пля́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм. Шкляная пасудзіна з вузкім горлам, служыць для захоўвання вадкасці; бутэлька. Гаспадыня паспешліва наліла пляшку малака. Новікаў. Вяселле не гулялі, толькі выпілі пляшку данскога віна. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
судзі́на, ‑ы, ж.
Разм.
1. Пасудзіна. А пад паветкаю прылады: Вазок, калёсы, панарады, Старыя сані, восі, колы І вулляў некалькі на пчолы. Яшчэ някончаных; судзіна, Стары цабэрак, паўасміна. Колас.
2. Невялікае рачное або марское судна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаршчо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
Гліняная пасудзіна са звужаным дном для варкі стравы, для малака, для пакаёвых раслін і пад.
Смачны баршчок, ды малы г. (прыказка). Калі гаспадар з гаспадыняю сварацца, дык у гаршку трасца варыцца (прыказка).
|| памянш. гаршчо́чак і гаршчэ́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м.
|| прым. гаршко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
Драўляная, крыху звужаная к верху пасудзіна з прамых клёпак¹ для заквашвання цеста і пад.
Хапіў з дзежкі, аж не бачыць сцежкі (з нар.).
|| памянш. дзе́жачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым. дзе́жачны, -ая, -ае і дзе́жкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчы́льны, -ая, -ае.
1. 3 цесна злучанымі часцінкамі або які змяшчае вялікую колькасць чаго-н. у малым аб’ёме, прасторы.
Шчыльная тканіна.
Шчыльна (прысл.) зачыніць дзверы.
Шчыльныя слаі атмасферы.
Ш. плот.
2. Цесны, з абмежаванай прасторай.
Шчыльная пасудзіна.
3. перан. Насычаны якімі-н. мерапрыемствамі, падзеямі.
Ш. графік мерапрыемстваў.
|| наз. шчы́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бікла́га, бакла́га
(тат. baklak)
невялікая драўляная ці металічная дарожная пасудзіна для вады, якую носяць на рэмені.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
мензу́рка
(лац. mensura = мерка)
пасудзіна ў выглядзе высокай вузкай шклянкі з дзяленнямі для дакладнага адмервання вадкасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
патэ́льня
(ст.-польск. patelnia, ад лац. patella)
круглая мелкая металічная пасудзіна, на якой пякуць, смажаць; скаварада.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Рэ́готы ’драўляная пасудзіна ў выглядзе карыта, у якой мялі сукно’ (З нар. сл., Сл. Брэс.). Няясна. Магчыма, звязана з польск. rechot ’роў, напоўнены вадой’, бо першапачаткова для апрацоўкі сукна маглі выкарыстоўваць роў з вадой, а пазней ужо пасудзіну. Польскае слова Ліндэ выводзіць з франц. Rechaud de rempart ’абарончы вал; роў’ (Ліндэ, 5, 34). Магчымая семантычная паралель: польск., чэш. koryto ’рэчышча’ — карыта ’пасудзіна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жало́нка ’пасудзіна ў свідравіне’ (ТСБМ). З рус. жело́нка ’тс’, памянш. ад жёлн, жолон, звязанага з жёлоб (гл. жо́лаб). Фасмер, 2, 43.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)