няўва́жлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць няўважлівага. Мара зноў атрымаў тройку. І ўсё гэта праз сваю няўважлівасць. Бяганская. Апранута была .. [гаспадыня] як і ўсякая вясковая жанчына, толькі яшчэ, можа, з большай няўважлівасцю да сваёй асобы. Мурашка. Заўважыўшы ці, хутчэй, адчуўшы маю некаторую няўважлівасць, Галінка змоўкла. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
персаніфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.
Кніжн. Падаць (падаваць), увасобіць (увасабляць) неадушаўлёныя прадметы або абстрактныя паняцці ў вобразе чалавека, асобы. Персаніфікаваць прыроду. □ У адной з песень Багушэвіч персаніфікаваў гора ў жывую істоту, ад якой ніяк не можа збавіцца селянін. Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́пыт ’патрабаванне на рабочую сілу, тавар, патрэба’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр.), укр. по́пит ’запатрабаванне (тавару, асобы), патрэба; папулярнасць’, польск. popyt ’запатрабаванне (тавару, асобы), патрэба, папулярнасць’. Насуперак Банькоўскаму (2, 702), які лічыць польск. popyt калькай ням. Nachfrage ’тс’, можа разглядацца як самастойнае славянскае аддзеяслоўнае ўтварэнне з прыстаўкай по- і семантыкай выніковасці дзеяння ад пытацца (гл.), як і шэраг падобных утварэнняў, параўн. пабо́р, пада́так, паку́пка, рус. побо́р, поку́пка, по́дать, польск. pobór, podatek, ст.-польск. pokup, popłat, podaz, чэш. poptávka, славац. poplatok ’плата, збор’, славен. poprašanje ’запрос, пытанне, апытванне’, poplača ’заробак’, popúst ’зніжка’, якім адпавядаюць рознапрыставачныя, у тым ліку беспрыставачныя формы з ням. мовы: Kauf ’пакупка’, Lohn ’заробак’, Befrage ’запрос’, Unterlass ’зніжка’ і інш. У першасным значэнні попыт, імаверна, азначала ’запытанне, распытванне пра належнасць тавару’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дыспенса́цыя
(лац. dispensatio = рэгуляванне)
індывідуальнае вызваленне дадзенай асобы ад дзеяння пэўнага царкоўнага правіла або абяцання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
о́пера, -ы, мн. -ы, о́пер, ж.
1. Музычна-драматычны твор, у якім дзеючыя асобы спяваюць у суправаджэнні аркестра, а таксама тэатральны паказ такога твора на сцэне.
Оперы Ю.
Семянякі.
Саліст оперы. 3 другой оперы або не з той оперы (пра тое, што не мае дачынення да справы; жарт.).
2. Тэатр, дзе ставяцца такія творы.
Пайсці ў оперу.
|| прым. о́перны, -ая, -ае.
О. спявак.
О. тэатр.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мі́ласць, -і, ж.
1. Добрыя, велікадушныя адносіны.
Змяніць гнеў на м.
2. Ахвяраванне, дар.
◊
Ваша (твая, яго) міласць (уст.) — ужыв. як пачцівы зварот ніжэйшага да вышэйшага і пры ўпамінанні трэцяй асобы.
Міласці просім (разм.) — ветлівае запрашэнне зрабіць што-н.
Па міласці каго (іран.) — па чыёй-н. віне або дзякуючы каму-н.
Скажы на міласць (разм.) — выказванне здзіўлення, непаразумення і пад. з якой-н. прычыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́хад, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. выйсці.
2. З’яўленне на сцэне дзеючай асобы.
3. Месца, праз якое выходзяць.
Нара мае два выхады.
Запасны в.
4. перан. Спосаб выйсця з якога-н. становішча.
5. Колькасць вырабленага прадукту (спец.).
В. круп першым гатункам.
|| прым. выхадны́, -а́я, -о́е (да 2, 3 і 5 знач.).
Выхадная роля (нязначная, другарадная роля ў тэатральным прадстаўленні). В. прадукт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Кагадзе́й ’мянушка асобы, якая часта ўжывае ў гаворцы адпаведнае слова’ (мін., Сцяц. БНС). Да кагадзе (гл.), што датычыць словаўтварэння, то паводле Сцяцко, Афікс. наз., 220, ад прыслоўя суфіксам ‑ей, пры гэтым афікс накладваецца на фінальны галосны. Да структуры параўн. балазе, балазей, адносна фузіі галосных у аснове і суфіксе гл. Сцяцко, там жа, 295.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
deprivation
[,deprɪˈveɪʃən]
n.
1) пазбаўле́ньне n.
a deprivation of civil rights — пазбаўле́ньне право́ў асо́бы
2) стра́та f.; няго́ды pl., матэрыя́льная няста́ча
to suffer great deprivation — цярпе́ць вялі́кую няста́чу
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
аўдые́нцыя
(лац. audientia = слуханне)
афіцыйны прыём у высокапастаўленай асобы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)