пашліфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; зак., што.
1. Апрацаваць шліфоўкай. Засталося пашліфаваць некалькі дэталей.
2. і без дап. Шліфаваць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́плум, ‑а, м.
Верхняя адзежа старажытных грачанак і рымлянак з лёгкай тканіны ў зборкі, без рукавоў, якая надзявалася на туніку.
[Лац. peplum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́тус-кво́, нескл., м.
У міжнародным праве — становішча, якое існавала раней або існуе цяпер; становішча без змен. Захаваць статус-кво.
[Лац. status quo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сфантазі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што і без дап.
Выдумаць, прыдумаць. Балетмайстар сфантазіраваў «усход сонца» вельмі пышна і зграбна. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фігура́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Уст.
1. Танцоўшчык у групавых балетных выступленнях.
2. Драматычны акцёр, які іграе ролі без слоў.
[Фр. figurant.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрыпу́н, ‑а, м.
Разм. Чалавек з хрыплым голасам. — Усё роўна паўзі, — гаворыць Косця, — хопіць тут і без цябе хрыпуноў. Адамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хулаху́п, ‑а, м.
1. Гімнастычны абруч, які круцяць вакол тулава.
2. Фізічныя практыкаванні, кручэнне абруча вакол цела без дапамогі рук.
[Ад hula — назва палінезійскага народнага танца і англ. hoop — абруч.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штармо́ўка, ‑і, ДМ ‑моўцы; Р мн. ‑мовак; ж.
Разм. Разнавіднасць курткі свабоднага крою без падкладкі, якую носяць паверх адзення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апяша́лы ’лянівы, аслаблены’ (Нас.), апе́шыный ’разгублены’ (Бяльк.). Укр. дыял. зах. опішілий ’лянівы, павольны’. Польск. opieszały ’лянівы, марудны, які не любіць спяшацца’. Параўн. рус. опешить ’астацца без каня’, ’разгубіцца’, укр. уст. опішити ’астацца без каня’, укр. зах. опішіти ’зрабіцца павольным, марудным’ («Кінь опішів»). Ст.-рус. опѣшити ’зрабіць пешым; аставіць без крыл’, опѣшати ’стаць пешым (без каня)’. Параўн. яшчэ чэш. уст. opěšalý ’хто стаў без каня’, opěšati ’астацца без каня’, ст.-чэш. opěšalý. Серб.-харв. уст. opješati стаміцца’, славен. pȇšati ’стамляцца’, pẹ̑h ’стамленне’. Найбольш пашырана ўяўленне аб тым, што рус. опешить і падобныя ўтварэнні этымалагічна тлумачацца значэннем ’стаць пешым’ (Праабражэнскі, 2; Булахоўскі, Труды ИРЯ, 1, 191; Фасмер, 3, 144). Прыводзячы ў дадатак да адзначаных ужо фактаў ст.-польск. pieszeć і ст.-чэш. pěšěti ’стаць слабым’, а таксама ст.-рус. припѣшати зрабіць пешым, падрэзаць крылы’, Безлай (Južnoslav. leks., 9–10) параўноўвае гэту групу слоў з літ. paikė́ti, лат. (iz‑)paiki ’дурнець’, узводзячы корань да і.-е. *poik‑ (што ў сваю чаргу параўноўваецца з коранем слоў псаваць і інш.). На нашу думку, тут магчыма кантамінацыя двух слоў: слова, якое ўзнікла пазней і першасна азначала ’стаць пешым’, і другое, больш ранняе, якое суадносіцца, магчыма, з тым коранем, аб якім піша Безлай, або ўваходзіць у іншую сям’ю слоў. Хаця спех, спяшацца звычайна ўзводзіцца да групы спець, магчыма, суадносіны спешна — ’марудна’ (апяшала), паспяхова — ’няўдала’ (апяшала) не выпадковыя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
obwijać
незак. абвіваць; абгортваць; загортваць; абкручваць
nie obwijać w bawełnę — гаварыць проста, без намёкаў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)