БЕЗА́НТ,

бізанцін (лац. besantius, bisantius, bysantius), назва залатой манеты візантыйскіх імператараў, якая ў сярэднявеччы была пашырана ў Зах. Еўропе. Імітацыі безанта чаканілі пераважна ў дзяржавах, заснаваных крыжакамі. Быў асн. манетай у гандлі з Б. Усходам. Сярэдняя маса безанта 3,2 г.

т. 2, с. 373

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ма́іць 1 ’мабыць’ (чачэр., Мат. Гом., краснап., Бяльк.). Скарачэнне і зліццё слоў мае быць. Да ма́быць (гл.).

Ма́іць 2 ’хіліць на сон’ (смарг., Сл. ПЗБ), рус. маять, балг. мая. Роднаснымі да іх з’яўляюцца ст.-в.-ням. muoen ’працаваць, старацца’, с.-в.-ням. müen, muowen ’тс’, ст.-в.-ням. muohi ’праца’, muodi, гоц. af‑mauþs ’стомлены’, ням. müde, ст.-грэч. μῶλος ’цяжар’, μῶλυς ’вычарпаны, аслаблены’, лац. mōlēs ’цяжар, маса’ (Шміт, KZ, 26, 5; Бернекер, 2, 7; Фасмер, 2, 587; БЕР, 3, 701–702).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

згру́дзіцца, ‑дзіцца; ‑дзімся, ‑дзіцеся; зак.

Разм. Сабрацца дзе‑н. шчыльным натоўпам, гуртам. Наладчыкі, мантажнікі згрудзіліся каля інжынера, пазіралі ў яго чарцяжы. Арабей. Хутка перад сцэнаю і ў праходзе згрудзілася некалькі дзесяткаў дэлегатаў, а тыя, што засталіся на сваіх месцах, падняліся з крэслаў. Галавач. // Сабрацца групай, кучай. Ільдзіны з трэскам і хрустам напіралі адна на другую, і нарэшце ўся гэтая маса лёду, што згрудзіўся на рацэ, пачала рухацца. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

згу́стак, ‑тка, м.

Густая маса, камячок, які ўтварыўся пры загусценні вадкасці. Згустак смятаны. □ Пятрусь Саўчык выцер потным рукавом згусткі крыві і прышпорыў каня. Каваль. // перан.; чаго. Канцэнтрацыя, сканцэнтраванне чаго‑н. Рылееў не пісаў спецыяльна песні, песню стварыў народ, які адабраў самы згустак тэксту ў сорак радкоў з адной думы, названай Рылеевым «Смерць Ермака». «Беларусь». Верш «Мінула пара дзявочая...» — сапраўды выхаплены з жыцця згустак чалавечай радасці, замілаванасці, смутку. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асфа́льт

(гр. asphaltos = горная смала)

1) чорная смалістая маса, якой пакрываюць дарогі; утворана ў выніку акіслення нафты і выпарэння яе лёгкіх фракцый;

2) дарога, тратуар, пакрытыя такой масай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

моль​2

(лац. moles = маса)

адзінка колькасці рэчыва ў Міжнароднай сістэме адзінак (СІ), якая змяшчае столькі атамаў, іонаў ці малекул, колькі атамаў змяшчаецца ў 0,012 кг вугляроду-12.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пласты́чны

1. в разн. знач. пласти́ческий;

~ная гімна́стыка — пласти́ческая гимна́стика;

~ная апера́цыя — пласти́ческая опера́ция;

2. в др. знач. пласти́чный;

~ная ста́туя — пласти́чная ста́туя;

п. та́нец — пласти́чный та́нец;

~ныя це́лы — спец. пласти́чные тела́;

○ ~ная ма́са — пласти́ческая ма́сса

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шкляны́ в разн. знач. стекля́нный; (связанный с изготовлением стекла — ещё) стеко́льный;

~на́я ма́са — стекля́нная ма́сса;

~на́я папе́ра — стекля́нная бума́га;

~ны́я во́чы — стекля́нные глаза́;

ш. заво́д — стеко́льный (стекля́нный) заво́д;

◊ трыма́ць пад ~ны́м каўпако́м — держа́ть под стекля́нным колпако́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крыты́чна прысл, крыты́чны

1. (звязаны з крытыкай) krítisch;

крыты́чныя арты́кулы krítische Ártikel;

крыты́чная літарату́ра krítische Literatúr;

крыты́чны ро́зум філас krítischer [prüfender] Verstánd;

2. (пераломны, вызначальны) krítisch;

крыты́чны стан éine krítische Láge;

крыты́чная ма́са фіз krítische Másse

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ВЕРАБ’ЁЎ Павел Віктаравіч

(н. 7.11.1958, в. Рабавічы Слаўгарадскага р-на Магілёўскай вобл.),

бел. паэт. Скончыў БДУ (1983). Працаваў у раённым і рэсп. друку. З 1994 у газ. «Мінская праўда». Друкуецца з 1976. Аўтар паэтычных зб-каў «Крытычная маса» (1990) і «Цёмнае віно» (1995).

т. 4, с. 92

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)