intelligence
[ɪnˈtelɪdʒəns]
n.
1) ро́зум -у m.; ке́млівасьць, інтэліге́нтнасьць f.
2) ве́стка, інфарма́цыя f.
3) выве́дная слу́жба, выве́дка, разьве́дка f.
intelligence agent — выве́дны а́гент, выве́днік -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
мозг, -а і -у, мн. мазгі́, -о́ў, м.
1. -а. Цэнтральны аддзел нервовай сістэмы чалавека і жывёл: нервовая тканка, якая запаўняе чэрап і канал пазваночніка.
Галаўны м.
Спінны м.
Работа мозга.
2. -у. Мяккая тканка, якая запаўняе поласці касцей у чалавека і пазваночных жывёл.
Касцявы м.
3. -у. перан. Розум, разумовыя здольнасці.
4. толькі мн. Ежа, прыгатаваная з мазгоў свойскіх жывёл.
Цялячыя мазгі.
◊
Варушыць мазгамі (разм.) — думаць, разважаць.
Круціць мазгі — выклікаць у каго-н. пачуццё кахання, прывабліваць.
Сушыць мазгі (разм.) — заўзята займацца разумовай працай на шкоду здароўю.
Уцечка мазгоў — эміграцыя людзей разумовай працы.
|| прым. мазгавы́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
во́стры, -ая, -ае.
1. Добра навостраны або з завостраным канцом ці краем.
В. нож.
В. канец палкі.
2. Які звужаецца пад канец.
В. нос лодкі.
Вострыя насы туфель.
В. вугал (меншы за 90°).
3. перан. Праніклівы, які добра ўспрымае.
В. розум.
В. зрок.
4. перан. Які вызначаецца дасціпнасцю.
В. жарт. В. на язык.
5. перан. Які выразна і моцна адчуваецца, праяўляецца.
Вострая трывога.
6. перан. Які моцна дзейнічае на смак ці нюх.
Вострыя прыправы.
В. пах.
7. перан. Моцна, ясна выражаны; напружаны.
В. боль.
В. апендыцыт.
В. недахоп чаго-н.
|| наз. вастрыня́, -і, ж. (да 1, 3—7 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
звар’яце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Захварэць на псіхічнае расстройства, страціць розум. Значна пазней Павел даведаўся, што Сеня звар’яцеў у вронкаўскай адзіночцы. Брыль. Калі суседка даведалася, што гэта быў яе сын, яна звар’яцела, доўга блукала па горадзе, а потым бясследна знікла. Гурскі.
2. Разм. Страціць развагу, раз’юшыцца, ашалець. Гаспадар спужаўся, пачуўшы пра немцаў, а гаспадыня зусім звар’яцела: крычыць немым голасам на ўсю вуліцу і гатова горла мне перагрызці за карову. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перано́счык, ‑а, м.
1. Той, хто пераносіць што‑н.
2. Перадатчык якой‑н. хваробы, інфекцыі. Пераносчык заразы. // перан. Распаўсюджвальнік якіх‑н. ідэй, поглядаў і пад. І адначасова [Лотр] з болем адчуваў, што сам ён — толькі пераносчык чужых думак, што ён ніколі не здолее да канца развіваць іх і рабіць з іх такія далёкія, канчатковыя высновы, што ён — твар царквы, але ніяк не сэрца, не розум, не зброя яе. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
За́ступ ’рыдлёўка, жалязняк’. Рус., укр. за́ступ ’тс’. Польск. zastup ’тс’ (з рус.; Дарашэўскі, 10, 795), zastęp ’група людзей’, ’ахоўны вал’, серб.-луж. zastup ’уваход’, чэш., славац. zástup ’мноства, група людзей, наогул нейкіх элементаў’, славен. zastòp ’уваход’, ’прадстаўніцтва’, ’розум, сэнс’. Ст.-слав. застѫпъ ’дапамога, абарона; натоўп’. Ст.-рус. заступъ ’абарона’ (XII ст.), ’рыдлёўка’ (XVI ст.). Верагодна, што бел. і ўкр. заступ ’рыдлёўка’ з рус., дзе значэнне тлумачыцца тым, што пры працы з гэтым відам лапаты на яе наступаюць нагой. Таму бязафіксны наз. ад заступати (гл. ступаць). Шанскі, 2, З, 66–67; Праабражэнскі, 2, 408.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stupefy
[ˈstu:pɪfaɪ]
v.t. -fied, -fying
1) чмуці́ць, ачмура́ць, адура́ць, адурма́ньваць; атупля́ць (і ро́зум, пачу́цьці)
2) зьдзіўля́ць; ашаламля́ць, агало́мшваць
They were stupefied by the calamity — Яны́ былі́ ашало́мленыя няшча́сьцем
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
крыты́чна прысл, крыты́чны
1. (звязаны з крытыкай) krítisch;
крыты́чныя арты́кулы krítische Ártikel;
крыты́чная літарату́ра krítische Literatúr;
крыты́чны ро́зум філас krítischer [prüfender] Verstánd;
2. (пераломны, вызначальны) krítisch;
крыты́чны стан éine krítische Láge;
крыты́чная ма́са фіз krítische Másse
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
о́стрый в разн. знач. во́стры;
о́стрый нож во́стры но́ж;
о́стрый ум во́стры ро́зум;
о́стрый со́ус во́стры со́ус;
о́страя боль во́стры боль;
о́стрый у́гол мат. во́стры ву́гал;
◊
о́стрый язы́к во́стры язы́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
zdrowy
1. здаровы;
zdrowy klimat — здаровы клімат;
2. здаровы; цвярозы;
zdrowy rozum — здаровы розум;
na zdrowy rozum — калі добра падумаць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)