ме́цца-ты́нта

(іт. mezzotinto, ад mezzo = сярэдні + tinto + афарбаваны)

від заглыбленай гравюры, ў якім паверхні металічнай дошкі надаецца шурпатасць, каб пры друкаванні атрымаць роўны чорны фон.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сіна́нтрапы

(ад гр. syn = разам + -антрап)

жывёлы і расліны, існаванне якіх цесна звязана з чалавекам і з населенымі пунктамі (напр. дамовая мыш, пакаёвая муха, чорны таракан).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

◎ Піку́н ’кулік, Limicola’ (ТС), ’стрыж чорны, Apus apus’ (Нікан.). Утворана ад гукапераймальнай асновы ni‑к‑ і суф. ‑ун (як спяву́п ’певень’, цвіркун і інш.). Параўн. аналагічныя ўіварэнні ад анаматапеічиай асновы */;ί-/*рїр∼: польск. pikui ’бакас, Capella media Fr.’, славен. pikać ’дзяцел, Picus© н.-луж. pikać ’верабей’, лац. pipire ’шчабятаць, пішчаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

БРАЎНІ́Т

(ад прозвішча ням. вучонага М.Браўна),

мінерал класа аксідаў, аксід марганцу, Mn​2 + Mg​6​3 + Si12. Крышталізуецца ў тэтраганальнай сінганіі. Крышталі біпірамідальныя і інш. Агрэгаты зярністыя. Колер чорны ці сталёва-шэры. Цв, 6—6,5. Крохкі. Шчыльн. 4,7—4,9 г/см³. Паводле паходжання метамарфічны, радзей гідратэрмальны, іншы раз трапляецца ў скарнах. Важная марганцавая руда.

т. 3, с. 251

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

шэрл, ‑у, м.

Чорны жалезісты турмалін.

[Ням. Schörl.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

меланацы́ты

(ад гр. melas, -anos = чорны + -цыты)

пігментныя клеткі жывёл і чалавека, якія сінтэзуюць меланін, абумоўліваючы чорную, карычневую, шэрую і рыжую афарбоўку покрываў і ўнутраных абалонак цела.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ніграспаро́з

(ад н.-лац. nigrospora, ад лац. niger = чорны + гр. spora = семя)

хвароба кукурузы і бавоўніку, выкліканая паразітычнымі грыбамі, пры якой на пашкоджаных органах утвараюцца чорныя кропкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

heban, ~u

м.

1. эбенавае (чорнае) дрэва;

2. мэбля з чорнага дрэва;

czarny jak heban — чорны як смала

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

black

[blæk]

1.

adj.

1) чо́рны; ве́льмі цёмны

to turn black — чарне́ць, счарне́ць

2) чорнаску́ры, цёмнаску́ры, нэгрыця́нскі

3) бру́дны, карэ́лы

black hands — карэ́лыя ру́кі

4) апрану́ты ў чо́рнае

black monks — чо́рныя мана́хі, мана́хі ў чо́рным

5) пану́ры, безнадзе́йны

black despair — чо́рная ро́спач

2.

n.

1) чо́рны ко́лер, чарната́ f.; чэрнь f.

2) чо́рная во́пратка, жало́ба f.

3) цёмнаску́ры -ага m., цёмнаску́рая f.; нэгр -а m., нэгрыця́нка f.

3.

v.t.

1) чарні́ць, фарбава́ць на чо́рны ко́лер

2) ваксава́ць (чараві́кі)

4.

v.i.

чарне́ць

•

- black out

- in the black Bookkeep

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

начо́рна, прысл.

1. Разм. Тое, што і начарна.

2. У чорны колер. Алесь быў у вялізных ботах і палатняных портках, пафарбаваных начорна. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)