бо́льно​I

1. нареч. балю́ча;

бо́льно уда́рить балю́ча ўда́рыць;

2. безл., в знач. сказ. балю́ча; (при употреблении без неопр.) балі́ць;

мне бо́льно слы́шать мне балю́ча чуць;

бо́льно уша́м баля́ць ву́шы;

бо́льно руке́ балі́ць рука́;

мне бо́льно мне балі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

жале́зны

1. éisern, Éisen-;

жале́зная руда́ геал Éisenerz n -es, -e;

жале́зны блішча́к мін Eisenglanz m -es;

жале́зны лом Schrott m -es, -e, Álteisen n -s;

Жале́зны век гіст Eisenzeit f -, -en;

2. перан жале́зная во́ля éiserner Wílle;

жале́зная рука́ éiserne Hand;

жале́зная дысцыплі́на eiserne Disziplin

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

гамалагі́чны

(ад гамалогія)

які мае аднолькавыя адносіны да чаго-н., падобны;

г-ыя рады — групы арганічных злучэнняў з аднолькавымі хімічнымі ўласцівасцямі і падобнай будовай;

г-ыя органы — органы жывёл і раслін, якія маюць у асноўным аднолькавую будову, але выконваюць розныя функцыі (напр. рука чалавека і крыло птушкі); параўн. аналагічны 2.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

dłoń

dło|ń

ж.

1. далонь;

klaskać w ~nie — пляскаць у ладкі;

2. рука;

podać — komu~ńі — падаць руку каму;

skinąć ~nią — памахаць рукой;

podać bratnią ~ń — працягнуць (падаць) руку дапамогі;

pomocna ~ń — рука дапамогі;

prędziej (mi) włosy na ~ni wyrosną — хутчэй певень яйкі несці пачне; ніколі; ні ў якім выпадку;

jak na ~ni — як на далоні

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Мане́ж ’памяшканне або месца для коннага прывода малатарні, ваўначоскі і да т. п., ’месца верхавой язды’, ’арэна цырка’, ’пераносная загародка для дзяцей, якія пачынаюць хадзіць’, ’поле, дзе абучаюцца вайскоўцы’ (ТСБМ, П. С., Хрэст. дыял., Сцяшк., Смул., Шат., Сцяц.; дзярж., ганц., ДАБМ, к. 238). Запазычана з польск. maneż, якое з франц. manège < італ. maneggio ’кіраванне коньмі’ < італ. mano < лац. manus ’рука’ (SWO, 450; Голуб-Ліер, 301). Рус. мане́ж ’тс’ таксама з франц. мовы самастойным шляхам (Фасмер, 2, 568). Сюды ж мане́жыць ’аб’яжджаць каня паводле правіл манежнай язды’, ’мучыць, таміць’ (ТСБМ, Шат.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ру́чка ж.

1. (уменьш. к рука́) ру́чка;

2. в разн. знач. ру́чка;

ша́рыкавая р. — ша́риковая ру́чка;

дзвярна́я р. — дверна́я ру́чка;

3. (часть машины, прибора, оружия) рукоя́тка;

◊ дабі́ць да ~кі — доби́ть до ру́чки;

даве́сці да ~кі — довести́ до ру́чки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

жа́ба, ‑ы; Р мн. жаб; ж.

1. Бясхвостая чатырохногая земнаводная жывёліна з бародаўчатай слізкай скурай бурага колеру, якая водзіцца ў цёмных сырых месцах; рапуха. У адным месцы рука яго патрапіла на штосьці халоднае і агіднае... гэта была жаба-рапуха. Сачанка.

2. Разм. Тое, што і лягушка. У лагчыне над Нёманам дружна і заложна кракталі жабы. Колас. // Пагардлівае або дакорлівае абзыванне дзяцей. — Жаба ты малая, — з прыкрасцю замармытаў Сцепуржынскі. Чорны.

•••

Грудная жаба (уст.) — сардэчная хвароба, якая суправаджаецца моцным болем у грудзях; стэнакардыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каўзану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Разм.

1. Аднакр. да коўзацца.

2. Рухаючыся, злёгку дакрануцца, датыкнуцца да каго‑, чаго‑н.; слізгануць. Рука каўзанулася па мокрым, слізкім каўняры... Галавач.

3. Хутка з’ехаць, саслізнуць куды‑н. Разам з лавінай абломкаў скалы Сяргей каўзануўся некуды ўніз, ледзь паспеўшы скурчыцца і ўтуліць галаву між каленяў. Шыцік.

4. Прабегчы, праслізнуць, не затрымліваючыся на паверхні чаго‑н. (пра святло, позірк і пад.). Па столі зноў каўзанулася жоўта-белае святло, і вочы ў Ледзі палыхнулі зеленаватым агнём. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сук, ‑а, м.

1. Буйны бакавы парастак, які ідзе ад ствала дрэва. То шышка зваліцца з хваіны, То сук збуцвелы ападзе. Астрэйка. Стаяла .. [груша] голая, счарнелая, з вузлаватымі сукамі. Лынькоў. Хочаш — зверху страляй, забраўшыся на ёмкі сук; хочаш — прама з-за дрэва. Курто.

2. Астатак ад зрэзанага бакавога парастка ствала ў дошцы, бервяне. [Арлоўскі:] — Дошкі ў мяне ёсць, толькі вельмі сукаватыя, ёсць без сукоў, ды ў гразі — гэблі патупіце. Чорны. Стаў Максімка да станка, Гэблік сціснула рука. Шмаргануў — на дошцы сук... Дзеружынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

владе́ть несов.

1. (иметь в своей собственности) вало́даць, улада́ць;

владе́ть лесны́ми бога́тствами вало́даць (улада́ць) лясны́мі бага́ццямі;

2. (управлять) вало́даць, улада́ць;

А́нглия до́лгое вре́мя владе́ла И́ндией А́нглія до́ўгі час вало́дала (улада́ла) І́ндыяй;

3. (быть в состоянии действовать чем-л.) вало́даць; (иметь способность действовать — ещё) служы́ць;

больно́й не владе́ет руко́й хво́ры не вало́дае руко́й;

у больно́го рука́ не владе́ет у хво́рага рука́ не слу́жыць (не вало́дае);

4. (уметь обращаться с чем-л., пользоваться чем-л.) вало́даць;

владе́ть ору́жием вало́даць збро́яй;

владе́ть иностра́нным языко́м вало́даць заме́жнай мо́вай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)