грашовыя сродкі, прызначаныя на ўтварэнне абаротных вытв. фондаў і фондаў абарачэння. Адна іх частка дзейнічае ў вытв. сферы і набывае форму вытв. запасаў, незавершанай вытворчасці і наступных затрат, другая абслугоўвае сферу абарачэння і набывае форму гатовых вырабаў, грашовых сродкаў і сродкаў у разліках. Асн. крыніца фарміравання першых — даход (прыбытак), другіх — кароткатэрміновы крэдыт. Эфектыўнасць выкарыстання абаротных сродкаў характарызуецца колькасцю абаротаў (каэфіцыентам абарачэння) і працягласцю аднаго абароту (хуткасцю абароту).
Колькасць абаротаў вызначаецца па формуле , дзе РП — аб’ём рэалізаванай прадукцыі за дадзены перыяд, А — сярэднегадавая сума абаротных сродкаў за гэты ж перыяд. Хуткасць абароту (у днях) вызначаецца па формуле: , дзе Д — колькасць дзён у перыядзе. Паскарэнне абарачальнасці абаротных сродкаў — адна з важных умоў эканоміі сродкаў, павышэння эфектыўнасці вытв-сці.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
грош, гроша; мн. грошы, ‑аў; м.
1. Даўнейшая медная манета (да 1838 г. двухкапеечная, а пасля паўкапеечная) у Расіі з 1657 да 1917 г. Хай грошай ні гроша, абы слава хароша.Прыказка.//зб. Грошы. І грош стаў лішні завадзіцца, Было што есці, чым акрыцца, І быў парадак, лад у хаце.Колас.
2.звычайнамн. (грашы́, ‑эй). Зусім нязначная сума грошай. Атрымаць грашы. Купіць за грашы.
3. Сучасная разменная манета ў Польскай Народнай Рэспубліцы, роўная 1/100 злотага, і ў Аўстрыі, роўная 1/100 шылінга.
•••
Гроша ломанага не вартыгл. варты.
Грош цана (у базарны дзень)каму-чамугл. пана.
Ні за грош (капейку) — зусім дарэмна, без патрэбы (загінуць, прапасці і пад.).
Ні ў грош не ставіцьгл. ставіць.
Уваткнуць (уставіць) свае тры грошыгл. уваткнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхо́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. разыходзіцца — разысціся (у 9 знач.).
2. Трата, расходаванне чаго‑н. Расход электраэнергіі. Расход вады. Расход гаручых матэрыялаў.
3.звычайнамн. (расхо́ды, ‑аў). Сума зрасходаваных грошай; выдаткі. І бацька тут, як на паперу, Стаў вылічаць расходы, страту І кончыў тым: лепш к сабе ў хату — Не трэба й кланяцца Яхіму — Наняць дарэктара на зіму.Колас.Пры ўсёй яе рэўнасці жонка рэдка кантралявала яго [Яраша] расходы.Шамякін.
4. Графа, раздзел у бухгалтарскіх кнігах для запісу выдаткаў.
•••
Кішэнныя расходы — дробныя, асабістым расходы.
У расход (вывесці, пусціць, спісаць) — знішчыць, расстраляць.
У расходзе — у карыстанні, не на месцы (быць, знаходзіцца). Людзі на заданнях, у расходзе, і Бондар, які апошнія дні, пасля таго, як разбілі баржу на Прыпяці, прыхворваў, змяніў сам паставога.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ты́сяча, ‑ы, ж.; ліч. і наз.
1.Ліч.кольк. Лік і лічба 1000. Тысяча дзеліцца на 5.// Колькасць, якая абазначаецца лічбай 1000. Тысяча рублёў. Тысяча кіламетраў. □ У гэтым клубе было тысяча дзвесце месц для сядзення.Чорны.//Разм.Сума грошай, якая адпавядае гэтай лічбе. Нічыпар дастаў адкладзеную на падарункі тысячу, схаваў яе ў хкрыню.Асіпенка.Паддалася нарэшце ўгаворам. Прадала хату. Усяго і далі за яе якую тысячу. Але і тысяча на сяле немалыя грошы.Б. Стральцоў.
2.звычайнамн. (ты́сячы, ‑сяч). Вялікая колькасць, мноства каго‑, чаго‑н. Тысячы рознагалосых птушак напоўнілі паветра свістам, шчэбетам і спевамі.Колас.Пахі тысяч кветак перамяшаліся ў гарачым паветры.Шашкоў.//Разм. Вялікія грошы, капітал. [Арцём:] — Цэгла — гэта нашы тысячы і пашана ў прыдачу!Ракітны.
3. У Старажытнай Русі — апалчэнне, якое дзялілася на сотні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БО́ГША Лазар, полацкі ювелір 12 ст. Вольны рамеснік. У 1161 на заказ св.Ефрасінні Полацкай стварыў для Полацкага манастыра св. Спаса шэдэўр стараж.-бел. мастацтва напрастольны крыж Ефрасінні Полацкай. Залатыя пласціны на драўляным крыжы ён упрыгожыў перагародчатымі эмалямі (эмалі ў той час маглі вырабляць нямногія майстры), прытым выкананы эмалі не на асобных пласцінах, а адразу на рэліквіі, што патрабавала выключнага прафесіяналізму і тонкага густу пры кампаноўцы дэкору. Аўтар дасканала валодаў і тэхнікай вырабу эмаляў, і метадамі апрацоўкі каштоўных металаў, эмальерным мастацтвам. Яго праца добра аплачана (сума, роўная кошту 160 лісіных шкур), а талент высока ацэнены Ефрасінняй Полацкай, пра што сведчыць імя аўтара на крыжы — з’ява на той час вельмі рэдкая. Іл.гл. ў арт.Беларусь.
Літ.:
Алексеев Л.В. Лазарь Богша — мастер-ювелир XII в. // Сов. археология. 1957. № 3;
Арлоў У. Таямніцы полацкай гісторыі. Мн., 1994. С. 89—92.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
tüchtig
a
1) здо́льны, уме́лы, спра́ўны, стара́нны; до́бры
er ist in séinem Fach sehr ~ — ён до́бры спецыялі́ст, ён до́бры знато́к сваёй спра́вы
2) мо́цны
3) даво́лі вялі́кі, зна́чны
ein ~es Stück Geld — даво́лі вялі́кая су́ма гро́шай
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
aggregate
[ˈægrɪgət]1.
n.
1) агу́льная ко́лькасьць, су́маf.
2) аб’ядна́ная ма́са, суку́пнасьць f.
in the aggregate — ра́зам; у цэ́лым, суку́пна
3) Geol. ска́ла-зро́стак, агрэга́т -у m.
2.
adj.
1) супо́льны, агу́льны
aggregate income — супо́льны прыбы́так
2) агрэга́тны, складны́
3.[ˈægrɪgeɪt]
v.t.
злуча́ць, задзіно́чваць, аб’ядно́ўваць
4.
v.i.
злуча́цца, задзіно́чвацца, аб’ядно́ўвацца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
footing
[ˈfʊtɪŋ]
n.
1) апо́ра для нагі́
to lose one’s footing —
а) пасьлізну́цца, спатыкну́цца;
б) вы́віхнуць, зьвіхну́ць нагу́
2) умо́ва f., стано́вішча n.; дачыне́ньні pl. only
on a friendly footing — у прыя́зных дачыне́ньнях
3) фунда́мэнт -у m., падму́рак -ка m.
4)
а) дадава́ньне
б) агу́льная су́ма
5) хаджэ́ньне, ступа́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
penny[ˈpeni]n. (pl.pence – пра суму грошай; pennies – пра асобныя манеты) пе́ні, пенс (манета);
a new penny (адзі́н) но́вы пенс;
I ha ve no pennies. У мяне няма пенсаў;
a few pence не́калькі пе́ні;
a 13-pence stamp пашто́вая ма́рка ко́штам 13 пе́нсаў;
It costs 6 pence. Гэта каштуе 6 пенсаў.
♦
a pretty penny кру́глая су́ма;
It cost him a pretty penny. Гэта ўляцела яму ў капеечку;
not a penny ні капе́йкі
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГРАШО́ВАЕ АБАРАЧЭ́ННЕ,
бесперапынны рух грошай у наяўнай і безнаяўнай формах, звязаны з кругаваротам тавараў, а таксама нетаварнымі плацяжамі і разлікамі ў гаспадарцы. Агульны закон грашовага абарачэння — закон колькасці неабходных для абарачэння грошай, які дзейнічае пры ўсіх спосабах вытв-сці, дзе існуе таварнае і грашовае абарачэнне, і пры любых грашовых сістэмах. Ён выяўляе сувязь такіх паказчыкаў, як грашовая маса, сума цэн тавараў і паслуг, крэдыт, плацяжы, якія ўзаемна пагашаюцца, хуткасць грашовага абарачэння. Важная характарыстыка грашовага абарачэння — устойлівасць, адно з праяўленняў якой — стабільнасць усіх відаў цэн і тарыфаў. Значная частка плацежнага абароту ў прамыслова развітых краінах прыпадае на фін. аперацыі з рознымі відамі каштоўных папер, пазыковыя аперацыі, падатковыя плацяжы і інш.фін. здзелкі. Большая частка грашовага абарачэння ажыццяўляецца ў безнаяўнай форме, што звязана з рэзкім павелічэннем аб’ёму плацежна-разліковых аперацый. Наяўнае грашовае абарачэнне вагаецца ў розных краінах і складае ад 10 да 20% унутр. грашовага абароту.