Ро́змах ’размах’ (ТС). Націск на ро́ пад уплывам укр. ро́змах ’тс’. Да разма́х, разма́хваць ’махаць чым-небудзь то ў адзін, то ў другі бок’, размаха́ць ’расхістаць, разгайдаць’ < прасл. *orz‑maxъ < прасл. *orz‑maxati/mavati/majati (рус. размах, польск. rozmach, н.-луж. і в.-луж. rozmach, чэш., славац. rozmah, славен. razmàh, балг. разма́х) > раз- (роз-) і маха́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рыхтава́ць ’прыводзіць у стан гатоўнасці’, ’гатаваць’, ’працаваць над чым-небудзь’ (ТСБМ), ’выпраўляць’ (Яруш.), рыхтава́цца ’рабіць прыгатаванні’, ’збірацца’ (ТСБМ; віл., беласт., в.-дзв., Сл. ПЗБ; Гарэц.), рихтовацьца ’тс’ (Нас.), рыхту́нак ’падрыхтоўка’ (Сцяшк. Сл.), ст.-бел. рихтовати ’рыхтаваць’, с.-в.-ням. richten ’накіроўваць’ (Чартко, Дасл. па літ. і мове, Гродна, 1967). Сюды ж рыхтова́ць ’парадкаваць, раўняць канцы калод у плыце’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засупярэ́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
Разм. Пачаць супярэчыць. // Не пагадзіўшыся з кім‑, чым‑н., выказаць пярэчанне. — Шторм пачынаецца, сынок, — засупярэчыла маці, — нельга цяпер. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зашмальцава́цца, ‑цуецца; зак.
Запэцкацца да бляску чым‑н. тлустым пры працяглым або неахайным карыстанні. Калені штаноў зашмальцаваліся. □ Паперы ад часу вельмі звільгатнелі, зашмальцаваліся. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змікі́ціць, ‑кічу, ‑кіціш, ‑кіціць; зак.
Разм. Зразумець што‑н., здагадацца аб чым‑н. — [Збінацкі], значыцца, змікіціў, што са мною дрэнныя жарты, і давай прасіцца. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зро́шчванне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зрошчваць — зрасціць.
2. Цеснае злучэнне, зліццё чаго‑н. з чым‑н. Зрошчванне банкавага капіталу з прамысловым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зазеляні́ць, ‑зеляню, ‑зяленіш, ‑зяленіць; зак., каго-што.
Разм. Запэцкаць або зафарбаваць чым‑н. зялёным. Галя .. разы са два паслізнулася і зазеляніла новую сукенку. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заміры́цца, ‑міруся, ‑мірышся, ‑мірыцца; зак., з кім-чым.
Разм. Заключыць мір; памірыцца. Скончылася грамадзянская вайна, замірыліся з Польшчай; людзі прыступілі да мірнай працы. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
велікава́ты, ‑ая, ‑ае.
Крыху большы, чым патрэбна. Велікаваты каўнер. Велікаватая шапка. // Даволі вялікі. Я ўвайшоў у велікаваты пакой з крыху гарбатаю падлогаю пасярэдзіне. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пілаваць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., што.
Выразаць пілою што‑н. у чым‑н. Выпілаваць дзірку ў дзвярах. // Вырабіць пілою што‑н. Выпілаваць ражку, цацку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)