эпі́страфа, ‑ы, ж.
Стылістычная фігура, якая заключаецца ў паўтарэнні аднаго і таго ж слова або выразу на пачатку і ў канцы ці толькі ў канцы строф, напрыклад: «Зорка Венера ўзышла над зямлёю, Светлыя згадкі з сабой прывяла... Помніш, калі я спаткаўся з табою, Зорка Венера ўзышла». Багдановіч. «У тым сяле, дзе я не быў ніколі, І нават дзе яго шукаць — не знаю, Ёсць хата ў яблынях, парог якое Я толькі ў сне парой пераступаю. І зноў і зноў там, ледзь сцямнее ў полі, Хаджу, як прывід, з вечара да ранку — Ўсё запаветную шукаю брамку У тым сяле, дзе я не быў ніколі». Гілевіч.
[Ад грэч. epistrophe — вярчэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
consult
[kənˈsʌlt]
1.
v.t.
1) ра́іцца, шука́ць інфарма́цыі
to consult a dictionary — зазірну́ць у сло́ўнік
to consult a doctor — пара́іцца з до́ктарам
2) лічы́цца з чым
2.
v.i.
ра́іцца з кім, кансультава́цца, абгаво́рваць спра́ву
He is consulting with his lawyer — Ён ра́іцца са сваі́м адвака́там
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
gráben
*
1.
vt
1) капа́ць, рыць
in die Érde ~ — рыць зямлю́
2) (nach D) шука́ць (у зямлі – руду і г.д.)
2.
(sich) зако́пвацца, зарыва́цца
sich ins Gedächtnis ~ — запа́сці ў па́мяць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Каўбаса́ ’кілбаса’ (БРС, Шат., Сцяшк.). Формы тыпу кілбаса (параўн. Нас.) запазычаны з польск. kiełbasa (гл. Слаўскі, 2, 143–144). Іншая форма, бел. каўбаса́ мае надзейныя адпаведнікі ў іншых слав. мовах. Параўн. рус. колбаса́, укр. ковбаса́, ст.-рус. колбаса, балг. кълба́са, с.-балг. клъбаса, славац. klbása, польск. kiełbasa. Агульнай праформай тут можа быць *kъlbasa. Адрозніваюцца па форме чэш. klobása, славен. klobása, серб.-харв. коба̀сица, klobasa. Этымалогія гэтых слав. слоў вельмі няпэўная. Паводле Слаўскага, 2, 144, няпэўным таксама з’яўляецца сам прасл. характар усёй групы слоў і трэба шукаць крыніцу запазычання (прапанаваліся ў якасці крыніцы цюрк. мовы, ст.-яўр., франц.). Агляд у Слаўскага, 2, 144, у Фасмера, 2, 286. Гл. яшчэ Шанскі, 2, 195.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сёртаць ‘бадзяцца, мазоліць вочы’ (полац., Нар. лекс.), ‘мітусіцца, снаваць’ (дзісн., Яшк. Мясц.), ‘прыглядацца, шукаць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Паводле Варбат (Этимология–1975, 32 і наст.), да прасл. *sьrtati, якое ўзнаўляецца на аснове рус. зах. сёртать ‘хадзіць без справы, бадзяцца’, алан. се́ртать ‘чакаць’, цвяр. серта́ть ‘пераступаць з нагі на нагу’, польск. дыял. siertać się ‘мітусіцца, кідацца’, серб.-харв. sȑtati ‘ісці, хадзіць, як сляпы, бадзяцца’, балг. дыял. сръ́та ‘углядацца’, макед. сртам ‘углядацца; чакаць’, якія далей да і.-е. кораня *ser‑ ‘цячы’ з ‑t‑ пашыральнікам. Па-за славянскімі мовамі адпаведнікі ў ст.-інд. sísarti, sárati ‘цячы, спяшацца, імкнуцца’, с.-ірл. sirid ‘бадзяцца, нападаць, рабаваць’, літ. apsìrti ‘акружваць’, лат. sirt ‘бадзяцца, нападаць, рабаваць’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gape
[geɪp]
1.
v.i.
1) шыро́ка раскрыва́цца, шыро́ка разява́ць рот; пазяха́ць
2) глядзе́ць, разя́віўшы рот ад зьдзіўле́ньня
3) (for) шука́ць, мо́цна хаце́ць чаго́
2.
n.
1) дзі́рка, адту́ліна, зе́ўра f.
2) разяўля́ньне n., пазяха́ньне n., по́зех -у m.
3) зьдзі́ўлены по́зірк
4) пра́га f. (ве́даў), хаце́ньне n.
•
- gapes
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pearl
[pɜ:rl]
1.
n.
1) пэ́рла, пэ́рліна f.
genuine pearls — запра́ўдныя пэ́рлы
2) кро́пля расы́, расі́нка f.; сьляза́ f.
3) = mother-of-pearl ма́ціца f., пэрламу́тар -ру m.
2.
v.
1) шука́ць або́ здабыва́ць пэ́рлы
2) прыбіра́ць або́ выклада́ць пэ́рламі, пэрламу́трам
3.
adj.
пэ́рлавы
•
- cast pearls before swine
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Stiel
m -(e)s, -e
1) ру́чка, рукая́тка, дзяржа́льна
2) сцябло́
◊ der Axt éinen ~ sú- chen — шука́ць наго́ды (каб зрабіць што-н.)
etw. mit ~ und Stumpf áusrotten — вы́караніць, вы́рваць з ко́ранем
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Zúfluchts|ort
m -(e)s, -e, ~stätte
f -, -n прыту́лак, прыста́нішча, прыста́нак
~ zu etw. (D) néhmen* — прыбе́гнуць да чаго́-н. як да парату́нку
~ néhmen* — (bei D) шука́ць [знайсці́] прыста́нішча [прыту́лку-(ак)] у каго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пятля́ ж., в разн. знач. пе́тля;
зашмаргну́ць ~лю́ — затяну́ть пе́тлю;
апіса́ць ~лю́ — ав. описа́ть пе́тлю;
рабі́ць ~лю́ — ав. де́лать пе́тлю;
пе́тлі зае́чых слядо́ў — пе́тли за́ячьих следо́в;
○ мёртвая п. — ав. мёртвая пе́тля;
◊ хоць у ~лю́ лезь — хоть в пе́тлю лезь;
шука́ць ~лі́ на шы́ю — лезть в пе́тлю; иска́ть пе́тлю на ше́ю
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)