснай чэшскай і славацкай мовам, дзе таксама дзеяслоў točiti ўказвае на вакольны, кругавы рух, паварот. Гэта значэнне і было, відаць, першасным для пашыранага цяпер у шэрагу славянскіх моў значэння слова атачыць ’акружыць’. Улічваючы адзінкавасць беларускага прыкладу, можна меркаваць пра яго запазычаны (відаць, з польскай) характар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)