канцэ́пцыя

(лац. conceptio)

1) сістэма поглядаў, спосаб разумення якіх-н. з’яў (напр. к. вучонага);

2) агульная думка, галоўная ідэя якога-н. твора, навуковай працы (напр. к. артыкула).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

субстра́т

(лац. substratum = аснова, падкладка)

1) філас. агульная аснова ўсіх працэсаў і з’яў;

2) элементы мовы папярэдняга насельніцтва дадзенай тэрыторыі, якія захаваліся ў мове прышэльцаў (параўн. адстрат).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

general​2 [ˈdʒenrəl] adj.

1. агу́льны, усеагу́льны;

general opinion агу́льная ду́мка;

general election усеагу́льныя вы́бары

2. звыча́йны, агу́льнага ты́пу, неспецыялізава́ны;

general education агу́льная адука́цыя;

a general hospital шпіта́ль агу́льнага ты́пу;

general farming неспецыялізава́ная гаспада́рка;

a book for the general reader кні́га для ма́савага чытача́

3. агу́льны, у гало́ўных ры́сах;

a general impression агу́льнае ўра́жанне;

Give me a general idea of your work. Раскажыце мне пра вашу работу ў галоўных рысах.

4. гало́ўны, генера́льны (у тытулах, назвах) General Assemb ly Генера́льная Асамбле́я;

General Secretary генера́льны сакрата́р

♦

in general нао́гул, уво́гуле, звыча́йна;

In general, people like her. Наогул, яна падабаецца людзям.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

пратэстанты́зм

(ням. Protestantismus, ад лац. protestans, -ntis = які публічна даказвае)

агульная назва рэлігійных веравучэнняў, якія ўзніклі ў працэсе Рэфармацыі 16 ст. як пратэст супраць каталіцызму, напр. лютэранства, кальвінізм.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АЗЕРБАЙДЖА́НЦЫ

(саманазва азербайджанлылар, азерылер),

нацыя, асн. насельніцтва Азербайджана (5,8 млн. чал., 1989). Агульная колькасць у свеце больш за 14,55 млн. чал. (1987). У краінах СНД 6,7 млн. чал., жывуць таксама ў Іране і Іраку. Гавораць на азербайджанскай мове. Вернікі пераважна мусульмане-шыіты.

т. 1, с. 162

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

КХМЕ́РЫ

(саманазва кхмер, кхмаэ),

камбаджыйцы, нацыя, асн. насельніцтва Камбоджы (8,6 млн. чал.). Агульная колькасць 10,35 млн. чал. (1992). Жывуць таксама ў В’етнаме (950 тыс.), Тайландзе (700 тыс.), ЗША (15 тыс.), Канадзе (15 тыс.), Аўстраліі (9 тыс.). Гавораць на кхмерскай мове. Вернікі — будысты (хінаяна).

т. 9, с. 68

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

збо́жжа, ‑а, н.

1. Агульная назва хлебных злакавых раслін, з зерня якіх вырабляецца мука і крупы. Пасеяць збожжа. □ У збожжа ўсякая ніва прыбралася, — Хараства там якога няма! Купала. Збожжа прагна лавіла ўзнятымі каласамі сонечнае праменне. Гартны.

2. зб. Зерне, насенне гэтых раслін. Ссыпаць збожжа ў засекі. Змалоць збожжа. □ Я па вуліцы крочу. Калгаснік-сусед Воз вязе, поўна збожжам нагружаны. Расчыняйце вароты, гатуйце засек, Сустракайце вясёлымі ружамі! Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вужа́ка, ‑і, ДМ ‑жа́цы, ж.

1. Разм. Агульная назва паўзуноў з доўгім гнуткім целам без ног; змяя.

2. перан. Пра ліхога, каварнага чалавека. Хіба ён [ляснічы] літасць сэрца мае? Ужо двух у службу запрагае: Адзін на рыбу — той у адборку.. Няма на іх, вужак, паморку. Колас.

3. у знач. прысл. вужа́кай. Звіваючыся, выгінаючыся. Рэчка Случ.. вужакай выкручвалася паміж пералескаў. «Маладосць».

•••

Віцца вужакай гл. віцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сізі́гіі

(гр. syzygia = з’яднанне, сувязь)

агульная назва дзвюх фаз Месяца — маладзіка і поўні, з якімі звязаны вялікія прылівы каля берагоў акіянаў і мораў, а таксама зацьменні Месяца і Сонца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

су́ма

(лац. summa)

1) лік, які атрымліваецца ў выніку складання дзвюх або некалькіх велічынь;

2) агульная колькасць, сукупнасць чаго-н.;

3) пэўная колькасць грошай;

круглая с. — вялікая колькасць грошай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)