дзік, ‑а, м.
Дзікі кабан; вепр. Дзік ходзіць з дзічыхай, За ім — табун воўчы. Купала. Стары чорны дзік-сякач ідзе звычайна наперадзе. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заляца́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Заляцанне да жанчыны; залёты. [Дзяўчына:] — Прыстае стары чорт са сваімі заляцанкамі, як смала. Сяргейчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напярэ́сцігі, прысл. і прыназ.
Абл. Напярэймы. Стары .. выбег, стаў напярэсцігі. — Вы куды гэта? Кулакоўскі. Трое ехалі па раллі, потым пусціліся напярэсцігі каню. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прашарава́цца, ‑руецца; зак.
Прадзіравіцца ад шаравання. Стары Верамейчык каторы дзень паглядае ўжо на свой плуг.. Парог тупы і паліца прашаравалася — латаць трэба. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старычы́на, ‑ы, м.
Разм. Стары чалавек. Гэта быў каржакаваты, крэпкі і ўвішны яшчэ старычына з доўгім чырвоным носам і вострымі, пранізлівымі вачамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сямівяршко́вы, ‑ая, ‑ае.
Памерам у сем вяршкоў. Любіць вельмі ж стары ўспамінаць той час, калі адзін мужчына паднімаў на сані сямівяршковую дзеравяку. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праскрыпе́ць сов., прям., перен. проскрипе́ть;
акані́цы ~пе́лі ўсю ноч — ста́вни проскрипе́ли всю ночь;
стары́ яшчэ́ ~пі́ць не́калькі гадо́ў — стари́к ещё проскрипи́т не́сколько лет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэжы́м, -му м., в разн. знач. режи́м;
стары́ р. — ста́рый режи́м;
бальні́чны р. — больни́чный режи́м;
р. дня — режи́м дня;
р. экано́міі — режи́м эконо́мии
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
І́нчыма ’стары шынель і наогул усякая старая адзежа’ (Шпіл.). Відаць, форма р. скл. назоўніка айчым (гл.), часткова перааформленая фанетычна ў пачатку слова. Першапачатковае значэнне ’адзежа, якая належыць айчыму’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
салда́т, -а, М -да́це, мн. -ы, -да́т, м.
1. Радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска, а таксама ваеннаслужачы наогул.
С. музычнага ўзвода.
2. перан. Ваенны чалавек, воін.
Мой тата — стары с.
С. рэвалюцыі (той, хто прысвяціў сваё жыццё справе рэвалюцыі; высок.).
○
Лясныя салдаты — партызаны.
|| памянш. салда́цік, -а, мн. -і, -аў, м.
Скакаць у ваду салдацікам (прысл.; стоячы, у стаячым становішчы). Алавяны с. (дзіцячая цацка — фігурка салдата).
|| прым. салда́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)