гігантаза́ўр
(ад гігант + -заўр)
велічэзны выкапнёвы паўзун з групы дыназаўраў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
путч
(ням. Putsch)
авантурыстычная спроба групы змоўшчыкаў зрабіць дзяржаўны пераварот.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АЦЫЛІ́РАВАННЕ,
хімічная рэакцыя ўвядзення ў малекулу арганічных рэчываў ацыльнай групы (RCO). У залежнасці ад тыпу ацыльнай групы адрозніваюць ацэтыліраванне (ацыл воцатнай кіслаты), бензаіліраванне (ацыл бензойнай кіслаты), фарміліраванне (астатак мурашынай кіслаты HCO) і інш. Выкарыстоўваецца ў лабараторным і прамысл. сінтэзе для «захоўвання» рэакцыйназдольных гідраксільных і амінных груп, таксама ў вытв-сці лекаў.
т. 2, с. 163
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Вяно́к ’вянок’ (Сцяшк. МГ); ’кутас у поясе’ (Шатал.); ’нізка цыбулі’ (Сцяшк. МГ, Шатал.). Слав. *věnъkъ да *viti ’віць’. Першапачаткова ’сплеценае’. Аб этымалогіі ўсёй групы слоў гл. ве́нік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́дка ’пагалоска, размова’ (Касп.), ’размова, гутарка’ (Нас.). Запазычанне з польск. gadka ’размова’, ’гутарка, пагалоска, чутка’ (ад gadać), як і многія словы гэтай групы (параўн: гадаць, гаданіна, гаданне, гадула).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АША́НЦІ,
народ групы акан у Гане. 3,7 млн. чал. (1987). Захоўваюць традыц. вераванні. Ёсць хрысціяне і мусульмане-суніты.
т. 2, с. 166
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
раско́л, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. расколваць — раскалоць і расколвацца — раскалоцца.
2. Месца, па якім што‑н. расколата або раскалолася; трэшчына. Лінія расколу.
3. перан. Раздзяленне каго‑, чаго‑н. на групы, часткі, абумоўленае наяўнасцю рознагалоссяў. У час спробы зрабіць раскол у партыйнай арганізацыі палітзняволеных Хмель быў выкрыты і выключаны з радоў партыі. Хромчанка. Гурын арганізоўвае раскол партыі.. і абвяшчае сябе кіраўніком адколатай групы. Машара.
4. Рэлігійна-грамадскі рух у Расіі, які ўзнік у сярэдзіне 17 стагоддзя, быў накіраваны супраць царквы і закончыўся ўтварэннем шэрагу сект.
5. Стараверства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алігакра́тыя
(ад гр. oligos = нешматлікі, нязначны + kratos = улада)
улада невялікай групы людзей.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
*Вярве́чка, вэрвэ́чка ’частка абутку’ (Бес.). Да вяро́вачка (гл.). Пад уплывам польскай мовы відазмяніўся суфікс, націск слова на перадапошнім складзе, а ў сувязі з гэтым адбылося скарачэнне групы ‑ров‑ > ‑рв‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разгану́ць ’разгадаць’ (лях., Сл. ПЗБ), рус. дыял. (сіб., вяц., ярасл.) разгану́ть ’разгадаць’. У выніку спрашчэння групы дн > н, параўн. загану́ць ’загадаць (загадку)’; адгану́ць ’адгадаць’ (Скарбы), параўн. адга́ніць ’адгадаць’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)