Які церпіць, перажывае гора; няшчасны (пра чалавека). [Наталля Пятроўна] гаварыла многа і так горача, што, напэўна, пераканала гаротную маці, што няма хвароб, якія не вылечваюцца.Шамякін.// Поўны гора, нястач; бедны, цяжкі. Гаротная доля. Гаротнае жыццё.// Які выражае гора, выкліканы горам. Доўгі-доўгі час у вачах Андрэя стаяла гаротная постаць маці.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адне́кнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Разм.Аднакр.да аднеквацца. — Нічога мне не трэба, — аднекнулася маці. — Хіба ж галодная ці голая?Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзяву́ха, ‑і, ДМ ‑вусе, ж.
Разм. Пра непаўналетнюю, але рослую мажную дзяўчыну. — Параспешчвала іх маці: такія, пане мой, дзявухі!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жа́ласлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць жаласлівага; пачуццё жаласці. Калі ўначы снілася што-небудзь з дзяцінства, тады агорвала жаласлівасць да ціхай маці.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саскле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Абл. Азябнуць, змерзнуць. Ссінееш, бывала, сасклееш на холадзе, а даклікацца ў хату маці не можа.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
універма́г, ‑а, м.
Універсальны магазін. Дзіцячы універмаг. □ Маці пляскае рукамі і тут жа, ва універмагу, пачынае выбіраць хлопчыку іншы абутак.Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГІПАПЛАЗІ́Я
(ад гіпа... + грэч. plasis утварэнне),
недаразвіццё тканкі, органа, часткі цела ці ўсяго арганізма; анамалія развіцця. У аснове гіпаплазіі, як і аплазіі, ляжыць прыроджаная адсутнасць органа ці часткі цела. Прычыны ўзнікнення гіпаплазіі: эндагенныя (анамаліі першаснай закладкі зародкавых клетак) і экзагенныя (прамянёвая энергія, траўмы, ціск на цяжарную матку, уздзеянні тэмпературы, алкаголю, наркотыкаў на арганізм маці, анамальны аб’ём і інш.) фактары, што неспрыяльна ўплываюць на фарміраванне і рост зародка і плода, а таксама хваробы, у т. л. інфекцыі (краснуха, грып, поліяміэліт і інш.), што перадаюцца ад маці плоду.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ма́трыкс
(лац. matrix, ад mater = аснова; маці)
1) біял. дробназярністае рэчыва, якое запаўняе ўнутрыклетачныя структуры і прасторы паміж імі;
2) палігр. адзін са сродкаў вырабу эластычных форм высокага друку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
win over
перакана́ць, схілі́ць на свой бок
Mary won her mother over to her side — Мары́я схілі́ла ма́ці на свой бок
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Перламу́тр ’каштоўнае цвёрдае рэчыва ўнутры некаторых ракавін’ (ТСБМ), пірламу́трік ’перламутравы выраб’ (Юрч. СНЛ). Праз рус.перломутр запазычана з ням.Perlemutter, Perlenmutter < с.-в. ням.bërlinmuoter — калька з с.-лац.mater perlatum ’маці жэмчуга’, як і франц.mère‑perle, ісп.madreperla, англ.mother of pearl ’тс’ (Фасмер, 3, 242; Васэрцыер, 170).