ка́пер, ‑а, м.
1. Прыватнаўласніцкае судна, якое займалася (да сярэдзіны 19 ст.) у ваенны час з ведама свайго ўрада праследаваннем і захопам гандлёвых суднаў праціўніка і нейтральных краін, што перавозілі кантрабандныя грузы для ваюючай краіны.
2. Уладальнік такога судна.
[Гал. kaper.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрахтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; незак., што.
Наймаць судна для перавозкі грузаў.
|| зак. зафрахтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.
|| наз. фрахто́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.
|| прым. фрахто́вачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фрэга́т¹, -а, М -га́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Ваеннае паруснае трохмачтавае судна.
2. У флоце некаторых краін: ваенны карабель для вартаўнічай службы супрацьлодачнай і супрацьракетнай абароны.
|| прым. фрэга́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насавы́, -а́я, -о́е.
1. гл. нос.
2. Які выгаворваецца ў нос.
Насавое вымаўленне.
3. Прызначаны для носа.
Насавая хустачка.
4. Які знаходзіцца на носе судна, самалёта і інш.
Насавая частка палубы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ледарэ́з, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Судна, прызначанае для плавання ў бітых ільдах; ледакол.
2. Прыстасаванне каля мастоў, плацін, аб якое разбіваецца лёд у час крыгаходу.
|| прым. ледарэ́зны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Лаг 1 ’жэрдка, якую прыстаўляюць да воза і коцяць па ёй дрэвы’ (Жд. 2) < прасл. lagъ < lagati ’класці’, якое з’яўляецца ітэратыўным дзеясловам да łožiti ’класці’ (Бернекер, 683).
Лаг 2 ’прыбор для вымярэння хуткасці руху судна або пройдзенай ім адлегласці’ (ТСБМ) < з гал. log ’тс’ праз рускую мову (гл. Фасмер, 2, 445).
Лаг 3 ’борт судна’ (ТСБМ) < рус. лаг ’рад гармат на адным борце карабля’ < гал. laag ’тс’ (Матцэнаўэр, Cizí sl., 235) ці з ням. Lage ’сукупнасць гармат на адным борце судна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крэн, ‑у, м.
1. Нахіл судна або самалёта набок. Раптам рэзкі ўдар страсянуў корпус судна. Траўлер даў крэп. Матрунёнак.
2. перан. Змяненне напрамку дзейнасці, паварот да іншых мэт, задач і пад. Зрабіць крэн у бок паляпшэння работы культурна-асветных устаноў.
[Ад лац. carina — кіль, днішча.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАЛС
(галанд. hals),
1) курс судна адносна ветру: левы галс (вецер дзьме з левага боку), правы галс.
2) Адрэзак шляху судна (ад павароту да павароту), якое ідзе зігзагападобным курсам пры лавіраванні пад ветразямі, выкананні прамерных работ, траленні і інш. 3) Прылада, якая мацуе да мачты ніжні наветраны вугал ветразя (галсавы вугал).
т. 4, с. 470
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
браняка́тэр, ‑а, м.
Браніраванае судна невялікага водазмяшчэння, прызначанае для баявых дзеянняў галоўным чынам на рэках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ватэрлі́нія, ‑і, ж.
Лінія на бартах судна, якая абазначае ўзровень асадкі яго пры поўнай загрузцы.
[Гал. water-lijn.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)