а́ркуш, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Стандартны (тонкі, плоскі) кавалак паперы.
А. са сшытка.
2. Адзінка вымярэння аб’ёму друкаванага тэксту (спец.).
○
Аўтарскі аркуш — 40000 друкарскіх знакаў з прабеламі.
|| прым. а́ркушны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Злот, злоты ’польская грашовая адзінка’, адкуль ’манета вартасцю 15 кап’ (Нас., Бяльк.) і г. д. З польск. złoty ’грашовая адзінка (< ’залаты’, гл. золата). Злот, відаць, утварэнне назоўніка шляхам усячэння для падвядзення пад тып назвы іншых грашовых адзінак (рубель, дукат, талер і г. д.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пі́нта, ‑ы, ДМ ‑нце, ж.
Адзінка вымярэння вадкасцей і сыпкіх рэчываў у Англіі і ЗША, роўная 0,56 л.
[Англ. pint.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лексе́ма, ‑ы, ж.
Слова як самастойная сэнсавая адзінка, якая разглядаецца ў мовазнаўства ва ўсёй сукупнасці сваіх форм і значэнняў.
[Ад грэч. lexis — слова, выраз.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зло́ты, ‑ага, м.
1. Даўнейшая польская сярэбраная манета, роўная пятнаццаці рускім капейкам.
2. Грашовая адзінка ў Польскай Народнай Рэспубліцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́дый, ‑я, м.
Адзінка вымярэння адлегласці ў многіх старажытных народаў, роўная прыблізна 200 м. Вавілонскі стадый — каля 195 м.
[Грэч. Stadion.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалаве́ка-гадзі́на, ‑ы, ж.
Спец. Адзінка ўліку рабочага часу, якая вымяраецца колькасцю працы, выкананай адным чалавекам за адну гадзіну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалаве́ка-дзень, ‑дня, м.
Спец. Адзінка ўліку рабочага часу, якая вымяраецца колькасцю працы, выкананай адным чалавекам за рабочы дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тала́нт ’самая вялікая адзінка вагі і грашовая адзінка ў Старажытнай Грэцыі і на Усходзе’ (ТСБМ), ст.-бел. талантъ ’тс’: два таланты (1616 г., Карскі 2-3, 334), талентъ, талантъ ’тс’ (Сл. Скар.). Праз ст.-слав. таланътъ ’тс’ з грэч. τάλαντον з індаеўрапейскім коранем *tel‑ ’падымаць (на вагі), узважваць’, што мела значэнні: ’адзінка вагі ў 26,2 кг’, ’грашова-разліковая, але не манетная адзінка, срэбная або залатая’, ’вагі’. З грэч. τάλαντον — лац. talentum (у значэнні грэчаскай меры). Усходнія славяне з XI–XII стст. ведаюць словы талантъ, таланто ў значэннях ’вага і манета ў старажытных грэкаў і рымлян’ і ’талент’ (Сразн., 3, 921; Чарных, 2, 226; Фасмер, 4, 14–15). Гл. та́лент.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)