Ты́льма ‘нядаўна’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. польск.tylma, tylmo ‘чуць, ледзве не’ (Варш. сл.). Няясна; магчыма, ад зыходнага тыле ‘столькі, толькі’ (гл.), ускладненага ўзмацняльнай часціцай *‑ma (*‑mi), як у *tolьma/*tolьmi ‘вельмі шмат’, *kolьma/*kolьmi ‘як многа’, *velьma/*velьmi/*velьmo ‘вельмі’, *vьsьma ‘надта, дужа’ і інш. (ESSJ SG, 1, 320–322).
Тыльма́ ‘бабка ў каня (якую на зіму каню абразаюць)’ (ТС). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хво́ры
1. krank; léidend;
ён на́дта [ве́льмі] хво́ры er ist schwer krank;
2.у значназм Kránke (sub) m -n, -n;
ляжа́чы хво́ры béttlägriger Pati¦ént;
амбулато́рны хво́ры ambulánter Pati¦ént
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Vaterúnser
n -s, - о́йча наш (малітва)
◊ dem kann man ein ~ durch die Bácken blásen ~ — ён на́дта худы́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
vertéufelt
1.
a ве́льмі пры́кры (справа і г.д.)
2.
advразм.на́дта, па д’я́бальску (цяжка і г.д.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
імгне́нне, ‑я, м.
Вельмі кароткі прамежак часу; міг, момант. З табою век імгненнем здасца, З табою час плыве, бы ў казцы, Сама ты — казка, дзіўны сон.Лойка.Юрка сеў. Нейкае імгненне ў класе панавала цішыня.Курто.
•••
У адно імгненне — тое, што і у адзін міг (гл. міг).
У імгненне вока — надта хутка, адразу ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няспо́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не спорыцца, не ладзіцца. Не любіць Юзік гэтай работы. Не таму толькі, што яна вельмі цяжкая: няспорная надта. За пусцяковыя вынікі траціцца чорт што сілы і часу.Крапіва.// Нявыгадны ў гаспадарчых адносінах. Няспорнае насенне бульбы.
2. Не густы, не часты (пра дождж, снег і пад.). Пайшоў няспорны дождж.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́трыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Разумець, разбірацца, кеміць. Трахім ані не верыў доктару — надта ж маладзён ён быў, дый каб петрыў хоць што-кольвечы ў хваробах, хіба займаўся б глупствам.Сачанка.[Дземідзенка:] — Можа твая маладая галава лепш за нашыя петрыць.Асіпенка.Ён, Барашкін, не петрыў зусім нічога ў сталеплавільнай справе, калі прыйшоў у цэх.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спагада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каму-чаму.
1. Спачуваць, адносіцца са спагадай да гора, перажыванняў каго‑н. Больш за ўсіх спагадала Надзі Ева Аўсееўна.Машара.
2. Адносіцца добразычліва да каго‑, чаго‑н.; праяўляць літасць. Спагадаць яго бездапаможнасць. □ І хоць бабка не надта спагадала нявестцы, але на гэты раз па-добраму накрычала па яе.Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак., учым і здадан.сказам.
Разм. Канчаткова пераканацца ў чым‑н. [Калядка:] — Ну як, таварыш Кавалёў, што вы выхадзілі? [Кавалёў:] — Па праўдзе сказаць, нічога. Толькі ўверыўся, што балота непраходнае.Чарнышэвіч.Дзяўчаткі ідуць пазней, надта ж развясёлыя. Аж сцены звіняць ад смеху. Быццам, усё ўжо яны спазналі, уверыліся ў сваім шчасці.Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заба́віцца
1. (затрымацца) sich zu lánge áufhalten*;
2. (зацягнуць, прамарудзіць з чым-н) verzögern vt;
3. (загуляцца) sich ins Spiel vertíefen; über dem Spiel die Zeit vergéssen* (гуляць надта доўга)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)