пастэрэ́лы
[н.-лац. pasteurella, ад фр. L. Pasteur = прозвішча фр. мікрабіёлага (1822—1895)]
патагенныя бактэрыі, якія выклікаюць пастэрэлёзы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пірке́
(ням. Pirquet = прозвішча аўстр. педыятра)
скурная прывіўка прышчэпка, якая ўстанаўлівае наяўнасць або адсутнасць у арганізме туберкулёзнай інфекцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сава́р
[фр. F. Savart = прозвішча фр. фізіка (1791—1841)]
адзінка частотнага інтэрвалу ў музыкальнай акустыцы, роўная 3,98 цэнта.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фе́рмі
[іт. fermi, ад E. Fermi = прозвішча іт. фізіка (1901—1954)]
адзінка даўжыні, якая прымянялася ў ядзернай фізіцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
«АРГАНІЗА́ЦЫЯ ТО́ТА»,
паўваенная спецыялізаваная арг-цыя ў фаш. Германіі ў 1938—45 (назва ад прозвішча яе заснавальніка — нацыста інжынера Ф.Тота). У 2-ю сусв. вайну займалася буд-вам і рамонтам шашэйных дарог, мастоў, аэрадромаў, умацаванняў і іншых ваен. аб’ектаў, у т. л. на акупіраванай Беларусі. Летам 1941 падраздзяленні «Арганізацыі Тота» рухаліся за наступаючымі ням. войскамі, аднаўлялі разбураныя камунікацыі, выкарыстоўваючы працу ваеннапалонных і цывільнага насельніцтва. У 1943—44 арг-цыя ўдзельнічала ў стварэнні герм. стратэгічнага абарончага рубяжа — «Усходняга вала» па лініі р. Нарва—Пскоў—Віцебск—Орша—сярэдняе цячэнне р. Дняпро — рэкі Сож і Малочная. Падраздзяленні «Арганізацыі Тота» існавалі ў Мінску, Віцебску, Гомелі, Слуцку і ў інш. нас. пунктах.
т. 1, с. 466
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
сады́зм
(фр. sadisme, ад D. de Sade = прозвішча французскага пісьменніка)
1) палавая ненармальнасць, якая праяўляецца ў жаданні мучыць асобу другога полу, каб задаволіць сваё палавое пачуццё;
2) перан. ненармальная схільнасць да жорсткасці, катаванняў, задавальненне ад чужых пакут.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ *По́свістал 1, бяроз. посвыстол, посвыстол, брэсц. посвыстэя ’свісток’, ’распуснік’ (Сл. Брэс., Шатал.), пасвісцёл ’дудка, жалейка’ (Арх. Бяльк.), пасвісцёлка ’тс’, ’свісток’ (Сцяшк. Сл.), пасві‑ ступака ’тс’ (Нас.). Аддзеяслоўная назва прылады ці выканаўцы дзеяння, утвораная пры дапамозе прыстаўкі по- і суф. ‑л‑ ад свістаць (гл.). Мадэль, якая часта сустракаецца ў антрапонімах — мянушках і прозвішчах, параўн. рус. посмотрил ’той, хто падгледзеў’, постреліш ’той, хто стрэліў’ (Анамасцікон, 59), польск. Pomagiel — прозвішча ад мянушкі са значэннем ’памагаты, памочнік’, чэш. Pospisil. Значэнне ’распуснік’ аналагічнае польск. fujara / fujarka ’дудачка, жалейка’ і ten fujara ’расцяпа, недарэка’.
◎ *По́свістал 2, пбсвістол ’дуднік лясны, Angelica silvestris L.’ (ТС), назва матываваная формай сцябла, што нагадвае дудку ці свісток. Да пасвісталі (гл.), свісцег^ь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абелі́т
(ад англ. F. Abel = прозвішча англ. хіміка 19 ст.)
выбуховая сумесь з амоніевай салетры, дынітрабензолу і кухоннай солі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бефстро́ганаў
(рус. бефстроганов, ад фр. boeuf = ялавічына + рус. Строганов = прозвішча)
мясная страва з невялікіх кавалачкаў струганага мяса ў падліве.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ве́джвуд
[англ. D. Wedgwood = прозвішча англ. кераміка (1730—1795)]
разнавіднасць англійскага фарфору з белымі рэльефнымі фігурамі на каляровым фоне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)