Адпе́таваць ’пабіць’ (Бяльк.), атпіетуваць ’цяжка працаваць’ (Лыс. СПГ). Гл. петаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ку́ца ’цяжка, крута’ (Нас.). Да куса (гл.). Гл. таксама куцы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
unravel [ʌnˈrævl] v.
1. распу́тваць, разблы́тваць (ніткі, клубок і да т.п.)
2. разга́дваць, раскрыва́ць (таямніцу);
It is difficult to unravel complex human relations. Цяжка зразумець складаныя чалавечыя адносіны.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дзець, дзе́ну, дзе́неш, дзе́не; дзень; зак. (разм.).
1. Палажыць куды-н. так, што цяжка знайсці.
Куды ты дзеў ключ? Дзе ж я дзену гэтую кнігу?
2. Знайсці для каго-н. месца, прытулак.
Кацянят трэба некуды д.
◊
(Не ведаць) куды вочы дзець (разм.) — пра адчуванне сораму.
(Не ведаць) куды рукі дзець (разм.) — пра адчуванне няёмкасці, разгубленасці.
|| незак. дзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абялі́ць, абялю́, абе́ліш, абе́ліць; абе́лены; зак., каго-што.
1. Зрабіць белым.
А. дрэвыў садзе.
2. Зняць скуру з забітай жывёліны (разм.).
А. барана.
3. Зняць кару з дрэва.
А. ліпу.
4. перан. Апраўдаць каго-н., зняць падазрэнне з каго-н.
Цяжка а. таго, хто сам сябе ачарніў.
|| незак. абе́льваць, -аю, -аеш, -ае і абяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
непрысту́пны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, да якога цяжка або немагчыма наблізіцца; цяжкі для падыходу, узыходжання. Паграбішча было вялізным возерам з багністымі непрыступнымі берагамі. Асіпенка. Імкліва, нястрымна неслася вада ракі то роўнай лагчынай, то паміж непрыступных скал. Галавач. // Такі, якім цяжка авалодаць; які добра абараняецца, добра ўмацаваны. Непрыступная крэпасць. Непрыступны рубеж.
2. перан. Такі, да якога цяжка падступіцца: ганарысты. Галіна сядзела за швейнай машынай халодная, непрыступная. Шамякін. А перад вачамі ўсё так і стаяў высокі, з белымі калматымі бровамі стары, .. горды і непрыступны ў размове. Ракітны. // Уласцівы такому чалавеку. І вось.. [Алесь] сядзіць на заднім сядзенні адкрытай вайсковай машыны. Абапал — два штыхі, два непрыступныя твары пад коскамі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спе́ться сов., прям., перен. спе́цца;
хор ещё не спе́лся хор яшчэ́ не спе́ўся;
с э́тим челове́ком тру́дно спе́ться з гэ́тым чалаве́кам ця́жка спе́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сража́ть несов.
1. (поражать) паража́ць; (разбивать) разбіва́ць; (убивать) забіва́ць; (сваливать) зва́льваць; (побеждать) перамага́ць;
2. перен. (ця́жка) уража́ць; прыбіва́ць, прыгнята́ць; (ошеломлять) ашаламля́ць; см. срази́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недалёт, ‑у, М ‑лёце, м.
Падзенне снарада, кулі і пад. бліжэй намечанай цэлі. Міны грымнулі яшчэ раз. Цяжка было пазнаць — з пералётам гэтага месца ці з недалётам. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незгаво́рлівы, ‑ая, ‑ае.
Такі, з якім цяжка згаварыцца; упарты. Дзед быў сёння на дзіва незгаворлівы. Ці не здагадаўся, што яго хочуць сасватаць на рызыкоўную справу — асаджваць пчол? Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)