Ага́ч ’дровы’ (Касп.) да цюрк. aɣač. Цікава звярнуць увагу на арэал гэтага слова, якое, як здаецца, на іншай беларускай, рускай і ўкраінскай тэрыторыях не сустракаецца. Магчыма, літоўска-татарскага паходжання (Супрун, ТЛЭ, 43–44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кало́нія, -і, мн. -і, -ній, ж.
1. Краіна або тэрыторыя, якая знаходзіцца пад уладай замежнай дзяржавы (метраполіі), пазбаўленая палітычнай, эканамічнай і дзяржаўнай самастойнасці.
2. Паселішча выхадцаў, перасяленцаў з другой краіны, вобласці.
Нямецкія калоніі ў Расіі.
3. Згуртаванне землякоў, якія жывуць у чужой краіне, у чужым горадзе.
4. Месца жыхарства асоб, паселеных разам з той або іншай мэтай.
Дзіцячая працоўная к.
5. Сукупнасць арганізмаў, якія жывуць у злучэнні адзін з адным (спец.).
К. мікраарганізмаў.
К. каралаў.
|| прым. каланія́льны, -ая, -ае (да 1 і 5 знач.).
Каланіяльная палітыка.
Каланіяльныя водарасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мыць, мы́ю, мы́еш, мы́е; мы́ты; незак.
1. каго-што. Ачышчаць ад гразі, бруду вадой з мылам ці якой-н. іншай вадкасцю.
М. дзіця.
Рука руку мые (прыказка: аб адносінах людзей, калі яны пакрываюць дрэнныя ўчынкі адзін аднаго).
2. што. Абліваць вадой паверхню чаго-н.; абмываць.
Рака бераг мые.
|| зак. вы́мыць, -мыю, -мыеш, -мые; -мыты і памы́ць, -мы́ю, -мы́еш, -мы́е; -мы́ты.
|| звар. мы́цца, мы́юся, мы́ешся, мы́ецца; зак. вы́мыцца, -мыюся, -мыешся, -мыецца і памы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца.
|| наз. мыццё, -я́, н. (да 1 знач.).
|| прым. мы́йны, -ая, -ае.
Мыйная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
naturalize, BrE -ise [ˈnætʃrəlaɪz] v.
1. дава́ць грамадзя́нства; атры́мліваць грамадзя́нства;
She was naturalized in Spain. Яна атрымала іспанскае грамадзянства.
2. запазыча́ць, запазы́чваць (словы, выразы з іншай мовы);
This word was naturalized into/in English in the 20th century. Гэтае слова ўвайшло ў англійскую мову ў XX стагоддзі.
3. акліматызава́цца; прыжыва́цца, прыма́цца (пра жывёл, расліны)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Паплаве́ц 1, паплавок ’невялікі поплаў’ (ТСБМ). Памяншальнае да по́плаў (гл.).
Паплаве́ц 2 ’палачка з завостраным канцом для пячэння сала на агні’ (Шат.). Няясна. Этымалагічна, мабыць, тое ж, што і паплаво́к, але з іншай суфіксацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыру́б ’прыбудова да хаты’ (Мат. Маг.), прырубкі ’сцены паміж вокнамі’ (рагач., Сл. ПЗБ). Рус. дыял. прируб ’прыбудова з бярвення, прырубленая да хаты, іншай пабудовы’, прирубка ’тс’, укр. прируб ’прыбудова’. Вытворныя ад прырубіць < рубіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трапа́йла (трапа́йло) ’прылада, якой трэплюць лён, трапальня’ (беласт., Сл. ПЗБ; АБ, 9). Варыянт іншай назвы прылады трапа́ла, трапло́ ’тс’. Не выключана трансфармацыя запазычанага польск. дыял. trzepadło ’тс’ па ўзору малойчык < малодчык. Да трапаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кар’е́ра
(іт. carriera = бег, жыццёвы шлях)
1) паспяховае прасоўванне наперад у службовай, навуковай або якой-н. іншай дзейнасці;
2) род заняткаў, прафесія (напр. ваенная к.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экстэрытарыя́льны
(ад экс- + тэрытарыяльны)
які, як дыпламатычны прадстаўнік іншай краіны, карыстаецца асобнымі прывілеямі (недатыкальнасць асобы і жылля, непадлегласць мясцовым судам, вызваленне ад падаткаў і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кампетэ́нцыя, ‑і, ж.
1. Дасведчанасць у якой‑н. справе. Гэтыя праблемы не ў яго кампетэнцыі.
2. Сукупнасць правоў і абавязкаў той ці іншай установы або адказнай асобы. Кампетэнцыя судовых органаў. □ — У чыёй кампетэнцыі справа кааптацыі членаў у акружком? — запытаўся [Андрэй]. Пестрак. Гукам быў упэўнены, што Шыковіч прыйшоў з-за сына, хоць не разумеў, чым ён мог памагчы. Вызваліць з-пад арышту — не яго кампетэнцыя. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)