і́грэк

(фр. у grec = грэчаскае «і»)

1) назва перадапошняй літары (у) лацінскага алфавіта;

2) мат. невядомая велічыня, якая абазначаецца пры вылічэннях гэтай літарай (побач з літарамі х, z).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

трактры́са

(фр. tractrice, ад лац. tractus = выцягнены)

мат. плоская крывая лінія, для якой даўжыня адрэзка датычнай ад пункту дотыку да пункту перасячэння з дадзенай прамой ёсць пастаянная велічыня.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

стано́ўчы

1. pósitiv; bestímmt, entschíeden;

стано́ўчы адка́з pósitive [bejáhende, zúsagende] Ántwort;

рабі́ць стано́ўчы ўплыў sich pósitiv áuswirken;

у стано́ўчым сэ́нсе im pósitiven Sinne;

2. матэм., фіз. pósitiv, Plus-;

стано́ўчая велічыня́ pósitive Größe;

стано́ўчая электры́чнасць pósitive Elektrizität

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

простра́нность

1. велічыня́, -ні́ ж.; шырыня́, -ні́ ж.; вялі́знасць, -ці ж.; прасто́рнасць, -ці ж.;

2. падрабя́знасць, -ці ж.; шматсло́ўнасць, -ці ж., мнагасло́ўнасць, -ці ж.;

простра́нность изложе́ния падрабя́знасць вы́кладу; см. простра́нный;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

X, x [eks] n.

1. 24-я літара англійскага алфавіта

2. math. ікс, невядо́мая велічыня́

3. не́хта невядо́мы, таямні́чы;

Mr. X мі́стар Ікс

4. по́дпіс неадукава́нага

5. вы́бар або́ адка́з (на бюлетэні пры анкетаванні)

6. фільм, на які́ не дазваля́ецца ісці́ дзе́цям да 16 гадо́ў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

аргуме́нт

(лац. argumentum)

1) факт, які прыводзіцца для пацвярджэння, абгрунтавання чаго-н.; доказ, довад;

2) мат. незалежная пераменная велічыня, ад змянення якой залежыць змяненне другой велічыні, што называецца функцыяй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

медыя́на

(лац. mediana = сярэдняя)

мат. 1) адрэзак, які злучае вяршыню трохвугольніка з сярэдзінай процілеглай стараны;

2) велічыня, што знаходзіцца ў сярэдзіне рада велічынь, размешчаных па ўзрастаючай або сыходнай лініі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АНАПЛА́ЗМЫ

(Anaplasma),

род паразітычных мікраарганізмаў сям. анаплазмавых. Блізкія да рыкетсій. Аблігатныя ўнутрыклетачныя паразіты эрытрацытаў крыві жывёл. Выклікаюць анаплазмоз. У эрытрацытах буйн. раг. жывёлы паразітуе A. marginale, A. centrale, у авечак і коз — A. ovis.

Форма цела круглаватая, радзей вуглаватая або выцягнутая, велічыня 0,1—1,25 мкм. Сапраўднага ядра і арганел у анаплазмаў няма. Размнажаюцца простым дзяленнем. У эрытрацытах трапляюцца па 1—2, радзей 3—4 паразіты, зрэдку больш; пашкоджваецца да 50—80% эрытрацытаў.

т. 1, с. 339

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БО́ЙЛЯ—МАРЫЁТА ЗАКО́Н,

адзін з асноўных газавых законаў, паводле якога здабытак аб’ёму дадзенай масы ідэальнага газу на яго ціск пры пастаяннай т-ры ёсць велічыня пастаянная. Устаноўлены эксперыментальна Р.Бойлем (1662) і незалежна ад яго франц. вучоным Э.Марыётам (1676). Вынікае з кінетычнай тэорыі газаў, калі прыняць, што памеры малекул нязначныя ў параўнанні з адлегласцямі паміж імі і адсутнічае міжмалекулярнае ўзаемадзеянне. Для рэальных газаў выконваецца набліжана і тым лепш, чым далей ад крытычнага стану знаходзіцца газ.

т. 3, с. 207

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАДАРО́ДНЫ ПАКА́ЗЧЫК

(pH),

велічыня, якая характарызуе канцэнтрацыю (актыўнасць) іонаў вадароду ў растворах. Лікава роўны адмоўнаму дзесятковаму лагарыфму канцэнтрацыі [H​+] (актыўнасці) вадародных іонаў H​+, якая выражана ў молях на літр (моль/л): pH=-lg[H​+]. Водныя растворы маюць pH ад 1 да 14: у нейтральных pH=7, у кіслых pH < 7, у шчолачных pH > 7. Пастаянства вадароднага паказчыку падтрымліваецца буфернымі растворамі. Вызначаюць pH з дапамогай кіслотна-асноўных індыкатараў, больш дакладна — патэнцыяметрычна (гл. Патэнцыяметрыя). Гл. таксама Кіслотна-шчолачная раўнавага.

т. 3, с. 434

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)