плаво́к, плаўка, м.
Тое, што і паплавок. Сядзіць дзед Агей без шапкі. Не мігаючы глядзіць на плавок, на галачку хлеба, што гойдаецца на кручку ля самага дна. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пражыві́ць, ‑жыўлю, ‑жывіш, ‑жывіць; зак.
У выразе: душу пражывіць — пракарміцца; падсілкавацца. [Тамаш:] Часам і кавалка хлеба ў хаце не было. Нічога не было. Душу не было чым пражывіць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скру́шчык ‘кавалак хлеба’ (Вештарт, Лекс. Палесся), скру́шок ‘хлябец, булка, якая даецца таму, хто прыходзіць наведаць парадзіху’ (пін., ЖНС). Да крух, круха́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карму́шка 1 ’пасуда для кармлення’, да корм (гл.).
Карму́шка 2 ’страва з халоднай вады, кусочкаў хлеба з соллю або цукрам’ (Сцяшк.), да папярэдняга.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апо́лец, ‑льца, м.
Абл. Вялікі кавалак свінога сала, які атрымліваецца пры разбіранні тушы. Энзэ і сапраўды грунтоўны, — аполец сала, бохан хлеба, пара каўбас, з кошык бульбы і яблыкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.
Смажачы, згатаваць; добра прасмажыць. На прыпеку старая ўсмажыла яечню, наліла кубачак сырадою, паклала акрайчык хлеба і ўсё ўпрошвала, каб хаця ела [Галя]. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хутаро́к, ‑рка, м.
Памянш. да хутар. На другі дзень, раніцай, на невялікім хутарку.. [Грэчку] удалося дастаць крыху хлеба. Мележ. Насупраць хутарка паляўнічага Вышамірскага, на зямлі карчмара стаяла пустая хата. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цура́, ‑ы, ж.
Страва з пакрышанага ў квас або ў ваду хлеба з соллю, цыбуляй, а часам з алеем; рулі. Самі ж камунары харчаваліся.. цурой ды аўсяным кісялём. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Ашкабу́рак, ошкабу́рок ’абносак, зношаны абутак’ (КСТ). Звязана з шкабуртина ’шматок, кусок чаго-небудзь’ (палес., Лысенка, СПГ), шкабурацінка ’скарынка хлеба’ (лельч., Вешт. дыс.). Гл. шкабурацінка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валю́шка ’кавалак гліны’ (Жд.). Валюшка < *валюша ’тое, што валяюць, валяецца’, якое да валяць ’паварочваць з боку на бок’; параўн. рус. катыш ’кавалак скачанага хлеба’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)