ГІМЕНАГАСТРА́ЛЬНЫЯ

(Hymenogastrales),

парадак базідыяльных грыбоў з групы парадкаў гастэраміцэтаў. Вядома 210 відаў. Растуць усюды. На Беларусі 6 відаў. Найб. пашыраны рызапагон (каранёвец) жаўтаваты (Rhizopogon luteolus), малавядомы ядомы грыб. Гіменагастральныя ў асноўным глебавыя сапратрофы, многія мікарызаўтваральнікі, ёсць паразіты.

Пладовыя целы падземныя або выступаюць на паверхні, часцей сядзячыя або на ножцы, клубне-, яйца- ці шарападобныя. Глеба мясістая, потым храсткавата-студзяністая, без капіліцыю, са шматлікімі камерамі рознай формы (агаляецца даволі рана). Першасная абалонка (перыдый) аднаслойная, другасная — двух-, шматслойная. Базідыі з 1—8 спорамі нераўнамерна размешчаны па сценках камер або сабраны ў пучкі.

т. 5, с. 247

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

jung

a малады́, рны

~es Volk — мо́ладзь

von ~ auf — з малады́х гадо́ў

◊ ~ gefrit hat nemand gerut — ≅ ра́на ажэ́нішся – не пашкаду́еш

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

early

[ˈɜ:rli]

-lier, -liest

1.

adv.

ра́на

early in the day — на пача́тку дня, зра́ньня

too early — зара́на

2.

adj.

ра́ньні

early history — гісто́рыя ра́ньніх вяко́ў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

młodo

молада;

umrzeć młodo — памерці маладым (у маладых гадах);

wyglądać młodo — молада выглядаць;

młodo się ożenić — рана ажаніцца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

arrival [əˈraɪvl] n.

1. прые́зд; прыхо́д; прыбыццё

2. чалаве́к, які́ прыехаў/прыбы́ў;

an early/late arrival чалаве́к, які́ прыехаў ра́на/по́зна

3. нованаро́джаны;

They are expecting a new arrival in the family. Яны чакаюць прыбаўлення ў сям’і.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Валасні́к1 ’гнойнае запаленне тканкі пальца’ (Шатал.); ’завусеніца’ (БРС, Гарэц., Некр.); валасень ’хвароба пальца’ (КЭС); ’гнойны стрыжань’ (Гарэц.); ’нарыў на косці’ (Жд.); ’рана’ (Мат. Гом.); ’хвароба нагцей’ (БРС, Грыг.); валасяніца ’хвароба’ (Федар., 1; Сержп., Грам.). Усе назвы хвароб паходзяць ад волас, паколькі грыбок пашкоджвае валасы, скуру і ногці (БелСЭ, 2, 567–568).

Валасні́к2 ’леска, жылка ў вудзе’ (Гарэц.). Гл. валасень3.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ве́рад (БРС, Шат., Шатал.), верадава́ты. Рус. ве́ред ’нарыў, гнайнік’, укр. ве́ред, ст.-рус. вередърана, нарыў’, польск. wrzód, чэш. vřed ’гнайнік’, ст.-слав. врѣдъ, балг. вреда́ ’шкода’, серб.-харв. ври̏јед і г. д. Прасл. *verdъ. Роднаснае: лат. ap‑vir̂de ’нарыў’, ст.-інд. várdhati ’расце’ або ням. Warze ’бародаўка’. Гл. Праабражэнскі, 1, 73; Фасмер, 1, 295. Параўн. Шанскі, 1, В, 194.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Садно́1 ’задняя частка штаноў’ (Сакал., Нар. лекс.). Да садзіць (гл.) з суф. ‑но. Мяркуючы па суфіксацыі, архаічнае ўтварэнне; адносна суфіксацыі гл. SP, 1, 115. Параўн. прасл. *sadъnoрана; пацёртасць ад сядла’, гл. папярэдняе слова.

Садно́2 ’дрэва, на якім стаіць вулей’ (Яшк.), ’месца на дрэве для вулля’ (ТС), ’верх страхі, пакрыты кастрыцай’ (Сцяшк. Сл.). Этымалагічна тое ж, што і папярэдняе.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

плёнка ж.

1. пле́ўка, -кі ж.; ко́рка, -кі ж.;

ра́на затяну́лась то́нкой плёнкой ра́на зацягну́лася то́нкай пле́ўкай;

плёнка льда ледзяна́я ко́рка;

2. перен. (дымка) смуга́, -гі́ ж.; (налёт) налёт, -ту м.;

3. плёнка, -кі ж.;

прояви́ть плёнку (фото, кино) праяві́ць плёнку;

произво́дство фотографи́ческой плёнки вы́раб (вытво́рчасць) фатаграфі́чнай плёнкі;

засня́ть на плёнку зняць на плёнку;

записа́ть на плёнку запіса́ць на плёнку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заўчасна, дачасна, прадчасна, бясчасна, да часу, без часу, да пары, без пары, раней, раней часу, рана

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)